English translation below
Het dagelijks besturen van een gemeente heeft een heel andere wending gekregen door de coronacrisis. Hoe ervaart een burgemeester de coronacrisis? Hoe vind je als burgemeester de balans tussen de bestuurlijke en de moederrol? Burgemeester van Oldambt, Cora-Yfke Sikkema, geeft een inkijkje in hoe zij zo goed mogelijk waakt over de inwoners van haar gemeente in deze crisistijd.  

Profiel 

Burgemeester Cora-Yfke Sikkema is geboren en getogen in Delfzijl en heeft op de Rijksuniversiteit Groningen Sociologie gestudeerd. In 2014 was Sikkema namens GroenLinks wethouder en locoburgemeester van de gemeente Haarlem. Daarvoor heeft ze diverse functies bekleed bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie, Korps Landelijke Politiediensten en de Universiteit Utrecht. Sinds 29 januari 2019 is zij burgemeester van de gemeente Oldambt (38.000 inwoners).

De rol van de burgemeester tijdens de coronacrisis

Volgens Sikkema is ze aan de ene kant burgermoeder en aan de andere kant ook de bestuurder die besluiten moet nemen in crisistijd. “Je bent aan de ene kant bezig om te kijken wat er aan de hand is, analyseren, welke dilemma’s zien we, hoe gaan we daarmee om. Tegelijkertijd heeft het een enorme impact op bewoners, op ondernemers, ouders, kinderen, ouderen, iedereen. Dan is het ook belangrijk dat je een soort boegbeeld bent en een burgermoederrol vervult.” En dat is dan ook gelijk weer ingewikkeld, legt Sikkema uit: “Omdat je dan graag in de buurt van de mensen bent om die rol uit te kunnen oefenen, en dat kan dan nu weer niet. Daar heb ik ook wel echt even naar moeten zoeken. Hoe ik daar goed vorm aan kon geven.”

Contact met de inwoners

Om toch persoonlijke contact te houden met de inwoners van haar gemeente heeft Sikkema op den duur handgeschreven brieven verstuurd naar een aantal beroepsgroepen. Op deze manier wilde zij ze bedanken en een hart onder de riem steken. “Dat hebben we gedaan bijvoorbeeld gedaan naar hulpverleners en ondernemers. Om dat handgeschreven te doen wordt dat ook weer persoonlijker. Ook hebben we als college verschillende verpleeghuizen bezocht. Omdat het tulpentijd was hebben we toen bij de lokale tulpenboer tulpen gehaald en uitgedeeld aan de bewoners die geen bezoek meer konden krijgen. Dat zijn dingetjes die je dan doet. Je probeert op een laagdrempelige manier in contact te komen met de mensen.”

Faciliterende rol

“Wat ik mooi vond in het begin is dat er ook heel veel ontstond in de samenleving, nieuwe netwerken en mensen die initiatieven namen,” vertelt de burgemeester. “Ik vind het belangrijk om dit als gemeente te faciliteren, zonder dat je het overneemt. Een inwoner wilde bijvoorbeeld mondkapjes maken en die had iemand nodig die dat kon organiseren. Toen hebben wij via ons netwerk, via het welzijnswerk, mensen met elkaar in verbinding gebracht zodat er weer nieuwe creativiteit kon ontstaan.”

Positieve kant van de crisis

 “Die energie die je in het begin van de crisis zag, die solidariteit, mensen zochten elkaar op en hielpen elkaar. Er zijn nieuwe netwerken ontstaan. Het zou mooi zijn als we dit, ook na de crisis, vast weten te houden met elkaar,” vertelt Sikkema. Een voorbeeld hiervan is het marktplein, daar zijn de terrassen wat verruimd. “Dit ziet er heel gezellig uit. Dus daar willen we ook naar kijken, kunnen we hierin structureel meer vrijheid in geven? Ook daar zag ik dat ondernemers met elkaar in overleg gingen. Samenwerken is hier een werkwoord. Nu zien mensen dat we elkaar echt nodig hebben om stappen te kunnen zetten, dus het zou mooi zijn als we dat vast kunnen houden. Het intensieve samenwerken, en daar zit een stuk solidariteit in. Niet alleen naar eigen belang maar ook naar het algemeen belang kijken.”

Voorkomen van tweedeling

Het lijkt erop dat vooral economisch kwetsbare groepen te lijden hebben van de gevolgen van de coronapandemie en de economische gevolgen daarvan. Hoe voorkom je als burgemeester een verdere tweedeling in de gemeente? “Dat vind ik ingewikkeld, ik wil nu van de onderwijsdocenten ook graag horen of kinderen van ouders die minder in staat zijn hun kinderen te begeleiden, zich minder goed ontwikkelen dan kinderen van wie de ouders dat wel kunnen. Maar daar heb ik nog geen analyse van. Ik heb wel van iemand gehoord dat die het verschil groter had zien worden. Na de zomer gaan we met elkaar kijken wat voor structurele effecten we zien en of daar nog beleid voor nodig is.”

Ondernemingen in zwaar weer

Door de coronacrisis hebben vele ondernemingen een enorme omzetdaling gezien. Ook in Oldambt zijn er ondernemers voor wie het moeilijk is hun hoofd boven water te houden. “De horeca heeft het bijvoorbeeld erg zwaar. Nu hebben horecaondernemers meer ruimte in Oldambt voor terrassen maar door de enorme omzetdaling hebben sommigen geen geld meer om extra stoelen en tafels te kopen. Ik hoop dat we met het geld van de provincie ook vooral MKB’ers kunnen helpen met dat soort dingen. Dat is natuurlijk heel praktisch maar op dit moment van grote waarde.”

Volgende stappen

“Ik vind dat het in Groningen heel goed is gegaan met het regionaal beleidsteam waarbij in GRIP 4 de burgemeester van Groningen bevoegd gezag heeft.” Legt Sikkema uit. Toch denkt de burgemeester dat we nu in een fase zijn gekomen dat we weer wat meer kunnen afschalen en waarbij de verantwoordelijkheden, binnen de afgestemde kaders, weer wat meer bij iedere eigen burgemeester komt te liggen. “Wij zitten binnen Groningen, Friesland en Drenthe heel erg op één lijn. Dat is erg goed gegaan. Maar je hebt nu soms situaties dat iets formeel van de noodverordening niet mag maar als je naar de situatie kijkt dat het eigenlijk wel zou moeten kunnen. Die vrijheid zou je wat meer moeten hebben als burgemeester. Dat je wat meer maatwerk kan doen. Maar Koen Schuiling, de burgemeester van Groningen, denkt erg goed mee in zulke situaties en de lijnen zijn kort.”

Extra trots

De burgemeester is trots op de bewoners van haar gemeente. “Ik vind het heel goed gaan, ik ben er ook echt trots op hoe iedereen heeft gereageerd en hoe iedereen de maatregelen tot zich heeft genomen. Waarom ik extra trots ben is omdat hier natuurlijk relatief gezien weinig besmettingen zijn geweest. Des te ingewikkelder is het om uit te leggen waarom je zulke maatregelen moet treffen. En des te trotser ben ik ook dat mensen zich daar wel aan hebben gehouden.”

Mayor of Oldambt in corona time: “citizens’ carer” and director

The daily management of a municipality has taken a completely different turn due to the corona crisis. How does a mayor experience the corona crisis? As a mayor, how do you find the balance between the administrative and the mother role? Mayor of Oldambt, Cora-Yfke Sikkema, gives an insight into how she watches over the residents of her municipality in the best possible way during this time of crisis.

Profile

Mayor Cora-Yfke Sikkema was born and raised in Delfzijl and studied Sociology at the University of Groningen. In 2014, Sikkema was alderwoman and deputy mayor of the municipality of Haarlem on behalf of GroenLinks. She previously held various positions at the Ministry of Security and Justice, the National Police Services Agency and the Utrecht University. Since January 29, 2019, she has been mayor of the municipality of Oldambt (38,000 inhabitants).

The role of the mayor during the corona crisis

According to Sikkema, on the one hand she is a mayor and on the other hand she is also the administrator who has to make decisions in times of crisis. "On the one hand, you're busy looking at what's going on, analysing, what dilemmas we see, how do we deal with them. At the same time, it has an enormous impact on residents, on entrepreneurs, parents, children, the elderly, everyone. Then it is also important that you are a kind of figurehead and play the role of a mayor." And that makes it complicated, Sikkema explains: "Because then you want to be close to people in order to be able to perform that role, but you can't do that now. I really had to find a way how I could shape my role.”

Contact with the inhabitants

In order to maintain personal contact with the residents of her municipality, Sikkema eventually sent out handwritten letters to a number of professional groups. Doing this she wanted to thank them and to support them. “We did that, for example, to social workers and entrepreneurs. By doing this handwritten it also becomes more personal. I also visited several nursing homes with the board. Because it was tulip season, we picked up tulips from the local tulip farmer and handed them out to residents who could no longer receive visitors. These are the things you do now. You try to get in touch with people in an approachable manner.”

Facilitating role

"What I liked in the beginning is that there was also a lot of development in society, new networks and people who took initiatives," says the mayor. “I think it is important to facilitate this as a municipality, without taking it over. For example, a resident wanted to make face masks and he needed someone who could organize this for him. Then we connected people through our network, through social work, so that new creativity could arise again.”

Positive side of the crisis

“That energy that you saw at the beginning of the crisis, that solidarity, people sought each other out and helped each other. New networks have emerged. It would be great if we could keep this together, even after the crisis, ”says Sikkema. An example of this is the market square, where the terraces have been slightly expanded. “This looks very nice. We also want have a look at that, can we structurally give more freedom in this? There, too, I saw that entrepreneurs consulted with each other. Working together is a verb here. Now people see that we really need each other to take steps, so it would be nice if we could hold onto that. The intensive cooperation, and there is a lot of solidarity in that. Not only looking at your own interest but also looking at the general interest.”

Prevention of further division

It seems that especially vulnerable groups are affected by the consequences of the corona pandemic and its economic consequences. How do you, as mayor, prevent a further division in the municipality? “I find that complicated, at this point I would like to hear from the teachers whether children of parents who are less able to supervise their children are developing slower than children whose parents can. But I don't have an analysis of that yet. I have heard from someone that they had seen the difference get bigger. After the summer we will look together at what kind of structural effects we see and whether policy is still needed for that.”

Difficult times for businesses 

As a result of the corona crisis, many companies have seen a huge drop in turnover. Also in Oldambt there are entrepreneurs for whom it is difficult to keep their heads above the water. "The hospitality industry, for example, is having a hard time. Hospitality entrepreneurs now have more space in Oldambt for terraces, but due to the enormous drop in turnover, some no longer have the money to buy extra chairs and tables. I hope that with the money from the province we can also help SMEs in particular with that sort of things. That's very practical of course, but of great value at the moment". 

Next steps

"I think things went very well in Groningen with the regional policy team, with the mayor of Groningen having the authority in GRIP 4," Sikkema explains. However, the mayor thinks that we have now entered a phase where we can scale up a bit more and where the responsibilities, within the coordinated frameworks, lie a little more with each mayor. “We are very much in line within Groningen, Friesland and Drenthe. This went very well. But sometimes you have situations in which something is formally not allowed by the emergency ordinance, but if you look at the situation it actually should be allowed. You should have a little more freedom as a mayor. So you can do a little more customization. But Koen Schuiling, the mayor of Groningen, thinks along very well in such situations and the lines of communication are short.”

Extra proud

The mayor is proud of the residents of her municipality. "I think it's going very well, I'm also really proud of how everyone has reacted and how everyone has been following the measures. I am extra proud because there have been relatively few infections here. It is all the more complicated to explain why you have to take such measures. And the more proud I am that people have adhered to them."