De jongerenbibliotheek

De meeste basisschoolleerlingen gaan nog vaak en graag naar de bibliotheek, maar in de puberteit neemt het leesplezier en het bibliotheekbezoek af. Hoe komt dat en kan de bibliotheek het tij keren? De Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie van de Rijksuniversiteit Groningen deed onderzoek naar deze vraag in opdracht van de Openbare Bibliotheek Groningen. Studente moderne letterkunde Marieke Deinum komt in het onderzoeksrapport “De jongerenbibliotheek” tot positieve conclusies.

Het onderzoek

Het doel van het onderzoek was om antwoord te krijgen op de onderzoeksvraag: Is de overgang van C-boeken naar volwassenenliteratuur in de bibliotheek problematisch en wat zijn de redenen hiervoor? Hiervoor is een literatuurstudie uitgevoerd, zijn de leengegevens van alle 15 t/m 17 jarige leden van de Openbare Bibliotheek Groningen bestudeerd en is er een enquête gehouden onder 85 jongeren over hun leesgedrag en bibliotheekbezoek.

Daarnaast is onderzocht of een afdeling tussen jeugd en volwassenen in, een zogenaamde cross-overafdeling, zinvol zou kunnen zijn en hoe deze in Groningen gestalte zou kunnen krijgen. Om tot een gefundeerd advies te komen, zijn de resultaten uit het eerste gedeelte meegenomen en zijn er diverse Nederlandse bibliotheken met jongerenafdeling bezocht en geanalyseerd.

Kansen voor bibliotheken

Uit het wetenschapswinkelrapport blijkt dat jongeren het lastig vinden om boeken te vinden die voor hen geschikt zijn. Deze groep valt tussen jeugdafdeling en volwassenafdeling en heeft moeite die overstap te maken. In het z ichtbaar en vindbaar maken van de boeken die geschikt zijn voor jongeren, liggen de kansen voor de bibliotheek, volgens Marieke Deinum. Ze pleit in het rapport voor een jongerenafdeling met naast literatuur en adolescentenromans ook aandacht voor tijdschriften en andere genres boeken die jongeren graag lezen, zoals thrillers, chicklit en fantasy.

Ook het uiterlijk en de bereikbaarheid van een jongerenafdeling spelen een belangrijke rol. Oplossingen die bibliotheken vaak zoeken om meer jongeren te trekken, zijn zichtbaar in de opzet en aankleding van de ruimte en in de aanwezigheid van games en computers. Dat zijn belangrijke voorwaarden, maar in deze jongerenhoeken zijn weinig boeken en vaak ook niet veel jongeren te vinden.

Verschillende redenen voor verminderd bibliotheekbezoek

Naast de moeite met het vinden van geschikte boeken, zijn er anderen redenen aan te wijzen waarom jongeren minder in de bibliotheek komen en vooral ook minder boeken lenen. In deze leeftijdsfase (15-17 jaar) treden er belangrijke veranderingen in de patronen van vrijetijdsbesteding, waarbij o.a. uitgaan en bijbaantjes belangrijker worden. Maar ook de school speelt een rol in het leesgedrag van jongeren. Mogen de meeste leerlingen in de onderbouw van de middelbare school nog jeugdboeken lezen, in de bovenbouw moeten ze verplicht de grote stap zetten naar literatuur voor volwassenen. Hierdoor neemt het leesplezier duidelijk af. Ook dit proces wordt in “De jongerenbibliotheek” beschreven.

Belangstelling voor de rapporten of samenvattingen?

In het rapport worden voorbeelden van jongerenafdelingen op verschillende plaatsen in het land beschreven, is er aandacht voor het uiterlijk en de plaats van een dergelijke afdeling.  Het rapport bevat ook een uitgebreide lijst met zo’n 300 voorbeeldtitels in verschillende genres die in een jongerenafdeling opgenomen zouden kunnen worden. Hoewel “De jongerenbibliotheek” is geschreven voor de OB Groningen, is het goed bruikbaar voor alle bibliotheken die actief meer jongeren willen trekken.

Het onderzoeksrapport en de samenvatting zijn gratis te downloaden, via het  digitale archief .

Wilt u de rapporten liever op papier ontvangen? Dat kan ook, mail uw adresgegevens naar: tawi rug.nl (kosten 7,00 euro per rapport ex. verzendkosten).  

Onderzoekster Marieke Deinum is bereid in overleg het rapport voor bibliotheekclusters en andere belangstellenden te komen toelichten. Contact via: tawi rug.nl