(Digitale) Archieven en Collecties (D.AC)

Wie verzamelt en bewaart de notities, rapporten en mails van rebellen- of verzetsgroepen tijdens en na conflicten? Waar vinden we opslagruimtes om getuigenverklaringen en vertrouwelijke, vaak verborgen communicatie van mensenrechtenactivisten over door de staat gesponsord geweld te verzamelen en te beveiligen? Wat gebeurt er met de vele documenten van ontwikkelingsorganisaties na afloop van hun projecten?

Het aanleggen en behouden van archieven

De bescherming, het behoud en de toegankelijkheid van diverse gegevensbronnen uit verschillende mondiale en lokale arenas van ontwikkeling, veiligheid en rechtvaardigheid zijn van groot belang, niet alleen voor academisch of beleidsgericht onderzoek. Archieven en collecties, afkomstig van staatsinstellingen, internationale organisaties of niet-statelijke actoren, dienen als opslagplaatsen van collectieve herinneringen en verhalen. Het zijn leerplaatsen en kunnen fungeren als arenas voor participatie en zelfs betwisting van dominante kennis. Bovendien spelen archieven een cruciale rol in juridische procedures, onderzoeken en waarheidscommissies, in de zoektocht naar rechtvaardigheid.

Het behoud van archieven en collecties, inclusief digitale data, brengt echter vele uitdagingen met zich mee. Weinig hoofdrolspelers en instellingen, met name die buiten de staat, zoals rebellen- of verzetsgroepen, kleinere NGO's en individuen, beschikken over substantiële middelen voor behoud.

Daartegenover staan conflicten, oorlogen en eenvoudige verwaarlozing, die kunnen leiden tot systematische vernietiging, verplaatsing of verlies van data.

Even problematisch is de enorme hoeveelheid data, niet alleen traditionele documenten, maar ook nieuwe data die wordt gegenereerd via sociale media en nieuwe technologieën, wat het behoud en de systematische omgang met archieven en collecties bemoeilijkt. Betrokkenheid bij dergelijke collecties en archieven is belangrijk om meer verlies van waardevolle kennis te voorkomen.

Uitdagingen

Onze onderzoeksgroep houdt zich bezig met methodologische en epistemologische uitdagingen die inherent zijn aan nieuwere archieven en gegevensverzamelingen, variërend van officiële, gestructureerde archieven tot persoonlijke, ongeraffineerde, soms verborgen en zogenaamde tegenverzamelingen uit de sferen van ontwikkeling, veiligheid, conflict en rechtvaardigheid. Enkele belangrijke dimensies van ons werk omvatten:

• Identificeren van archieven en collecties uit ontwikkelings-, rechtvaardigheids- en veiligheidscontexten en de verbonden belangrijke belanghebbenden, en proberen om academische en maatschappelijke discussies over deze archieven en collecties te bevorderen.

• Aandacht besteden aan aspecten van behoud, toegang, digitalisering en curatie van archieven en collecties in digitale en fysieke ruimtes (bijv. bibliotheken, musea, etc.), ook in verband met Kunstmatige Intelligentie.

• Het faciliteren van een gesprek tussen academisch onderzoek, bibliotheken, archieven en de gemeenschap van Groningen en de bredere Nederlandse samenleving.

• Navigeren door epistemologische en ethische overwegingen bij het werken met archieven en collecties.

De groep streeft ernaar om middelen beschikbaar te maken, en regelmatige bijeenkomsten, presentaties en netwerkevenementen te faciliteren. Ook het ondersteunen van de ontwikkeling van interdisciplinaire onderzoeksprojecten vormt een integraal onderdeel van onze collectieve inspanningen.