Watch: online Masterclasses Groninger Aardbevingen 2022

Onze acht masterclasses Aardbevingen en gaswinning in Groningen: een sociaal-maatschappelijk perspectief zijn nu toegankelijk voor iedereen. Bekijk ze op deze pagina.

In de masterclasses leggen experts van de Rijksuniversiteit Groningen de achtergronden achter de aardbevingen helder uit. De Masterclasses zijn een must voor iedereen die zich met de gevolgen van de aardbevingen bezighoudt, professioneel of als betrokkene.

Overzicht van de Masterclasses van de Groninger aardbevingen

Over de sprekers en een samenvatting van de inhoud van hun masterclass:

1. Prof. M.A. Rien Herber - Over de oorsprong en de geologische samenstelling van het  Groningen gasveld. Het effect van gasproductie  op het gedrag van het gasveld, met name de optredende bodemdaling en seismiciteit.
2. Prof mr. dr. Herman Bröring - De juridische kant van de mijnbouwschadeproblematiek. Dit onderwerp omvat vijf dossiers: de omvang van de gaswinning, afhandeling schade, versterking gebouwen, regioperspectief en de ‘governance’ van het geheel.
3. Prof. dr. Frank Vanclay - Social impacts of extractive industries
4. Prof. dr. Christian Zuidema - Energietransitie in Groningen: probleem of kans?
5. Dr. Melanie Bakema – De effecten van bestuurssystemen op weerbaarheid en herstelprocessen van rampen. Drie aardbevingsrampen vergeleken: Christchurch (Nieuw Zeeland), Chiloé (Chili), en de aardbevingen in Groningen.
6. Prof. dr. Harry Garretsen - Gaswinning en Aardbevingen: De Impact op de Groningse Huizenprijzen
7. Dr. N. Busscher, Dr. S. Hupkes: De maatschappelijk impact van gaswinning in Groningen. Het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen geeft in deze Masterclass een overzicht aan de hand van 6 thema’s.
8. Prof. dr. Michel Dückers: De gezondheidsimpact van de gaswinningsproblematiek - Wat we kunnen leren van Groningen en omgekeerd

Totstandkoming van de Masterclasses

• Waarom maakten wij deze masterclasses over de Groninger aardbevingen?
• Wie maakte de masterclasses over de Groninger Aardbevingen?
• Hoe zijn de Masterclasses tot stand gekomen?

___________________________________________

Introductiefilm van de Masterclasses Groninger aardbevingen

____________________________________________________________________

Prof. M.A. Rien Herber

__________________________________________________________________

Prof. mr. dr. Herman Bröring

____________________________________________________________________

Prof. dr. Frank Vanclay

___________________________________________________________________

Prof. dr. Christian Zuidema

___________________________________________________________________

Dr. Melanie Bakema

____________________________________________________________________

Prof. dr. Harry Garretsen

-------------------------------------------------------------------------------------

Dr. N.  Busscher en Dr. S. Hupkes: De maatschappelijk impact van gaswinning in Groningen.

-------------------------------------------------------------------------------

Prof. dr. Michel Dückers: De gezondheidsimpact van de gaswinningsproblematiek - Wat we kunnen leren van Groningen en omgekeerd

__________________________________________________________________________

Totstandkoming van de Masterclasses

Waarom maakten wij deze masterclasses over de Groninger aardbevingen?

De aardbevingsproblematiek in Groningen duurt al lang, maar de groep mensen die zich er mee bezig houdt wisselt snel. Daardoor is er een voortdurende behoefte om kennis over de Groninger aardbevingen te delen met nieuwe mensen.

We maken onze kennis over de Groninger aardbevingen voor iedereen toegankelijk met deze serie Masterclasses. Hierin worden alle kanten van de Groninger problematiek door experts belicht in duidelijke online presentaties. Aan de orde komen de geologische oorzaken en de bouwkundige gevolgen, maar ook de institutionele afwikkeling, de gezondheid van de bewoners en de economische effecten.

Wie maakte de masterclasses over de Groninger Aardbevingen?

De Masterclasses zijn ontwikkeld door Sustainable Society (vanaf 2022: Agricola School for Sustainable Development), in samenwerking met Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen. Deze organisaties willen alle bestaande kennis vastleggen, en toegankelijker te maken voor geïnteresseerden en betrokkenen, ook  buiten de regio.

Onze kennis wordt hiermee  breder toegankelijk voor bewoners, maar ook voor mensen die nieuw met het dossier in aanraking komen, zowel regionaal maar bijvoorbeeld ook in Den Haag waar steeds nieuwe beleidsambtenaren zich verdiepen in dit complexe probleem. De Groninger situatie is in een aantal opzichten niet uniek. Daarom zijn de films ook internationaal van belang.

Hoe zijn de Masterclasses tot stand gekomen?

Sustainable Society werd door de Nationaal Coördinator Groningen gevraagd om een op maat gemaakte versie te maken van de bestaande reeks Masterclasses ‘Aardbevingen en gaswinning in Groningen: een sociaal-maatschappelijk perspectief’.  De masterclasses zijn in 2021 opgenomen.. Nadrukkelijk willen wij er wel op wijzen, dat de Nationaal Coördinator geen enkele invloed heeft gehad op de inhoud van de Masterclasses, en er ook niet voor verantwoordelijk kan worden gehouden.

Het doel van deze reeks masterclasses is om geïnteresseerden verdiepende inzichten te bieden in de oorzaken en sociaal-maatschappelijke gevolgen van de aardbevingsproblematiek. Ondanks de focus en urgentie van de technische en bouwkundige aspecten van o.a. de versterkingsopgave, is een integraal begrip van de oorzaken, en de verschillende ‘sociaal-maatschappelijke’ gevolgen over de tijd van groot belang voor een goede omgang met de problematiek.

_____________________________________________________________________

De sprekers en samenvatting inhoud video's

Prof. M.A. Rien Herber

Rien Herber is emeritus professor in Geo-energie aan het Energy and  Sustainability Research Institute van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij werd in 2004 adjunct directeur van de NAM . In  2009 werd hij hoogleraar in Groningen. In 2020 ging hij  met pensioen. Hij is sinds 2011 lid van de Mijnraad.

Samenvatting

In deze presentatie gaat Rien Herber in op de oorsprong en de geologische samenstelling van het  Groningen gasveld. Speciale aandacht zal worden gegeven aan het effect van gasproductie  op het gedrag van het gasveld, met name de optredende bodemdaling en seismiciteit. De bron van de trillingen is gelegen op een diepte van rond de 3 km, maar in de presentatie zal  ook worden uitgelegd wat dit betekent voor de grondbeweging aan het aardoppervlak en  het effect op bouwwerken.

Prof. mr. dr. Herman Bröring

Herman Bröring is hoogleraar bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn onderzoek betreft het algemeen bestuurs(proces)recht, met bijzondere aandacht voor soft law, rechtshandhaving en de mijnbouwschadeproblematiek in Groningen. Laatstgenoemd onderzoek verricht hij in het kader van het onderzoeksprogramma Public Trust, Public Law.

Samenvatting

De presentatie van Herman Bröring gaat over de juridische kant van de mijnbouwschadeproblematiek. Dit onderwerp omvat vijf dossiers: de omvang van de gaswinning, afhandeling schade, versterking gebouwen, regioperspectief en de ‘governance’ van het geheel. De presentatie gaat over de schadeafhandeling en de versterking. In een onderlinge vergelijking tussen beide dossiers wordt ingegaan op de ontwikkeling van een privaatrechtelijke naar een publiekrechtelijke aanpak, en van een aanpak gebaseerd op beleidsregels naar een wettelijke regeling: de Tijdelijke wet Groningen. Voor beide dossiers wordt het gehele traject besproken, van primaire besluitvorming via bezwaar tot en met beroep. Bijzondere aandacht wordt besteed aan een aantal opvallende organisatorische en procedurele verschillen tussen schadeafhandeling en versterking. Hoe moeten deze verschillen worden begrepen, in aanmerking genomen dat de schadeafhandeling en de versterking oorspronkelijk dezelfde privaatrechtelijke grondslag hebben, namelijk een onrechtmatige daad van NAM? Hoe kunnen de nadelen van de strikte scheiding tussen schadeafhandeling en versterking worden ondervangen?

Prof. dr. Frank Vanclay

Frank Vanclay is professor of Cultural Geography in the Faculty of Spatial Sciences. He writes about: social impact assessment; managing the social issues in large projects; social aspects of extractive industries; social licence to operate; business and human rights; project-induced displacement and resettlement; and avoiding the resource curse.

Samenvatting

Social impacts of extractive industries

The extractive industries (oil, gas, mining) have potential to cause harm as well as contribute to wealth and prosperity. Around the world, much thinking has gone into trying to avoid the harm from extractive industries and ensure that the benefits are achieved and are fairly distributed. But it is not easy. Many negative social impacts can occur from extractive activities. These impacts are typically intangible, hard to measure, may be disputed, and can be temporally and spatially distant from the project site. In many respects, the social consequences of the gasquakes in Groningen are not different to the experiences of other resource communities around the world. In this presentation, Prof Vanclay, an expert on managing the social issues in large projects, will discuss the typical experiences of resource communities, and he will outline what the extractive industries need to do to get a social licence to operate and grow.

Prof. dr. Christian Zuidema

Christian Zuidema is Adjunct Hoogleraar Planologie op het thema ‘Planning voor Duurzame Transformaties’. Hij houdt zich vooral bezig met milieubeleid, duurzaamheid en energietransitie. Daarin kijkt hij zowel naar de ruimtelijke en maatschappelijke implicaties van duurzaamheid en daarmee verbonden technologieën als naar de daarbij optredende institutionele barrières, voorwaarden en innovaties.

Samenvatting

Energietransitie in Groningen: probleem of kans?

Energie heeft in de afgelopen decennia een grote rol gespeeld in Groningen. Los van de bekende implicaties rondom de aardbevingen, is energie ook cruciaal voor andere redenen. De opkomst van de chemische industrie, de opwek van elektriciteit in de Eemshaven, de banen in de energiesector en meer recent, de opkomst van duurzame opwekking en haar soms vrij heftige consequenties. Geconfronteerd met een onzekere toekomst gaat de college in op de mogelijke consequenties en kansen voor sociaal economische ontwikkelingen in relatie tot energietransitie. De vraag die centraal staat is of energie als kans of als bedreiging moet worden gezien in Groningen en vooral, hoe we het van probleem tot meer een oplossing kunnen maken. Daarin gaat het zowel om ruimtelijke veranderingen als nadrukkelijk over de institutionele voorwaarden – proces, gelijkheid, koste en baten – om dit dichter bij te brengen.  

Dr. Melanie Bakema

Melanie schreef haar proefschrift over ‘Disaster Governance aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen. Daarin vergeleek ze verschillende gevolgen en aanpak van rampen door drie rampen naast elkaar te zetten: Christchurch (Nieuw Zeeland), Chiloé (Chili), en de aardbevingen in Groningen. Ze bestudeerde hoe verschillende bestuurssystemen verschillende gevolgen hebben voor de langdurige weerbaarheid en duurzame herstelprocessen binnen gemeenschappen. Momenteel houdt Als Melanie zich als beleidsadviseur crisisbeheersing bezig met het analyseren van risico's en beleidsadvisering over het voorkomen en bestrijden van mogelijke rampen en crises, o.a. op het gebied van de aardbevingen in Groningen, cybersafety en klimaatverandering.

Prof. dr. Harry Garretsen

Harry Garretsen is hoogleraar internationale economie & bedrijfskunde aan de RuG. Zijn onderzoek gaat over zaken als leiderschap, internationale handel en geografie, en ook over de effecten van schokken op regionale economie-en zoals de impact van de aardbevingen op Groningse huizenprijzen.

Samenvatting

Gaswinning en Aardbevingen: De Impact op de Groningse Huizenprijzen

Hoe bepaal je als onderzoeker het mogelijke effect van aardbevingen op huizenprijzen? Of beter gezegd, hoe isoleer je de invloed van de Groningse aardbevingen op de huizenprijzen wetende dat tal van zaken de prijs van een huis kunnen beinvloeden? In de presentatie wordt aan de hand van een concreet onderzoeksvoorbeeld de methodiek uit de doeken gedaan, de resulaten besproken en toegelicht, en wordt ook stil gestaan bij de beleidsrelevantie en daarmee bij het belang voor de inwoners van het aardbevingsgebied

Dr. N. Busscher, Dr. S. Hupkes

De maatschappelijk impact van gaswinning in Groningen is omvangrijk en complex. Het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen geeft in deze Masterclass een overzicht aan de hand van 6 thema’s,: 1. bestuur, communicatie en beleid; 2. beleving van veiligheid, vertrouwen, schade en versterking; 4. woningmarkt en economische ontwikkelingen; 4 leefomgeving en leefbaarheid; 5. cultuur, binding en imago; 6. en gezondheid en welzijn. Deze thema’s, die voortkomen uit de wetenschappelijke literatuur over social impact assessments, dekken gezamenlijk de impact die (mijnbouw)projecten doorgaans kunnen hebben op gemeenschappen en hun leefomgeving. Met het duiden en verbinden van de verschillende thema’s. heeft deze lezing een sterk interdisciplinair karakter. We bespreken de meest recente ontwikkelingen op het gebied van de gaswinning en de bevingen, versterking en schadeherstel. Hierbij benadrukt het Kennisplatform: niet alleen materieel en procedureel moet er veel hersteld worden in Groningen, óók het herstel van relaties tussen alle betrokken actoren behoeft aandacht.

Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen

Het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen verzamelt en deelt kennis en onderzoek dat relevant is voor sociaal-maatschappelijk beleid in het Groningse gaswinningsgebied. Verder brengt het platform mensen samen door middel van samenwerkingsverbanden en co-creatie. Het Kennisplatform is onafhankelijk en behartigt geen belangen.

Dr. Nienke Busscher

Nienke Busscher is sinds de oprichting van het Kennisplatform (2018) betrokken als coördinator. Samen met wetenschappelijk directeur Tom Postmes geeft ze leiding aan het team en geeft ze organisatorisch en inhoudelijk vorm aan het platform. In 2018 gepromoveerde ze aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen (afd. Culturele Geografie). Hiervoor deed ze onderzoek naar landonteigening in Argentinië en de spanningen en samenwerking die hierdoor ontstonden tussen overheid, bedrijven en bewoners.

Dr. Sanne Hupkes

Sanne Hupkes werkt sinds september 2020 als onderzoeker voor het Kennisplatform. Vanuit deze rol was ze onder andere hoofdauteur van de in 2021 verschenen literatuurstudie Inzicht in Impact, de gevolgen van gaswinning voor de bewoners van Groningen. Daarvoor promoveerde ze bij de Rijksuniversiteit Groningen in de filosofie (vakgroep Ethiek, Sociale en Politieke Filosofie) met een proefschrift over democratie in sterk verdeelde samenlevingen.

Prof. dr. Michel Dückers

Michel Dückers is hoogleraar Crises, Veiligheid en Gezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Zijn bijzondere leerstoel is ingesteld door de universiteit in samenwerking met ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, Nederlands Instituut Publieke Veiligheid, Nivel en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

De leerstoel beoogt bij te dragen aan theorievorming, onderzoek, onderwijs en kennisverspreiding over gedachten, gevoelens en gedrag van mensen rondom dreigingen en crises.

De focus ligt op het begrijpen van gevolgen en effectieve oplossingen. Dit vormt ook zijn referentiekader als één van de onderzoeksleiders van Gronings Perspectief, het onderzoeksteam dat sinds 2016 vinger aan de pols houdt van de psychosociale impact van de gaswinningsproblematiek.

Prof. dr. Michel Dückers: Masterclass Groninger aardbevingen. De gezondheidsimpact van de gaswinningsproblematiek - Wat we kunnen leren van Groningen en omgekeerd.

Samenvatting Masterclass Groninger Aardbevingen no. 8

Hoe houd je op een onafhankelijke manier zicht op de psychosociale impact van de gaswinningsproblematiek? Door belanghebbenden vanuit beleid, praktijk en wetenschap te betrekken bij de opzet, uitvoering en duiding van het onderzoek en doorlopend in gesprek te blijven.
Vanuit dit uitgangspunt is het onderzoeksteam Gronings Perspectief vanuit de Rijksuniversiteit Groningen doorlopend in gesprek over het onderzoek.

Gronings Perspectief voert interviews en vragenlijstmetingen uit en analyseert data, inspelend op actuele ontwikkelingen en behoeften. Inmiddels is er veel bekend over de effecten van de gaswinningsproblematiek op het welzijn, fysieke en mentale gezondheid, veiligheidsgevoelens onder bewoners en het vertrouwen dat zij hebben in overheden en instanties.

Verschillende aspecten van de problematiek (schade, wachttijd, procedures, instanties) spelen hierin een rol. Inmiddels zijn er allerlei overeenkomsten en verschillen te benoemen tussen de voortdurende situatie in Groningen en andere rampen en crises. Daar moeten we van leren.