Citeren en parafraseren

Academici gebruiken parafrases en citaten om hun beweringen te ondersteunen. Je parafraseert wanneer je de ideeën van een andere persoon in je eigen woorden wilt weergeven. Daarentegen citeer je wanneer de oorspronkelijke woorden relevant zijn. Doorgaans wordt in wetenschappelijke teksten geparafraseerd waar kan en geciteerd waar moet.

Parafraseren

Een parafrase is een weergave van een bestaande tekst in de eigen bewoording van de auteur. Het doel van een parafrase is om de inhoud van het oorspronkelijke werk in begrijpelijker taal te verwoorden of om de informatie aan te passen aan de specifieke context van het eigen werk. Vaak zijn citaten namelijk niet in hun geheel toepasbaar op het onderzoek waarin ze aangehaald worden. Door te parafraseren kan de auteur daarom de nadruk leggen op voor het artikel relevante onderdelen. Ook is het door te parafraseren mogelijk om de informatie uit meerdere bronnen samen te voegen tot één of enkele zinnen. Voor studenten laat een parafrase tot slot zien dat ze de brontekst begrepen hebben; de belangrijkste informatie eruit wordt immers in eigen woorden samengevat.

Citeren

Citaten zijn letterlijk overgenomen passages. Je gebruikt ze wanneer de specifieke bewoording relevant is, bijvoorbeeld wanneer de auteur iets zeer treffend verwoord heeft. Citaten worden altijd ingebed, zoals ook in onderstaand voorbeeld te zien is: de inbedding legt de nadruk op hoe de lezer het citaat moet interpreteren of relateert het citaat aan de inhoud van de tekst. De inbedding schept dus context voor het citaat. Meestal bed je in door te parafraseren.

Anderstalige citaten

Engelstalige citaten in Nederlandstalige academische teksten zijn altijd toegestaan, omdat de lezer de taal vloeiend spreekt. Of in andere talen geciteerd kan worden, hangt af van het niveau van de brontekst en van het niveau van de lezer. Doorgaans worden citaten in het Duits en in het Frans om die reden niet vertaald.

Lengte van citaten

Er zijn geen algemene eisen aan de lengte van citaten. Een citaat kan een hele alinea beslaan of slechts enkele woorden:

Opmaak van citaten

Of een citaat moet inspringen, gecursiveerd moet zijn of geen van beide, hangt af van het annotatiesysteem dat je gebruikt. Verder is het belangrijk in de opmaak van een citaat te laten zien welke onderdelen je hebt aangepast. We onderscheiden verschillende soorten aanpassingen:

• [tekst]
  De tekst tussen haakjes stond niet in de oorspronkelijke tekst, maar is nodig om de zin goed te laten lopen of om de tekst te begrijpen. In het eerste voorbeeld in de tekst hierboven stond oorspronkelijk wellicht een woord als ‘zij’, maar zonder de context van de tekst die hier in de oorspronkelijke tekst aan vooraf ging, is dit voor de lezer niet duidelijk. Daarom noteert de schrijver de inhoud tussen haakjes. In het tweede voorbeeld stond oorspronkelijk geen tekst, maar de auteur heeft hier tekst toegevoegd om volledig te zijn. Belangrijk is wel op te merken dat je alleen tekst mag toevoegen die overeenkomt met de oorspronkelijke inhoud van de bron.

• (...)
  Het beletselteken (drie puntjes) tussen haakjes geeft aan dat er op die plaats in het oorspronkelijke citaat tekst heeft gestaan. Soms is het oorspronkelijke citaat namelijk te lang of is de door (...) vervangen tekst niet interessant voor het doel van het citaat.

• [sic]
  Met ‘sic’ tussen blokhaken geef je aan dat er in de oorspronkelijke tekst een grammaticale, spellings- of typefout staat. Je verbetert de fout niet, maar je laat zien dat je de fout hebt opgemerkt. Inhoudelijke fouten geef je niet aan met sic, maar bespreek je in de lopende tekst.

Zie ook