De Stadsakker

Het is een bewolkte dag, wanneer het team van Sustainable Society door een houten hek zo’n 2 hectare braakliggend terrein oploopt. Goed zijn de verschillende perken te zien waar in de zomer een groenteland, fruitgaard en bloemenperk door de aarde breekt en tot leven komt. Tjeerd Andringa, ook wetenschapper aan de RUG, vertelt hoe hij en zijn vrouw Merlijn proberen ‘om niet oppervlakkig maar diep duurzaam’ te zijn, over het gedoe met de gemeente en het opleiden van stagiaires tot zelfstandig groentekwekers.

‘We verbouwen hier wel 40 soorten verschillende groenten’, zegt Tjeerd met een grote glimlach. ‘Alleen asperges niet, want die hebben zandgrond nodig’ vervolgt hij. ‘Het volgende project wordt een kippenren met 30 of 40 kippen. Kippen kun je op allerlei wijzen inzetten op de kwekerij. Voor ongediertebestrijding bijvoorbeeld of om de kas onkruidvrij en bemest te maken. Ook hebben we zo verse eieren voor de verkoop’ gaat Tjeerd verder.

Iedere dinsdag- tot donderdagochtend in het seizoen brengt een fietskoerier groenten vanuit Hoogkerk naar de stad om ‘de Stadsakker’ te bevoorraden. En vrijdag doen ze het zelf. Zo’n 75 gezinnen hebben hun groenten letterlijk vers van het land. ‘De Stadsakker’ is de moestuinwinkel van Merlijn Albering, waar ze in het oogstseizoen verse groenten van de kwekerij verkoopt. De winkel heeft een groot assortiment aan tuingereedschappen, biologische zaden, vogelhuisjes en tuinboeken. Je kan het zo gek niet bedenken.

De kwekerij werkt heel duurzaam. Er is een trekker, maar daar gaat per jaar slechts zo’n 150 liter diesel in. Verder zijn er zonnepanelen, regenwateropvang en een compost buitentoilet (bestaande uit een emmer in een ombouw met een wc-bril en een bak houtsnippers ernaast).

Midden op het land staat het kantoor. Binnen is het een waar schouwspel. Zo staat in de hoek een ijzeren ‘kachel’-ton verbonden aan een hoekbank van klei en leem. 'Dit is een rocket stove mass heater. Deze houtkachel brandt zo heet dat er bijna geen roet wordt geproduceerd! Ja, bij het opstarten een beetje, daarna kun je je hoofd zo in de rookgassen steken. Je ruikt bijna niets, er komt alleen CO2 en water uit.’ roept Tjeerd enthousiast. ‘Bijna alle warmte gaat in de bank zitten. Let maar op, je krijgt zo een heel warm achterwerk, haha’. En inderdaad, het zelfgebouwde systeem houdt de warmte vast en verwarmen wij ons achterste.

We krijgen koffie en thee aangeboden van gefilterd regenwater met een stuk ontbijtkoek (biologisch) en roomboter. Tjeerd vertelt dat de begeleiding van stagiaires tot zelfstandig ondernemers zijn vruchten afwerpt. Zo zijn er inmiddels 2 zusterbedrijven gestart in Ten Boer en op Schiermonnikoog en meer staan op de rol. Op de vraag of Merlijn en Tjeerd willen groeien antwoord hij direct: ‘Nee! Onbeheerste groei is niet duurzaam. Onze landbouw was vroeger veel duurzamer dan het nu is. Schaalvergroting had daar veel mee te maken, zonder deze productie op grotere schaal is en blijft er ook ruimte voor andere boeren’.

Hij gaat in op de worsteling met de gemeente: ‘Wij en de gemeente willen beiden meer lokaal eten, maar toch duurde het 4 jaar voordat een stuk land gepacht kon worden. Er bestaat (nog) geen regelgeving over hoe deze initiatieven op poten gezet kunnen worden. Dit soort dingen, hoe eenvoudig het ook lijkt, zijn moeilijk voor een gemeente: verschillende afdelingen moeten zich allemaal verantwoordelijk voelen voor succes, één zwakke schakel en het proces stokt en niemand doet daar wat aan’, aldus Tjeerd. Hij wil zich als cognitiewetenschapper inzetten om het niveau van daadkracht in organisaties als de gemeente te verhogen.

Duurzaam werken en leven biedt voor Tjeerd, Merlijn en hun omgeving veel mogelijkheden om kwaliteit van leven te optimaliseren door te focussen op de dingen die het belangrijkst zijn. Inspirerend voor ons allen en daagt uit tot verkennen van nieuwe mogelijkheden. Wat nieuw is moet nog een eigen weg vinden, vaak gepaard met obstakels. Wat betreft Tjeerd en Merlijn is het hun meer dan waard geweest.

Voor het team van Sustainable Society in ieder geval een zeer geslaagde en interessante eerste Field Expedition! Bedankt Tjeerd!

Over Tjeerd en Merlijn
Dr. Tjeerd Andringa werkt aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Hij is UHD Auditory Cognition werkt bij het University College. Merlijn Albering heeft de biologische landbouwopleiding Warmonderhof gevolgd en is tevens eigenaresse van de Stadsakker winkel en kwekerij.