Onderstaande beoordelingslijsten geven suggesties voor verschillende manieren om teksten te beoordelen, variërend van analytisch tot globaal of holistisch. Sommige kun je universeel toepassen; andere zijn toegesneden op een specifieke tekstsoort (zoals onderzoeksverslag of literatuuronderzoek). De formulieren zijn overgenomen uit het artikel 'Toetsing van schrijfvaardigheid: problemen en mogelijkheden' van R. Schoonen en K. de Glopper (1992).
Tekstdimensies
Deze lijst hoofdcategorieën kan gebruikt worden voor een analytische beoordeling op meerdere niveaus:
-
inhoud
-
doelgerichtheid
-
taalconventies
-
toon/stijl
-
authenticiteit
-
onderbouwing
-
samenhang
-
structuur/opbouw
-
publiekgerichtheid
Categorieën en criteria
Uit onderstaand pakket met hoofdcategorieën, subcategorieën en criteria (of eigenschappen) kan een beoordelaar putten voor het bepalen van beoordelingseisen of de samenstelling van een beoordelingsformulier.
|
Hoofdcategorie
|
Subcategorieën
|
Criteria
|
|
Onderwerp en invalshoek
|
Thematiek, vraagstelling, etcetera
|
Originaliteit, relevantie, inbedding, doel- en doelgroepgerichtheid, etcera
|
|
Materiaal en documentatie
|
Informatiebronnen, omgang met eigen/andermans gedachtegoed, etcetera
|
Volledigheid, nauwkeurigheid, eerlijkheid, etcetera
|
|
Argumentatie, redeneringen
|
Standpunten, onderbouwingen, argumentatiestructuur, etcetera
|
Logica, overtuigingskracht, doelgerichtheid etcetera
|
|
Structuur en samenhang
|
Ordening en structurering op tekst-, paragraaf- en alineaniveau
|
Eenheid, rode lijn, compactheid, etcetera
|
|
Stijl en taalgebruik
|
Idioom, grammatica, spelling, interpunctie, etcetera
|
Gepastheid, correctheid, begrijpelijkheid, leesbaarheid, levendigheid etcetera
|
|
Vormgeving
|
Opmaak van tekst, referenties, illustraties, bibliografie, etcetera
|
Verzorgdheid, consequentheid in gebruik typografische middelen, etcetera
|
Onderzoeksverslag: globale beoordeling
De globale categorieën Tekst, Taal en Onderzoek maken beoordeling van technische én inhoudelijke kwaliteiten van een onderzoekstekst mogelijk. Subcategorieën bevatten verdere concretisering.
-
Tekst: opbouw, samenhang, genreconventies, …
-
Taal: woordkeuze, zinsbouw, alineaopbouw, …
-
Onderzoek: originaliteit, inbedding in vakgebied, relevantie, creativiteit, ...
Onderzoeksverslag: analytische beoordeling
Dit formulier maakt een analytische beoordeling van een verslag van wetenschappelijk onderzoek mogelijk, en geeft de beoordelaar de mogelijkheid om per onderdeel of categorie het niveau aan te geven.
|
Onderdeel
|
Score
|
|
Samenvatting
|
++ + +/- -
|
|
Inleiding
|
++ + +/- -
|
|
Korte uiteenzetting over onderwerp, aanleiding
|
++ + +/- -
|
|
Vraagstelling
|
++ + +/- -
|
|
Doelstelling
|
++ + +/- -
|
|
Deelvragen
|
++ + +/- -
|
|
Hypothese
|
++ + +/- -
|
|
Methode
|
++ + +/- -
|
|
Resultaten
|
++ + +/- -
|
|
Conclusie en Discussie
|
++ + +/- -
|
|
Eventueel bibliografie en bijlagen: tekstcorpus, scoringslijsten en dergelijke
|
++ + +/- -
|
|
Structuur/Samenhang
|
++ + +/- -
|
|
Relevantie en originaliteit
|
++ + +/- -
|
|
Taalgebruik/Stijl/Spelling
|
++ + +/- -
|
|
Verzorging/Vormgeving
|
++ + +/- -
|
|
Omvang
|
++ + +/- -
|
Literatuuronderzoek
Met dit formulier kan de beoordelaar aangeven op welk niveau de kwaliteiten van de tekstsoort 'literatuuronderzoek’ beoordeeld worden:
|
Onderdeel
|
Score
|
|
Bespreking literatuur; omgang met bronnen:
|
onvoldoende / matig / in orde / uitstekend
|
|
Opbouw/Structuur:
|
onvoldoende / matig / in orde / uitstekend
|
|
Stijl/Taalgebruik:
|
onvoldoende / matig / in orde / uitstekend
|
|
Spelling, interpunctie en grammatica:
|
onvoldoende / matig / in orde / uitstekend
|
|
Uiterlijke verzorging:
|
onvoldoende / matig / in orde / uitstekend
|
|
Omvang:
|
te kort / in orde / te lang
|
Verhaalanalyse: een catalogus van kwalificaties
Deze lijst bevat een catalogus van mogelijke reacties van de beoordelaar op de tekst. Het is ontwikkeld ten behoeve van de beoordeling van verhaalanalyses door eerstejaars Neerlandici.
Algemeen
-
Jouw analyse biedt een interessante, leesbare, rake en overtuigende/aannemelijke interpretatie van het verhaal.
-
Deze versie van jouw analyse biedt een redelijk interessante en aannemelijke interpretatie van het verhaal, maar de tekst kan op punten worden verbeterd, met name wat betreft de:
-
Deze versie van je analyse geeft nog geen voldoende rake en overtuigende/aannemelijke interpretatie van het verhaal. Er moet helaas dus nog wel wat gebeuren om tot een goed leesbare en aannemelijke analyse te komen:
Analyse (interpretatie en argumentatie)
-
De interpretatie is goed: niet te ruim en niet te smal, en de bespreking van relevante literaire structuren en/of technieken is relevant en doordacht.
-
De analyse is voldoende onderbouwd met observaties en kernpassages uit het verhaal, en deze zijn goed verbonden met de hoofdgedachte.
-
De analyse is voldoende onderbouwd met steekhoudende argumenten, de argumentatie is voldoende consistent, en duidelijk gepresenteerd.
-
Je hebt, waar relevant, op gepaste wijze gebruik gemaakt van het tekstanalytisch begrippenapparaat.
-
Je hebt je nog teveel beperkt tot het achtereenvolgens bespreken van een aantal (mogelijk relevante) in het verhaal toegepaste literaire structuren en/of technieken. Er is nog onvoldoende sprake van een doordachte en geïntegreerde bespreking van relevante thema’s die voortvloeien uit/relevant zijn voor een (jouw!) interpretatie (zie ook mijn opmerking onder opbouw/structuur). De observaties uit de tekst zijn nog onvoldoende verbonden met een hoofdgedachte/-interpretatie.
-
De interpretatie is enigszins ruim en daardoor te oppervlakkig; deze zou voor veel verhalen kunnen gelden. Hoe verhoudt jouw interpretatie zich tot dit specifieke verhaal? Waar gaat het verhaal nu werkelijk over? Probeer de analyse nader toe te spitsen op het verhaal.
-
De tekst lijkt eerder een samenvatting op basis van parafrases dan dat je een duidelijke hoofdinterpretatie en een onderbouwing daarvan biedt.
-
Ik heb de indruk dat je je nogal strak aan de uitgedeelde voorbeeldtekst hebt gehouden en onvoldoende afstand hebt kunnen nemen om tot een eigen invulling te komen.
-
De analyse is nog onvoldoende onderbouwd met observaties en kernpassages uit de tekst.
-
De analyse is nog niet voldoende onderbouwd met steekhoudende argumenten. De tekst biedt daardoor nog geen volledige onderbouwing van je conclusie/hoofdinterpretatie.
-
Het gebruik van het tekstanalytisch begrippenapparaat is nog wat minimaal: probeer jouw interpretatie en de daarbij behorende observaties wat meer in te passen in dit begrippenapparaat.
-
Er moet dus meer gebeuren om jouw conclusie aannemelijk te maken.
-
Zie verder mijn notities in de tekst.
Opbouw/structuur
-
De tekst is logisch opgebouwd en vertoont samenhang. De bespreking van de achtereenvolgende thema’s is logisch, en voldoende geïntegreerd.
-
De tekst is redelijk logisch opgebouwd en vertoont redelijke samenhang. De bespreking van de achtereenvolgende thema’s kan op punten logischer; deze kunnen beter worden geïntegreerd. Zie mijn notities in de tekst.
-
De tekst vertoont nog onvoldoende samenhang. De bespreking van de achtereenvolgende thema’s kan op punten veel logischer en je zou deze duidelijker kunnen integreren. Zie mijn notities in de tekst.
-
De tekst kent nog teveel een thema-gewijze opbouw. Hierdoor komt de nadruk meer te liggen op het achtereenvolgens behandelen van een aantal (mogelijk relevante) tekstanalytische aspecten dan op een samenhangende bespreking van relevante thema’s,. De thema’s die je behandelt zijn niet voldoende geïntegreerd, waardoor de bespreking niet voldoende of niet duidelijk aansluit bij jouw interpretatie. (Zie ook de opmerkingen onder ‘analyse’).
-
De tekst bevat voldoende uiterlijke structuurelementen (zoals: duidelijke indeling in alinea’s en in clusters van alinea’s, eventueel in paragrafen, maar ook: lezeraanwijzingen zoals overgangwoorden en –zinnen tussen alinea’s en verwijzingen naar de opbouw van de tekst).
-
De tekst bevat nog onvoldoende uiterlijke structuurelementen. Je werkt wel met een indeling in alinea’s en paragrafen, maar je hebt nog onvoldoende gebruik gemaakt van lezeraanwijzingen zoals overgangswoorden en –zinnen tussen alinea’s en verwijzingen naar de opbouw van de tekst.
-
Jouw tekst heeft wel erg veel korte alinea’s. Presenteer de informatie meer samenhangend in grotere alinea’s.
-
Let op: aan het begin van een paragraaf niet inspringen!
-
Let op alinea-overgangen: breng samenhang in de tekst aan door overgangswoorden en -zinnen.
-
Op zich is het goed dat je de lezer informatie biedt over de opbouw van de tekst, maar jij geeft de lezer wel erg veel houvast door middel van verwijzingen naar de opbouw en inhoud: dat kan ietwat betuttelend en ook ‘droog’ overkomen. Je kunt proberen op een wat minder opzichtige manier leesaanwijzingen te geven door bijvoorbeeld meer te spelen met overgangswoorden en -zinnen tussen alinea’s en met verwijzingen ín de tekst, in plaats van voorafgaand aan (onderdelen van) de tekst steeds aankondigingen te doen met betrekking tot de tekstinhoud en opbouw.
Brongebruik
-
Verwijzingen naar het verhaal zijn correct/citaten zijn correct weergegeven.
-
Verwijzingen naar het verhaal zijn niet (helemaal) correct/citaten zijn niet (helemaal) correct weergegeven (Zie ook syllabus ‘Technische verzorging van Schrijfopdrachten):
Stijl/taalgebruik
-
Stijl en formuleringen zijn voldoende gepast en doel- + doelgroepgericht.
-
De tekst is in een levendige, soepele en aansprekende stijl geschreven.
-
Stijl en formuleringen zijn nog onvoldoende gepast en doel- + doelgroepgericht (denk na over formeel/informeel taalgebruik, een levendige, aansprekende stijl).
Spelling, interpunctie en grammatica
-
In orde.
-
Zie hier en daar een opmerking in de tekst.
-
De tekst bevat enkele spelfouten.
-
De tekst bevat teveel spelfouten.
-
De tekst bevat enkele grammaticafouten.
-
De tekst bevat teveel grammaticafouten: zinnen lopen lang niet altijd even soepel.
-
De tekst bevat enkele interpunctiefouten.
-
De tekst bevat teveel interpunctie-fouten.
-
Zie de opmerkingen in de tekst.
Uiterlijke verzorging
-
De tekst ziet er verzorgd uit.
-
Slordig.
-
Het voorblad bevat alle relevante gegevens (met betrekking tot naam, groep, studieonderdeel en dergelijke).
-
Het voorblad bevat niet alle relevante gegevens (met betrekking tot naam, groep, studieonderdeel en dergelijke).
Omvang
(circa 2000 woorden, exclusief titel en ondertitel)
-
In orde.
-
Ietwat kort.
-
Te kort.
-
Ietwat lang.
-
Te lang.
|
Literatuur
Schoonen, R. en K. de Glopper.
