Vrijdag 6 mei 2022 was het zover: de tweede editie van Expeditie NEXT, hét wetenschapsfestival voor kinderen, vond deze keer plaats in de Friese stad Franeker. Dit festival werd vanuit de Nationale Wetenschapsagenda georganiseerd met als doel de interesse in wetenschap te prikkelen bij kinderen tussen de 6 en 12 jaar oud. Gedurende de dag waren er op verschillende plekken wat te doen op het gebied van wetenschap. Ook Aletta Jacobs School of Public Health (AJSPH) was er dit jaar bij, samen met Meer Gezonde Jaren, HANNN, De Gezonde Huiskamer, Lifelines, ERIBA en Bertus Jeronimus.

Kijk, proef en beleef!

Er was genoeg te lezen en te doen bij de twee installaties van AJSPH. Eén van deze installaties heet ‘Schep maar op!’: een interactieve installatie gericht op wie en wat je voeding bepaalt, want dat bepaal je niet alleen! Er werd aandachtig geluisterd naar de meningen over suikertaks in de FEBO-muur om vervolgens zelf voor of tegen een suikertaks te stemmen. Uiteindelijk kwam deze stemming uit op meer voors dan tegens op het invoeren van een suikertaks! Ook namen kinderen en hun ouders enthousiast plaatst achter de gameconsole om de highscore te verbreken van het boodschappenspel. De Lifelines-kaart en de daarbij horende video werd ook veel bekeken, vaak gingen kinderen op zoek naar hun stad of dorp om zo alles te weten te komen over hun buurtgenootjes op het gebied van voeding. Verder was er veel aandacht voor voedsel door de jaren heen. Verschillende borden met een maaltijd uit een bepaalde tijdsperiode werden aandachtig bekeken door de kinderen waarbij sommige ingrediënten werden herkend, maar er ook wel maaltijden waren die zij vanavond niet voorgeschoteld zouden willen krijgen. Meer weten over deze installatie? Bekijk dan deze pagina over ‘Schep maar op!’.

Ook was het druk bij de stands die gingen over voedsel uit het verleden en van de toekomst. Merit had drie microscopen meegenomen en daarbij eeuwenoude poep van weeskinderen. Door de microscoop kon je van heel dichtbij ontdekken wat ze toen aten. Dit lieten de kinderen zeker niet aan zich voorbij gaan, ze grepen hun (groot)ouders aan de mouw om samen een kijkje te nemen door de microscoop en vroegen erop los. Op het gebied van toekomstig voedsel, stond Marjanne met verschillende soorten insecten waarvan een heerlijke insectenbonbon gemaakt kon worden. Krekels omhuld met karamel of meelwormen gedipt in kaneel, er was van alles te proeven! Eerst vonden veel bezoekers het nog wel spannend, een insect is niet wat je zo snel eet! Toch merkte je dat de kinderen en ouders wel nieuwsgierig waren hoe het nou smaakte en waren ze positief verrast. Ten slotte had Mirjanne de interactieve praatplaten van Turbo Tom meegenomen om samen met de kinderen te onderzoeken wat je aan voedsel kan vinden in je dorp of moestuin. Je kon hier plaatsnemen op een bankje om even de drukte te ontvluchten en je ogen uit te kijken en in gesprek te gaan aan de hand van deze praatplaten.

Vriend én vijand

De tweede installatie van AJSPH gaat over bacteriën en virussen, genaamd ‘Klein Venijn’. Bij deze installatie is er veel te lezen en te luisteren over hoe bacterïen en virussen je aan de ene kant beschermen tegen ziekmakende indringers, maar aan de andere kant kunnen zorgen voor een flinke griep. Dit was ook terug te zien in het interactieve spel waarbij fanatiek de ziekmakers werden ontweken. Nieuwsgierig geworden? Neem eens een kijkje op deze pagina over ‘Klein Venijn’.

Daarnaast was het mogelijk om te checken hoe schoon je handen zijn bij de schone handen-scanner. Helemaal schone handen hebben na het handen wassen is toch best lastig! Ook was hier te zien, aan de hand van voorbeelden met rijst, hoe snel bacteriën vermenigvuldigen.  

“Ik wil nooit oud worden…”

De Gezonde Huiskamer en Lifelines hadden deze dag een mooi plekje in de zon. Bij de Gezonde Huiskamer kon zowel jong als oud een leefstijlcheck doen. De kinderen vonden dit erg interessant en gingen al gelijk bij het krijgen van hun rapport nadenken hoe ze nóg gezonder kunnen leven. Daarnaast kon je ook een kijkje nemen bij de Lifelines-kaart die aan de hand van gezondheidsdata van duizenden mensen een beeld geeft hoe het is gesteld met de gezondheid van de Noord-Nederlandse bevolking. 

Verder was er hier het opa & oma parcours. Met een verouderingspak kon er worden ervaren hoe het is om oud te zijn. Denk hierbij aan slappe spieren, minder zicht en minder gehoor. Nadat de verzwaringselementen, een slechtziende bril, een koptelefoon en natuurlijk een mooie grijze pruik waren aangebracht, kon het parcours beginnen! De trap op en af, een kopje thee inschenken en even neerploffen in een stoel en dan nog zien hoe je eruit komt: allemaal best wel uitdagend! Veel kinderen vonden het nog best zwaar en waren blij dat ze nog niet zó oud waren! Bij dit parcours stond ook nog een informatietoren vol met tips en grappige cartoons hoe je gezond oud kan worden.

Proefjes en experimenten: kraak jij de code?

ERIBA had een mooie stand in de buurt van ‘Klein Venijn’ waar kinderen het DNA uit een banaan konden isoleren. Vol trots namen ze dit dan ook mee naar huis in een reageerbuisje! Het was zo gewild, dat de onderzoekers bij deze stand wel meerdere keren naar de supermarkt moesten om nieuwe bananen in te slaan! Ook de Escape Room van ERIBA in het Keatsmuseum had het druk, veel kinderen hadden hiervan gehoord en wilden de uitdaging wel aangaan! Met een koffer vol proefjes moesten ze proberen puzzels op te lossen. Ook stond Bertus Jeronimus hier om met kinderen te praten over wat hen gelukkig maakt. 

Nieuwsgierige onderzoekers in de maak

Het was een drukke dag van komen en gaan van nieuwsgierige kinderen (toekomstige onderzoekers) uit heel Nederland. Sommige woonden in de buurt, andere kwam van verder weg en waren toevallig op vakantie in Friesland. Er was veel enthousiasme bij zowel jong als oud. Kinderen waren erg nieuwsgierig, luisterden aandachtig naar feitjes en gingen graag in gesprek over het thema gezondheid. Al met al een geslaagde en leervolle dag!

On Friday the 6th of May 2022, the second edition of Expedition NEXT, the science festival for children, took place. This time in the Frisian town Franeker. This festival was organized by the Dutch National Research Agenda with the aim of stimulating interest in science among children between the ages of 6 and 12. Throughout the day there were activities related to science at various locations. Aletta Jacobs School of Public Health (AJSPH) was also there this year, together with More Healthy Years, HANNN, The Healthy Living Room, Lifelines, ERIBA and Bertus Jeronimus. 

See, taste and experience!

There was plenty to read and do at AJSPH's two exhibits. One of these exhibits is called ‘Let’s dish up!’: an interactive installation focused on who and what determines your nutrition, because you don't determine that on your own! People listened attentively to the opinions on sugar tax in the FEBO wall and then voted for or against a sugar tax themselves. At the end, the vote was more in favor than against the introduction of a sugar tax! Children and their parents also enthusiastically took place behind the game console to break the high score of the shopping game. The Lifelines map and video were also viewed extensively, with children often searching for their own town or village to find out about their neighbors in terms of food. There was also a lot of focus on food through the years. Different plates with a meal from a certain period of time were looked at carefully by the children. They recognized some ingredients, but there were also meals that they would not like to be served tonight. Want to know more about this installation? Then check out this page about ’Let’s dish up!’.

It was also busy at the stands that dealt with food from the past and of the future. Merit had brought three microscopes and centuries-old poop from orphans. Through the microscope you could discover from up close what they ate back then. The children certainly did not let this pass them by, they grabbed their (grand) parents by the sleeve to take a look through the microscope together and asked a lot of questions. In the field of future food, Marjanne stood with different kinds of insects of which a delicious insect bonbon could be made. Crickets coated in caramel or mealworms dipped in cinnamon, there was plenty to taste! At first many visitors found it quite exciting, an insect is not something you eat everyday! Yet you noticed that the children and parents were curious about how it tasted and they were positively surprised. Finally, Mirjanne had brought the interactive talking plates of Turbo Tom to explore with the children what kind of food you can find in your village or garden. You could sit down on a bench and escape the hustle and bustle for a while, feast your eyes and engage in a conversation based on these talking plates.

Friend and foe

The second exhibition by AJSPH is about bacteria and viruses, called 'Little Troublemakers?'. In this installation there is a lot to read and listen about how bacteria and viruses on the one hand protect you from pathogenic intruders, but on the other hand can cause a serious flu. This was also reflected in the interactive game where the pathogens were fanatically avoided. Curious? Take a look at this page about 'Little Troublemakers?'.

It was also possible to check how clean your hands are at the hands scanner. Having completely clean hands after washing them is quite difficult! It was also possible to see how quickly bacteria multiply using examples with rice.  

"I never want to grow old..."

The Healthy Living Room and Lifelines had a nice spot in the sun this day. At the Healthy Living Room, both young and old could do a lifestyle check. The children found this very interesting and immediately upon receiving their report started thinking about how they could live even healthier. You could also take a look at the Lifelines map which, based on the health data of thousands of people, gives a picture of the health of the Northern Netherlands population. 

Furthermore, there was the grandpa & grandma track. With an ageing suit one could experience what it is like to be old. Think of flabby muscles, less sight and less hearing. After the aggravation elements, visually impaired glasses, headphones and of course a nice gray wig had been applied, the parcours could begin! Going up and down the stairs, pouring a cup of tea, sitting down in a chair and then seeing how you get out of it again: all challenging activities! Many children found it quite heavy and were glad they were not that old yet! Next to this parcours there was an information tower full of tips and funny cartoons on how to grow old healthy.

Tests and experiments: will you crack the code?

ERIBA had a nice stand nearby ‘Little Troublemakers?’ where children could isolate the DNA from a banana. Full of pride they took this home in a test tube! It was so popular that the researchers had to go to the supermarket several times to buy new bananas! The Escape Room from ERIBA in the Keatsmuseum was also very busy, many children had heard about it and wanted to take on the challenge! With a suitcase full of experiments they had to try and solve puzzles. Bertus Jeronimus was also there to talk to children about what makes them happy. 

Curious researchers in the making

It was a busy day of coming and going of curious children (future researchers) from all over the Netherlands. Some lived nearby, others came from further away and happened to be on vacation in Friesland. There was a lot of enthusiasm from both young and old. Children were very curious, listened attentively to facts and enjoyed discussing the theme of health. Overall, it was a successful and educational day!