Aletta’s Researchers Day

Tijdens de Aletta’s Researchers Day, die onlangs plaatsvond in House of Connections, gingen onderzoekers vanuit zeer diverse disciplines in gesprek over hoe onderzoek maatschappelijke impact kan maken. De vijf thema’s van de Aletta Jacobs School of Public Health stonden centraal. Lees het verslag over de interactieve bijeenkomst.

Tekst: Jelle Posthuma 

Ruth Sudhölter, Project Manager Strategy van de Aletta Jacobs School of Public Health (Aletta), inventariseerde aan het begin van de bijeenkomst wie er aanwezig waren. De bijeengekomen onderzoekers bleken van diverse disciplines en instellingen afkomstig, zowel de Rijksuniversiteit Groningen, Hanze, UMCG en NHL Stenden waren van de partij. ‘Het is echt geweldig om te zien hoeveel van jullie de tijd hebben genomen om deel uit te maken van dit proces van het ontwerpen, ontwikkelen en definiëren van de vijf Aletta-thema's’, zei ze tegen het publiek. 

De Aletta’s Researchers Day is een belangrijke stap in de thematische aanpak van Aletta, vervolgde Sudhölter. ‘We geloven dat we onze impact kunnen maximaliseren door ons te richten op de belangrijkste thema's en uiteindelijk kunnen werken aan onze missie: meer gezonde jaren voor iedereen.’

Doomsday en superhelden

Dat beaamde Erik Buskens, wetenschappelijk directeur van Aletta. Hij verzorgde de introductie voor de groep aanwezigen. We leven in een roerige wereld, constateerde Buskens. In dit tijdsgewricht ligt er voor kennisinstellingen een steeds grotere taak om een actieve bijdrage te leveren aan de grote maatschappelijke uitdagingen. Hij noemde tien van deze uitdagingen, zoals een vergrijzende populatie, het klimaat en groeiende ongelijkheid. 

Groningen ‘scoort’ onder het landelijk gemiddelde op verschillende gezondheidsgebieden. Buskens vergeleek de huidige situatie met ‘doomsday’: 60 procent van de mensen kampt met obesitas, een op de vier mensen werkt in de gezondheidszorg en eenzelfde deel is inmiddels ouder dan 65. Nij Begun, het miljardenpakket van de Nederlandse overheid om de ereschuld aan Groningen in te lossen, biedt kansen om hier iets aan te doen, zei Buskens. 

Volgens hem kunnen de communities van Aletta helpen om de maatschappelijke uitdagingen gecoördineerd aan te pakken. Groningen is de perfecte proeftuin om ‘Health in All Policies’ toe te passen. En de aangesloten onderzoekers van Aletta zijn de ‘superhelden’ die de problemen gaan tackelen, stelde Buskens. Net zoals Aletta Jacobs, de naamgever van onze School, in haar tijd deed. 

Met die boodschap gingen de aanwezige onderzoekers uiteen om tijdens interactieve sessies in gesprek te gaan hoe onderzoek meer maatschappelijke impact kan maken. Ze bespraken hoe de vijf thema’s van Aletta vorm moeten krijgen, te weten: Future-proof Health Systems, Technology for Public Health, A Healthy Living Environment, Planetary Health en Health as Lived Experience.

Niet alleen een vakgebied

Bij 'Planetary Health' werd opgemerkt dat het thema de betrokken onderzoekers zeer nauw aan het hart ligt. Planetaire gezondheid is niet alleen een vakgebied, maar vooral ook een sociale beweging. Er bestaat bij de onderzoekers brede bereidheid om dit thema vanuit een interdisciplinaire invalshoek te benaderen, waarbij het van belang is onderzoekers te ondersteunen in hoe zij dit in de praktijk kunnen brengen.

David Patterson, PhD onderzoeker aan de faculteit Rechtsgeleerdheid van de RUG, liet na afloop weten: ‘Er is op alle fronten bereidheid om te communiceren, van elkaar te leren en samen te werken aan het versterken van planetaire gezondheid. Tegelijkertijd lijkt het soms alsof we verschillende talen spreken. Academisch onderzoek is steeds meer versnipperd en eenzijdig geworden, terwijl dit niet altijd het geval was. Aletta biedt een unieke kans om disciplinaire grenzen te overschrijden en zowel mondiale als lokale gezondheidsvraagstukken aan te pakken.’

Complexiteit benadrukt belang samenwerking

Bij ‘Future-proof Health Systems’ draaide het allereerst om de discussie over de definitie van gezondheid. Het huidige systeem is volgens de aanwezigen niet in staat om de uitdagingen op gezondheidsgebied het hoofd te bieden. Decentralisatie van de zorg moet leiden tot beter toegankelijke gezondheidsdiensten op gemeenschapsniveau. Dit draagt bij aan een gezondere bevolking en versterkt de economie door preventieve zorg en inclusieve beleidsmaatregelen.

Ook bij ‘Technology for Public Health’ ging het allereerst om de ‘scope’ en focus van het thema, en een definitie van publieke gezondheid. Belangrijke uitkomsten van de sessie waren plannen voor een cursus over digitale gezondheid en epidemiologie, mogelijk als uitbreiding op bestaande programma’s of via een summerschool. Ook werd het belang van communiceren over kosteneffectiviteit van preventie benadrukt. 

Volgens Elisabeth Wilhelm, universitair docent aan de Faculteit Science & Engineering van de RUG, liet de bijeenkomst zien met hoeveel verschillende aspecten rekening moet worden gehouden als het gaat over gezond ouder worden. ‘De complexiteit van de besproken onderwerpen benadrukt dat alleen met de door Aletta gefaciliteerde interdisciplinaire inspanningen werkbare oplossingen kunnen worden gevonden voor de urgente uitdagingen in de gezondheidszorg.’

Uit de ivoren toren

De diversiteit van de aanwezige groep onderzoekers viel op tijdens de interactieve sessie van het thema ‘A Healthy Living Environment’. Er werd benadrukt dat het belangrijk is in gesprek te gaan met verschillende gemeenschappen, ook de moeilijk bereikbare, om hun perspectieven mee te nemen in het creëren van een gezonde leefomgeving. Onderzoekers moeten daarvoor ‘uit de ivoren toren komen’. Ook de samenwerking tussen verschillende gemeenschappen in Groningen op het gebied van een gezonde leefomgeving is van groot belang, om versnippering te voorkomen. 

Linet Weening-Verbree, mondhygiënist en (docent)onderzoeker verbonden aan de Hanze, blikte na afloop terug: ‘Iets wat mij erg bezighoudt en wat ik ook vaak terug hoorde, is sociale ongelijkheid en de noodzaak om daar onze focus op te leggen. Het zou juist zo waardevol zijn als zorg en preventie de doelgroepen bereiken die daar het meeste baat bij hebben — dáár kunnen we echt het verschil maken. Dus: focus op groepen met een lage sociaaleconomische positie en toegang tot zorg.’

Mooie brainstorm met diverse disciplines

Het laatste thema, ‘Health as Lived Experience’, ging volgens de aanwezige onderzoekers om gezondheid als een dynamisch en subjectief thema, waarbij het niet alleen om het menselijk lichaam draait. Gezondheid wordt bovendien door iedereen anders ervaren. Belangrijke punten waren de noodzaak van bottom-up perspectieven, communicatie met beleidsbepalers, zichtbaarheid (bijvoorbeeld door kunstinitiatieven) en samenwerking van diverse disciplines. 

Miente Pietersma, historicus en PhD aan de RUG reageerde na afloop: ‘Terugkijkend op de sessies viel het me op hoezeer mensen uiteindelijk buiten hun discipline konden treden. Natuurlijk is men in eerste instantie geneigd om vanuit de eigen achtergrond te redeneren, maar uiteindelijk kwam er in de twee sessies die ik volgde een mooie brainstorm op gang.’

De Aletta’s Researchers Day vond plaats op 4 april in House of Connections. Meer informatie over de verschillende thema’s van de Aletta Jacobs School of Public Health is te vinden op de website.