In een serie blogs schrijven Ceciel Nieuwenhout en Gijs Kreeft, allebei promovendi aan de RUG, over energiegerelateerde onderwerpen die een rol spelen in de campagne voor de tweede Kamerverkiezingen op 15 maart. De blogs verschijnen in eerste instantie in het Engels op https://energyandclimatelaw.blogspot.nl. De tekst hieronder is een vertaling daarvan.

De provincie Groningen ligt bovenop het grootste aardgasveld in Europa, en het op negen na grootste van de wereld. Het volume van dit in 1959 ontdekte gasveld is 2.8 miljard kubieke meter. In de hoogtijdagen van de productie uit dit veld werd er elk jaar 100 miljoen kubieke meter gas uit de grond gehaald. De opbrengsten van dit veld door de binnenlandse verkoop en export hebben bijgedragen aan grote infrastructuurprojecten zoals de Oosterscheldekering en de Betuwelijn. Bovendien heeft de rijkdom die dit gasveld Nederland heeft gebracht de ontwikkeling van de sociale zekerheid in de verzorgingsstaat vooruit geholpen. Zo heeft het Groningen gasveld, hoewel het door economen ook wel de ‘Dutch disease’ wordt genoemd, Nederland in het verleden veel goeds gebracht.

Echter, de afgelopen jaren is het sentiment over gasproductie in Groningen compleet omgedraaid. Hoewel er al langer kleine aardbevingen waren, hebben de bewoners van Groningen sinds 2003 steeds vaker en steeds zwaardere aardbevingen meegemaakt. Dit heeft zowel een sociale discussie als een juridische procedure ontketend over de vraag of Shell en Exxon, allebei voor 50% eigenaar van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), en de Nederlandse Staat verantwoordelijk gehouden moeten worden voor de schade. Een andere belangrijke vraag in de maatschappelijke  discussie is of de gasproductie moet worden teruggeschroefd of helemaal moet worden gestopt.

In eerste instantie weigerde de overheid om de productievolumes drastisch te beperken. Bovendien duurden compensatieprocedures voor huiseigenaren veel langer dan verwacht. Dit heeft onder Groningers geleid tot een sentiment dat ‘Den Haag’ niet genoeg oog voor hen had. Dit is duidelijk naar voren gekomen in de verkiezingsuitslag van de provinciale statenverkiezingen, waar traditioneel linksgeoriënteerde Groningers ook op de PVV gingen stemmen. Vooral voor de PvdA is er nu veel aan gelegen om de steun vanuit Groningen weer terug te winnen.

De beslissing van het huidige kabinet om de productie te beperken tot 24 miljard kubieke meter per jaar heeft de verontwaardiging ook niet kunnen temperen. De tweede kamer heeft daarom in februari unaniem een motie aangenomen om de gasproductie in Groningen verder terug te draaien. De motie gaf echter geen maximumvolume aan.

Nu, in de verkiezingscampagne, zijn het vooral de partijen aan de linkerkant van het politieke spectrum die beloven dat ze de productie zo snel mogelijk terugdringen. Zowel de SP als GroenLinks zegt dat het productieplafond naar 12 miljard kubieke meter moet. PvdA daarentegen heeft geen specifiek getal genoemd in haar verkiezingsprogramma, maar uit de doorrekeningen van het CBS blijkt dat gemikt wordt op 19 miljard kubieke meter. Bovendien heeft de PvdA, met de hoop om weer wat politieke steun in Groningen terug te winnen, voorgesteld om een fonds te maken waar de gasbaten naartoe stromen. De helft van dat fonds zou dan geoormerkt worden voor compensatie voor de Groningers.