SUSTAIN

Het Europese SUSTAIN netwerk wil leerlingen en hun familie betrekken bij onderzoeksprojecten – dit heet burgerwetenschap – over vogeltrek en water management. Dit Erasmus+ project wordt gecoördineerd door Science LinX, het science center van van de Faculty of Science and Engineering van de RUG. Twaalf Europese partners ontwikkelen binnen dit programma e-learning modules over ‘duurzame landschappen’, gebaseerd op onderzoek in Spanje, Cyprus en Nederland. Daarbij wordt een brug geslagen tussen leren in de klas en daarbuiten.

Duurzame landschappen

De term ‘duurzame landschappen’ verwijst naar de balans die gezocht moet worden tussen verschillende functies die mensen verwachten van de groene omgeving zoals bijvoorbeeld landbouw, natuur, recreatie of wonen en waarbij er een ecologische balans moet zijn die er voor zorgt dat ook toekomstige generaties een leefbare planeet hebben. De kernvraag is dus hoe we als maatschappij de landschappen waarin we leven kunnen gebruiken voor al onze noden – voedselproductie, industrie, huisvesting en recreatie – zonder negatieve effecten, zodat de volgende generaties een gezonde aarde erven.

Op dit moment gaan de landschappen achteruit, omdat de vele functies met elkaar in conflict zijn. Door een intensievere, geïndustrialiseerde landbouw neemt het aantal weidevogels snel af, en dus ook de biodiversiteit van boerenlandschappen in bijvoorbeeld Noord Nederland. Deze biodiversiteitscrisis is niet beperkt tot landbouwgebieden in Nederland, maar is een algemeen fenomeen: in zijn algemeenheid is de situatie van soorten en leefgebieden, ook in natuurlijke landschappen, nogal ongunstig. Wij geloven dat duurzame landschappen er voor kunnen zorgen dat die achteruitgang in biodiversiteit stopt.

Burgerwetenschap

Burgerwetenschap is een mooi en flexibel concept dat zorgt voor verbinding tussen disciplines en toepasbaar is in allerlei situaties. De European Citizen Science Association heeft hiervoor een aantal principes ontwikkeld voor het betrekken van vrijwilligers bij wetenschappelijk onderzoek. Projecten voor burgerwetenschap moeten bijvoorbeeld actief burgers betrekken bij verschillende stadia van het onderzoek. Daarbij kunnen deelnemers informatie bijdragen, meewerken of projecten leiden om zo nieuwe kennis te ontwikkelen. Deze aanpak moet wel leiden tot een volwaardig wetenschappelijk resultaat. Zowel de professionele wetenschappers als burgerwetenschappers moeten hier baat bij hebben; ze moeten er van leren, er de sociale voordelen van ervaren en hun bijdragen moeten erkend worden in de resultaten van het project en in eventuele wetenschappelijke publicaties. In tegenstelling tot gewoon wetenschappelijk onderzoek levert burgerwetenschap kansen op om het publiek er bij te betrekken en zo de wetenschap democratischer te maken.