The value of personalized approaches to improve pharmacotherapy in renal disease

Promotie: dhr. S. Vegter, 14.30 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: The value of personalized approaches to improve pharmacotherapy in renal disease

Promotor(s): prof.dr. M.J. Postma, prof.dr. G. Navis

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

De waarde van behandeling op maat bij nierziekten

Nierziekten verlagen de levensverwachting en de kwaliteit van leven en zijn bovendien erg duur. Om de farmacotherapie te verbeteren worden behandelingen toegespitst op de individuele patiënt ('personalized approaches') steeds belangrijker. Stefan Vegter onderzocht mogelijkheden om op basis van genetisch onderzoek medicatie op maat voor nierpatiënten te kunnen toepassen. Daarnaast beschrijft hij dat in bepaalde gevallen relatief goedkope geneesmiddelen en/of het verminderen van de zoutinname zowel klinisch als economisch effectief kunnen zijn.

Vegter stelde niet alleen een checklist op voor doelmatigheids-onderzoek van genetische strategieën, maar onderzocht ook twee specifieke genetische strategieën voor nierpatiënten. Uit zijn eerste onderzoek bleek dat het ACE-(I/D)-polymorfisme de (kosten-)effectiviteit van ACE remmers bij niet-diabetische nierziekte beïnvloedt. Zijn tweede onderzoek richtte zich op een polymorfisme voor de CCR5 receptor; omdat een genetisch defect van deze receptor is geassocieerd met een verbeterde overleving bij dialysepatiënten. Een van zijn modellen suggereert dat farmacologische blokkade van de receptor klinische en economische voordelen kan bieden.

Vegter beschrijft in zijn proefschrift ook niet-genetische strategieën om de farmacotherapie te verbeteren: 1) het maken van de juiste keuzes in het voorschrijven kan economische voordelen bieden, zoals blijkt uit onderzoek naar het voorschrijven van specifieke fosfaatbinders (lanthaancarbonaat) als tweedelijns therapie. Vegter onderschrijft het nut van het voorschrijven van goedkope RAAS-interveniërende geneesmiddelen, aangezien er geen verschil in therapietrouw werd gevonden tussen dure en goedkope middelen. 2) het verbeteren van farmacotherapie door nauwkeurig te letten op bijwerkingen, zoals Vegter onderzocht voor de bijwerking prikkelhoest bij ACE remmers. 3) het verbeteren van farmacotherapie bij nierziekten door een hoge zoutinname te vermijden. De effectiviteit van ACE-remmers bleek namelijk groter bij minder zoutinname.

Vegter concludeert dat personalized approaches veel potentie bieden bij nierziekten. Ze kunnen niet alleen de zorg voor individuele patiënten verbeteren, maar ook grote economische voordelen bieden voor de samenleving als geheel.

Stefan Vegter (Smallingerland, 1984) studeerde farmacie aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij zijn promotieonderzoek uitvoerde bij de vakgroep PharmacoEpidemiology & PharmacoEconomics, afdeling farmacie van de RUG en bij Interne Geneeskunde, afdeling Nierziekten van het Universitair Medisch Centrum Groningen, respectievelijk bij de onderzoeksscholen GUIDE en SHARE. Zijn onderzoek werd gefinancierd met EC-gelden van het Applied GENomic stratEgies for Treatment and Prevention of Cardiovascular death in Uraemia and End stage REnal disease (GENECURE) project (www.genecure.eu), geleid door mw. prof.dr. Gerjan Navis. Vegter blijft als postdoc parttime werkzaam bij de RUG en is daarnaast eigenaar van het consultancy bedrijf Vegter Health Economic Research, dat onderzoek doet voor farmaceutische bedrijven.