2020: decennium van preventie en leefstijl

Het decennium van preventie en leefstijl is van start. De overheid, zorgverleners, zorgverzekeraars en werkgevers geven de overgang van zorg en genezen naar gezondheid en voorkomen verder vorm. Zo versterken we de leefkracht van ieder mens, en houden we goede zorg betaalbaar en toegankelijk. Menzis loopt hierin voorop. Waar we nu staan, vertelt dit overzicht.

Cijfers laten uitdaging zien

Het CBS rekende voor dat we in 2018 de € 100 miljard aan zorguitgaven aantikten in Nederland. Bij ongewijzigd beleid loopt dit in 2040 op tot € 174 miljard, toont het trendscenario van het RIVM. Waar in 2015 een persoon jaarlijks gemiddeld € 5.100 aan zorg kwijt was, wordt dat in 2040 zo’n € 9.600.

Deze cijfers onderstrepen de omvang van onze opgave, maar scheppen tegelijk afstand tot de mensen om wie het draait. De bevolking laat een forse toename aan chronisch zieken zien. De impact daarvan op onze leefkracht is groot. Een uitdaging voor de komende 10 jaar is dan ook om te bewegen van zorg naar gezondheid en van genezen naar voorkomen.

‘Het moet anders’

Mensen leven steeds langer, maar worden ook steeds vaker geconfronteerd met chronische aandoeningen. Van veel van die aandoeningen weten we dat ze deels te voorkomen of keren zijn door een gezonde leefstijl. De wetenschappelijke inzichten van leefstijlgeneeskunde en de kennis over de effecten die gezond gedrag heeft op de zorgbehoefte, nemen toe. Toch blijft de inzet van preventie (voorkomen) - vergeleken met ‘curatieve zorg’ (genezen) - vrij laag: 1 à 3 % van de zorguitgaven.

Het Nationaal Preventieakkoord onderstreept het inzicht dat het anders moet. En met het toelaten van de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) tot de basisverzekering is er een belangrijke stap gezet. Maar dat is nog onvoldoende.

Opschalen en stimuleren

Het kan niet blijven bij pilots en kleinschalige projecten. Nederland moet écht over van zorg naar gezondheid. Bijvoorbeeld door te investeren in leefstijlpreventie. Maar ook door de ambitie te formuleren om de enorme toename aan chronische ziekten te stabiliseren of zelfs te keren. Die wens heeft ook de Ledenraad van Menzis, ons hoogste orgaan. Maar hoe pakken we dat aan; effectief en in samenhang?

Kansrijke interventies moeten worden opgeschaald. Gezond gedrag moet worden gestimuleerd. En leefstijlgeneeskunde moet een plek veroveren in de zorgketen. Menzis doet dat sámen met zorg-, overheids- en kennispartners. Zoals de Hartstichting, Alliantie Nederland Rookvrij, huisartsen, Vitaal Twente en regio Foodvalley. Lees ook het artikel van Zorgvisie over deze aanpak.

Voor meer leefkracht en minder kosten

De verschillende interventies en programma’s richten zich op verschillende doelgroepen. Het gaat van laagdrempelige, digitale interventies tot persoonlijke, sterker gemedicaliseerde programma’s. Naarmate iemand zieker is, wordt een persoonlijke aanpak belangrijker. Zo helpen we gezonde mensen zo lang mogelijk gezond te blijven en zieke mensen gezonder te worden of zo vitaal mogelijk in het leven te staan.

Hoofddoel hierbij: door je gezondheid te verbeteren, ervaar je meer leefkracht en positieve energie. Neveneffect: door langer gezond aan de samenleving deel te nemen, help je (zorg)kosten te besparen. Bijvoorbeeld omdat je minder medicijnen gebruikt, minder vaak een beroep doet op wetten als de Wmo, Wlz, Zvw en Jeugdwet, langer kunt werken en meer kunt meedoen aan sociale activiteiten.

Interventies op een rij:

• SamenGezond (een initiatief van Menzis) is een laagdrempelig gratis gezondheidsprogramma voor iedereen. Eigen regie, inzicht in eigen gezondheid en leefstijl staan centraal. Hierbij coacht het programma niet alleen op bewegen, maar ook op gezonde voeding, balans, rust, goed slapen en mentaal welbevinden.
• De Nationale Diabetes Challenge zet wandelen in als medicijn. Voor mensen met overgewicht én tegen depressie. Ook brengt dit initiatief van de Bas van de Goor Foundation steeds vaker zorgorganisaties uit het sociaal domein bijeen in gemeenten. Menzis en SamenGezond leveren hun bijdrage aan de challenge.
• Met de Allen Carr-training krijgen mensen hulp bij het stoppen met roken. Menzis vergoedt deze - populaire en bewezen effectieve - training volledig vanuit de basisverzekering, zonder eigen risico.
• OldStars (van het Nationaal Ouderenfonds) geeft 55-plussers een ouderenvriendelijke sportomgeving in Nederland. Na walking football kunnen ouderen nu ook kiezen voor bijvoorbeeld walking hockey, walking rugby en tennis. Het Ouderenfonds en Menzis spannen zich samen in voor OldStars Sport.
• Changing Health is een Engels leefstijlprogramma dat mensen met (een verhoogd risico op) diabetes type 2 gezonder wil maken door online en persoonlijke coaching. Samen met Menzis maakt Changing Health de overstap naar ons land.
• De GLI ondersteunt mensen met overgewicht in een intensief coachingstraject. Wat Menzis betreft krijgt ook de GLI voor kinderen (bijvoorbeeld GO!, waarvan Menzis partner is) een plek in de basisverzekering.
• Deelnemers - met diabetes type 2 - van Herstelcirkel in de wijk werken vanuit hun eigen kracht aan hun gezondheid; dus buiten de medische wereld om. Menzis is erbij betrokken.
• Keer Diabetes2 Om helpt chronisch zieken hun aandoening te keren. Initiatiefnemer Voeding Leeft en Menzis hebben de handen ineengeslagen om dit curatief gerichte programma naar de Achterhoek, Groningen en Twente te brengen.
• Gemeenten richten zich met Kansrijke Start op de eerste 1.000 dagen van een kind. Die zijn cruciaal voor een goede start. Wij steunen deze projecten in onze kernregio’s.
• Special Heroes maakt zich sterk voor mensen met een beperking, door hen te laten ervaren hoe leuk sport en cultuur zijn. Menzis draagt haar steentje hieraan bij.
• Voor wie bewegen niet vanzelfsprekend is, helpt Sporten op Rezappt om actiever en gezonder te leven. De gemeente Enschede en Menzis hebben de krachten gebundeld voor dit project.

Wat volgt?

Kortom: er is al het nodige in beweging gezet voor preventie en leefstijl. Maar er moet ook nog véél gebeuren. Overheden, zorgverleners, zorgverzekeraars en werkgevers hebben de missie om slimme manieren te vinden voor de financiering van preventie. En het is de hoogste tijd voor politieke en maatschappelijke discussies over de veroorzakers van gezondheidsschade. Zoals het ontmoedigen van zoet en zout gefabriceerd voedsel, het matigen van alcoholgebruik, het stimuleren van gezonde lokaal geproduceerde producten en het inzetten op de bewustwording ervan via onderwijs.

Met onze partners gaan we graag het gesprek en de uitdaging aan. Zodat we in 2030 vol trots kunnen terugkijken op hét decennium van preventie en leefstijl.