‘De universiteit is een goudmijn vol toepasbare ideeën’

Na het winnen van de Nobelprijs neemt Ben Feringa zich één ding voor: nu ga ik wetenschap op de kaart zetten. Onvermoeibaar gaat de gelauwerde chemicus op tournee langs basis- en middelbare scholen, verzorgt hij lezingen in dorpshuizen en internationale universiteiten. De uitreiking van de Ben Feringa Impact Award is de volgende halte op zijn missie. Op 25 mei geeft hij in het Forum een nieuwe impuls aan impactgedreven wetenschappelijk onderzoek.

_{Tekst: Riepko Buikema, afdeling Communicatie. Foto’s: Reyer Boxem}

Wat zou het mooi zijn, filosofeert Feringa in zijn werkkamer, wanneer elke masterstudent verplicht een halve pagina schrijft over het economische of maatschappelijke belang van de eigen scriptie. ‘Leg maar aan een leek uit hoe jij helpt de toekomst gestalte te geven. In een journalistieke stijl. Daar ben ik een groot voorstander van. Het is een prachtige manier om studenten te laten nadenken over mogelijke toepassingen van hun kennis bij het oplossen van hedendaagse problemen. Zij zijn over tien jaar onze maatschappelijke leiders, of vernieuwers in de industrie.’

Maatschappelijke waarde

De universiteit als fundament voor verandering, dat is precies wat de Ben Feringa Impact Award voor het voetlicht wil brengen. De niet te onderschatten economische, sociale of industriële waarde van wetenschappelijke kennis van studenten en onderzoekers. ‘We hebben hier ontzettend veel jong talent vol prachtige ideeën. Van rechtspraak tot geneesmiddelen, van geestelijke verzorging tot de materialen van de toekomst. Er valt nog veel te winnen door de toepasbaarheid van die kennis beter uit te dragen.’

Durven

Op zijn buitenlandse trips kijkt Feringa soms met enige jaloezie naar de ongekende ondernemingsdrift van alumni van andere universiteiten. ‘Neem Cambridge Science Park. Of Stanford, midden in Silicon Valley. Bijna 40 procent van de promovendi begint een eigen bedrijf. Het is daar heel normaal om iets te proberen, met lef en ondernemerszin. Met die mentaliteit zouden we ook hier meer kunnen halen uit wat we ontdekken en bedenken. Iets meer durf. Toe maar, je bent hartstikke jong, neem risico, gebruik je creativiteit!’

Samen sterk

Ook daar kan de Ben Feringa Impact Award een duwtje in de goede richting geven, verzekert de naamgever. Zichtbaarheid, laten zien waar de universiteit voor staat: het helpt om samenwerking met het bedrijfsleven tot stand te brengen. ‘Dat is ontzettend belangrijk om echt iets te bereiken. We hebben bedrijven nodig voor middelen, voor fabrieken, voor kennis. Ja, ook de uit de fossiele industrie. Vanuit de universiteit dragen wij fundamentele mogelijkheden aan, dat is onze taak. Maar voor toepassingen op grote schaal heb je partners nodig.’

Onbegrensde vrijheid

Essentieel is dat de eigen identiteit en rol glashelder blijft. De universiteit als academische speeltuin, met voldoende vrijheid voor ongelimiteerd, fundamenteel onderzoek. ‘Daar geloof ik heilig in, het leidt tot nieuwe dingen. De betekenis daarvan kun je vaak genoeg niet direct uittekenen. Denk aan de vaccins tegen covid. Die zijn gebaseerd op ontdekkingen uit begin jaren ‘80. Pas twintig jaar later werd het belang van die vinding duidelijk, en nog weer twintig jaar later maakten we vaccins. Over impact gesproken.’

Overzicht genomineerden Ben Feringa Impact Award 2023