Lees onze recente magazine-artikelen

Om het academisch jaar af te sluiten en de zomer goed te beginnen, hebben we al onze magazine-artikelen van januari tot juli 2024 op een rijtje gezet. Zo kun je ze tijdens de vakantie nog eens rustig nalezen. In elk artikel vertellen onderzoekers van de RUG over hun vakgebied.

Soevereine autonomen houden de overheid een spiegel voor

Luuk de Boer bestudeert ‘soevereine autonomen’, mensen die overheidsgezag afwijzen. Hij verblijft voor onderzoek in St. Louis, een van de meest gesegregeerde steden van de VS. De kloof tussen arm en rijk is enorm. De Boer is daar niet speciaal voor zijn autonomen-onderzoek, maar de VS is er wel een interessante plek voor. Want aan de andere kant van de oceaan is de groep autonomen groot. Lees meer

Roeping of noodzakelijk kwaad?

Het is belangrijk om te weten hoe werknemers hun baan zien, ontdekte Milena Nikolova. De hoogleraar Economics of Well-being onderscheidt drie verschillende arbeidsmotivaties: werk als instrument om geld te verdienen, als stap in een carrière of als zingeving. Die indeling verklaart zo’n 40% van de onderlinge verschillen in onze inspanningen op de werkplek of de moeite die we doen tijdens de zoektocht naar een nieuwe baan. ‘Het erkennen van verschillende arbeidsmotieven kan medewerkers bewust maken van waar ze gelukkig van worden.’ Lees meer

Hoe om te gaan met microplastics in ons dagelijks leven

Microplastics zijn overal. Deze kleine stukjes plastic komen ons lichaam binnen via de lucht die we inademen, het water dat we drinken en het voedsel dat we eten. Irene Maltagliati, promovendus op het gebied van Health and Environmental Communication en wetenschappelijk coördinator bij de Rudolf Agricola School, richt zich in haar onderzoek op de vraag hoe we ons meer bewust kunnen zijn van microplastics en ons gedrag kunnen veranderen. Lees meer

Onderzoekers maken demonstratierecht voor iedereen helder

Wat houdt het recht om te demonstreren precies in? Wat mag en moet de overheid bij demonstraties doen, en welke rechten en plichten hebben demonstranten? Demonstratie-expert Berend Roorda krijgt vrijwel dagelijks vragen over dit onderwerp vanuit de media en rechtspraktijk, vooral nu protestacties heel actueel zijn in Nederland. Met een nieuwe website maakt hij alle kennis en regelingen toegankelijk voor iedereen. ‘Hoe mooi is het dat we vele demonstratierechtelijke vragen die leven kunnen beantwoorden op een begrijpelijke website?’. Lees meer

Van de basisschool naar het voortgezet onderwijs: een nieuw begin

Sofie Lorijn onderzoekt in haar promotieonderzoek de relaties tussen leeftijdgenoten bij de overstap van de basisschool naar de middelbare school. Het is belangrijk om te bestuderen hoe de relaties tussen (mede)leerlingen veranderen tijdens de overstap naar de middelbare school en waarom sommige van hen een soepele overgang ervaren terwijl anderen meer moeilijkheden ondervinden. Haar onderzoek toont aan dat deze overgang vaak gepaard gaat met zorgen over nieuwe sociale relaties. Ondanks deze zorgen biedt de overgang veel leerlingen een "frisse start", vooral voor degenen die zich eenzaam voelden of gepest werden op de basisschool. Lees meer

Studenten onderzoeken mogelijkheden zelfrijdende auto

Een groep van dertien studenten van de RUG, Hanze en Noorderpoort strijdt dit jaar samen voor de RDW Self Driving Challenge (SDC), op 14 juni. In tegenstelling tot vorig jaar vormen de studenten van de drie onderwijsinstellingen nu samen een team, onder de naam Universiteit van het Noorden. Bovendien zullen ze dit jaar meedoen aan een nieuwe categorie waarbij zij zelf een auto moeten leveren. Teamleider Stijn Kram vertelt meer over de challenge en de voorbereiding. Lees meer

'Vergeet belangen kinderen niet'

Of het nu gaat om migratie, de Groningse aardbevingsproblematiek of uithuisplaatsingen, orthopedagoog Elianne Zijlstra benadrukt dat de belangen van kinderen vaak over het hoofd worden gezien. Met haar onderzoek wil ze daar verandering in brengen. Lees meer

Wie iets verkeerd doet, verdient straf. Toch?

Wanneer is iemand precies verantwoordelijk voor zijn of haar daden? En is straffen altijd de meest constructieve optie? Filosofe Daphne Brandenburg pleit voor iets meer nuance. Volgens haar zouden we moeten kijken naar de manier waarop we omgaan met kinderen die iets doen wat niet mag. Dat kan ons veel leren over hoe we volwassenen verantwoordelijk kunnen houden. En dát zou de wereld wel eens mooier kunnen maken. Lees meer

‘De kleurrijke cellen van bloemen vervelen nooit!'

Iedereen kan genieten van kleuren in de natuur, maar bij evolutiebioloog Casper van der Kooi gaat dat veel verder: hij onderzoekt hoe bloemen, vogels, vlinders en kevers aan hun kleuren komen. Bovendien bestudeert hij hoe die kleuren gebruikt worden om bestuivers en seksuele partners aan te trekken. ‘Kleuren zijn een prachtige manier om biodiversiteit te visualiseren en te bevorderen. En ik wil de wereld – en vooral Nederland – biodiverser maken.’ Lees meer

Weerman en eredoctor Gerrit Hiemstra kan slecht tegen flauwekul

Weerman met passie, kennis én een heldere boodschap: zo kennen veel Nederlanders Gerrit Hiemstra, jarenlang presentator van het weerbericht aan het eind van het NOS-journaal. Op 24 mei ontving hij een eredoctoraat van de RUG voor zijn verdiensten in het aankaarten van klimaatverandering en haar ernstige gevolgen. Hiemstra staat bekend als voorvechter in het creëren van meer bewustzijn van klimaatverandering. Niet alleen als presentator van het weer, ook daarbuiten, tijdens lezingen en workshops bijvoorbeeld. Lees meer

Leren communiceren in de operatiekamer

De personages: een chirurg en arts in opleiding tot medisch specialist (aios). De setting: een operatiekamer, op tafel een patiënt onder narcose. De aios opereert, de chirurg heeft de rol van supervisor. Drie camera’s nemen op wat er gebeurt, met als doel de mechanismes van ‘werkplekleren’ ontrafelen. Dit is het onderzoek van een verrassend wetenschappelijk duo: hoogleraar communicatie Mike Huiskes van de RUG en traumachirurg-opleider Patrick Nieboer van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Huiskes: 'Dit gaat over veel meer dan wat er tijdens de operatie gezegd wordt. Het gaat over de ‘gansche mensch’.' Lees meer

Van vechten tegen het water naar leven met het water

Extreme buien, hittegolven, overstromingen en een stijgende zeespiegel bedreigen onze laaggelegen delta. Margo van den Brink, universitair hoofddocent Water en Ruimte, stelt dat we onze ruimtelijke inrichting moeten aanpassen aan het veranderende klimaat. Dit vraagt om een transitie van ‘vechten tegen het water’ naar ‘leven met het water’. Samen met andere partijen onderzoekt ze hoe we ruimtelijke kwaliteit kunnen waarborgen in waterveiligheidsprojecten. Daarnaast werkt ze aan het project Floating Future, dat de mogelijkheden voor grootschalig wonen op het water onderzoekt. Lees meer

Investeerders zien regio als risico

Investeringen in vastgoed blijken een belangrijke verklaring voor de kloof tussen grote steden en de regio, stelt Michiel Daams, universitair docent Economische Geografie van de Vastgoedmarkt. Hij deed onderzoek naar investeringen in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Volgens Daams speelt in Nederland mogelijk hetzelfde. ‘Investeerders hebben hun geld sinds de financiële crisis onder het matras van de grote steden gestopt, terwijl de regio achterblijft.’. Lees meer

Kirsten van den Bosch: ‘Studenten verbinden met de praktijk is echt in elke opleiding haalbaar’

Middels het vak Academic Learning Communities worden studenten in contact gebracht met organisaties om samen actuele problemen op te lossen. Met dit initiatief wonnen dr. Kirsten van den Bosch en haar team de Best Practice Award van 2024. De inzending overtuigde de jury omdat het een mooie combinatie is van theorie en praktijk. De studenten zijn erg blij met het programma omdat ze al vroeg in hun opleiding met actuele vraagstukken aan de slag kunnen, iets wat zij als zeer waardevol ervaren. Lees meer

Is meer data altijd beter?

Door de toenemende beschikbaarheid van experimentele en observationele gegevens is er een aanzienlijke opeenstapeling van informatie binnen het wetenschappelijk onderzoek ontstaan. Deze big data wordt gebruikt om waardevolle inzichten en patronen te onttrekken aan uitgebreide en ingewikkelde datasets, waardoor datagestuurde besluitvorming mogelijk wordt dankzij tijdige en nauwkeurige informatie. De exponentiële groei van data is echter ook een reden voor bezorgdheid over de mogelijke gevaren. Xiaoyao Han onderzoekt de toegevoegde waarde van big data. Lees meer

De volgende depressie voorkomen

Wie eenmaal depressief is geweest, loopt meer kans om dat nog eens mee te maken. Toch is daar bij de behandeling van depressieve klachten vaak weinig aandacht voor. Marie-José van Tol , hoogleraar ‘stemming en cognitie’, onderzoekt wat mensen met een gevoeligheid voor depressie zelf kunnen doen om herhaling te voorkomen. Lees meer

VentureLab North helpt onderzoekers op weg naar succesvolle startups

Er zijn allerlei manieren om onderzoeksinzichten te verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan een populair-wetenschappelijk artikel, een interview op tv of een eigen podcast. Mocht je iets op de lange termijn zoeken, dan kan je ook een bedrijf beginnen. Maar hoe begin je met zoiets? Op deze vraag krijg je antwoord bij VentureLab North. Lees meer

De winst van kleinere porties: minder snoepen, minder weggooien

Oreo-koekjes en stroopwafels: Amber Werkman had de afgelopen jaren een heel verleidelijk onderzoeksonderwerp. De promovenda ging binnen de marketing op zoek naar een mogelijk antwoord op overconsumptie en voedselverspilling. Haar conclusie: consumenten snoepen én verspillen minder wanneer zij zelf hun totale portie kunnen bepalen met behulp van kleine eenheden. Lees meer

'Ook grijze muizen kunnen creatief zijn'

Creativiteit op de werkvloer is breder dan je denkt. Organisatiepsycholoog Eric Rietzschel onderzoekt hoe vernieuwende en bruikbare ideeën elkaar beïnvloeden. Hoewel creatieve ideeën bijdragen aan een betere wereld, worden ze op de werkvloer vaak niet opgepikt vanwege risicovermijding. Creativiteit is echter niet beperkt tot kunstzinnige types; iedereen kan creatief zijn, zelfs met structuur en eenvoudige projecten. Lees meer

Bayu Jayawardhana pioniert in de wereld van regeltechniek

Het ene moment draagt hij bij aan een wetenschappelijk instrument voor een mega-telescoop, dan is hij weer bezig met energieopwekking op zee: Bayu Jayawardhana beweegt zonder moeite door de wereld van mechatronica en niet-lineaire regeltechniek. Hij is een ware pionier in zijn vak. Wat ontdekte hij tot nu toe? Hoe houdt hij alles bij? En waar liggen de toepassingen? Lees meer

Azzopardi's algoritmes zijn geïnspireerd op het brein

George Azzopardi, universitair hoofddocent Patroonherkenning bij het Bernoulli Institute for Mathematics, Computer Science and Artificial Intelligence, verdeelt zijn tijd tussen fundamenteel en toegepast onderzoek. Als themacoördinator Toegepaste AI zet hij zich in om de kloof tussen de wetenschap en praktische maatschappelijke toepassingen te overbruggen. Lees meer

De puzzelstukjes van een depressie

Waarom ontwikkelt de een wél een depressieve stoornis, en de ander niet? Dat is de vraag die Hanna van Loo dagelijks bezighoudt. Nu is ze bezig met onderzoek dat de rol van genen en omgevingsfactoren in een depressie belicht. ‘Het is niet zo dat er één depressie-gen is. Maar er zijn veel genen die bijdragen aan een verhoogd risico op depressie.’ Lees meer

Gaming: wel de lusten van religie, niet de lasten

Lars de Wildt heeft ontdekt dat videogames opvallend veel overeenkomsten vertonen met religie. Hij wijst erop dat gameproducenten vaak religieuze symboliek gebruiken, wat gamers kunnen internaliseren. De intense ervaring van gaming kan vergelijkbare gevoelens van religiositeit oproepen. Games bieden een wereld van esthetiek, gemeenschap en rituelen zonder de verplichtingen van traditionele religie. De Wildt, een mediastudies universitair docent, benadert gaming als een belangrijk cultureel fenomeen dat diepgaand onderzoek verdient, vergelijkbaar met literatuur of film. Lees meer

Duurzaam gedrag? Informatie alleen is niet genoeg

In haar functie als sociaal - en omgevingspsycholoog onderzoekt Josefine Geiger wat mensen motiveert om milieuvriendelijk te handelen. Volgens haar kunnen we als individu veel invloed hebben als we erin slagen om de drempels die we soms ervaren, te overwinnen. We hebben alleen wel een duwtje in de rug nodig. Van anderen, zodat we ons aan hen kunnen spiegelen, en van degenen die de regels maken. Maar het moet vooral positief blijven, zodat we gemotiveerd blijven. Lees meer

Iets goeds voor het landschap doen

Hoogleraar Landschapsgeschiedenis Theo Spek verdiept zich in de verhalen die
schuilgaan achter Nederlandse en Europese landschappen. Zijn expertise, en die van zijn collega’s en studenten, is gewild. ‘Ons soort kennis is ontzettend nuttig voor allerlei kwesties die nu spelen en hij is de enige hoogleraar Landschapsgeschiedenis in Nederland. Lees meer

Autonome wapens verlagen de drempel tot oorlog

Killer robots? Zelfschietende drones? Het vermoeden bestaat dat in Libië al een autonoom wapensysteem is gebruikt. Maar regulering is er nog steeds niet. Promovenda Taís Blauth doet onderzoek naar de juridische en ethische vragen die deze wapens oproepen. Lees meer

Leven bouwen zonder DNA

Hoogleraar systeemchemie Sijbren Otto bouwt aan synthetisch leven in het lab. Onlangs ontving hij een ERC Synergy Grant van 3,4 miljoen euro voor zijn project MINILIFE. Daarmee gaat hij samen met internationale partners verder werken aan het ultieme doel: een chemisch systeem dat tekenen van leven vertoont – maar dat uit heel andere moleculen is opgebouwd dan leven zoals we dat kennen. Lees meer