ERC-beurzen helpen twee RUG-wetenschappers naar de top

Twee onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een ERC Consolidator Grant toegekend gekregen. Het gaat om Geert van den Bogaart en Marleen Kamperman . De European Research Council (ERC) kent deze persoonsgebonden subsidies van 2 miljoen euro toe aan excellente wetenschappers. Hiermee stimuleert de ERC baanbrekend onderzoek in Europa.

Over Marleen Kamperman en haar onderzoek

Prof. dr. Marleen Kamperman (1979) studeerde Scheikunde aan de RUG en promoveerde in 2008 aan Cornell University in Ithaca, New York. Ze werkte als postdoctoraal onderzoeker aan het Leibniz Institute for New Materials in Saarbrücken (Duitsland) en als universitair docent en hoofddocent aan Wageningen UR. Sinds september 2018 is ze hoogleraar Polymer Science bij het ZIAM aan de RUG. Kamperman richt zich hier op het maken van nieuwe materialen, zoals de lange, organische moleculen die polymeren zijn in de volksmond vaak worden genoemd.

Kamperman: “Ik kijk naar zachtere materialen die geschikt zijn voor onder meer biomedische toepassingen. Mijn focus ligt nu op lijmen die goed hechten op natte oppervlakken. Die kunnen bijvoorbeeld in het menselijk lichaam worden gebruikt, om wonden te lijmen in plaats van te hechten. Momenteel werk ik ook aan een projectvoorstel met zeewier. Dat wordt gekweekt door het aan de touwen te binden waarop het moet groeien. Alleen verliezen de kwekers rond de tachtig procent van het zeewier, omdat het heel makkelijk loslaat. Dus zijn ze op zoek naar lijmen om de kleine zeewierplantjes vast te plakken. Daarbij is het belangrijk dat die lijm niet schadelijk is voor het milieu, want die touwen hangen in het water.”

Met de ERC Consolidator Grant zal Kamperman nieuwe materialen ontwikkelen door gebruik te maken van milieuvriendelijke processen. “In de natuur maken allerlei organismen fantastische materialen, zoals de bek van een inktvis, spinrag en de draden van de fluweelworm, zonder daarbij gebruik te maken van schadelijke oplosmiddelen. Veel van die materialen bestaan uit eiwitten en voor ze hun uiteindelijke eigenschappen krijgen, zitten ze in vloeibare vorm in het organisme. De omzetting van de vloeistof naar het uiteindelijke materiaal is een heel interessant proces, dat ik wil bestuderen en nabootsen in het laboratorium. Ik hoop daarbij een verscheidenheid aan nieuwe materialen te ontwikkelen.”

Persoonlijke pagina: https://www.rug.nl/staff/marleen.kamperman/

Over Geert van den Bogaart en zijn onderzoek

Prof. dr. Geert van den Bogaart (1980) studeerde Moleculaire Biologie aan de RUG en promoveerde hier in 2008 bij de afdeling Biochemistry. Hierna was hij tot 2012 postdoctoraal onderzoeker aan het Max Planck Institute for Biophysical Chemistry in Göttingen, Duitsland. In 2012 werd hij benoemd als universitair hoofddocent aan het Radboud Institute for Molecular Life Sciences in Nijmegen. En sinds 2018 is Van den Bogaart hoogleraar Molecular Immunology and Microbiology aan de RUG.

Van den Bogaart: “Mijn onderzoek richt zicht naar de link tussen het zogenaamde aangeboren (innate) immuunsysteem en het verworven (adaptieve) immuunsysteem. Het aangeboren immuunsysteem is een snelle maar weinig specifieke reactie op ziekteverwekkers zoals virussen, schimmels en bacteriën. Het verworven immuunsysteem is trager, maar veel specifieker en is noodzakelijk wanneer het aangeboren immuunsysteem niet voldoende is om een infectie op te ruimen. Echter, als onnodig een verworven immuunreactie op gang wordt gebracht, kan dit soms leiden tot auto-immuunziektes. Ik bestudeer hoe het aangeboren immuunsysteem besluit om een verworven immuunreactie op gang te brengen.”

Met de ERC Consolidator Grant wil Van den Bogaart onderzoeken waarom bij een infectie selectief een immuunreactie tegen de ziekteverwekkers wordt gemaakt, terwijl een auto-immuunziekte wordt voorkomen. “Op een plek waar ziekteverwekkers het lichaam binnendringen, bv. een wond, is naast deze ziekteverwekkers ook veel lichamelijk materiaal aanwezig zoals beschadigd weefsel. Dit menselijk materiaal wordt door dezelfde immuun cellen opgenomen als de ziekteverwekkers, maar waar een immuunreactie tegen de verwekkers noodzakelijk is voor het opruimen van de infectie, kan een reactie tegen het menselijk weefsel leiden tot een auto-immuunziekte. Met mijn ERC ga ik het celbiologische mechanisme onderzoeken: hoe de immuuncellen kunnen onderscheiden tussen ziekteverwekkers en menselijk weefsel om specifiek een verworven immuunreactie tegen de ziekteverwekkers op gang te brengen.”

Persoonlijke pagina: https://www.rug.nl/staff/g.van.den.bogaart/

Meer over ERC

ERC ondersteunt talentvolle jonge onderzoekers bij het opzetten van een onderzoeksteam en het starten van een onafhankelijk onderzoeksproject. De Consolidator Grants staan open voor mid-career academici van alle nationaliteiten. Een ERC-beurs stelt de onderzoekers in staat gedurfd, baanbrekend onderzoek op te starten en binnen hun vakgebied nieuwe wegen in te slaan. De subsidie, onderdeel van het EU Horizon 2020 programma, is in totaal €600 miljoen waard.

In totaal ontvangen 301 onderzoekers uit heel Europa nu eenConsolidator Grant 2019. De ERC heeft hiervoor 2.453 onderzoeksvoorstellen beoordeeld. Van de 28 toekenningen aan Nederlandse onderzoekers zijn er twee voor rekening van de RUG. De ‘grantees’ zullen hun projecten op universiteiten en onderzoekscentra in 24 verschillende landen in heel Europa. De onderzoeksprojecten bestrijken een breed scala van onderwerpen in de natuurwetenschappen en engineering, life sciences, evenals sociale wetenschappen en geesteswetenschappen.