Rechtstreekse melding medicijnbijwerking door patiënten is nuttige aanvulling

Zorgverleners kunnen bijwerkingen van medicijnen rapporteren aan het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Sinds april 2003 kunnen patiënten daar ook zelf bijwerkingen melden. Volgens Florence van Hunsel leveren de bijdragen van patiënten een nuttig inzicht in het effect van bijwerkingen op de kwaliteit van leven en helpen ze nog onbekende bijwerkingen op te sporen. Lareb is een campagne gestart om het publiek meer te attenderen op de meldingsmogelijkheid. Van Hunsel promoveert op 18 november 2011 aan de Rijksuniversiteit Groningen. 

Het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb registreert en analyseert alle meldingen van medicijnbijwerkingen die het binnenkrijgt via hulpverleners zoals huisartsen en ziekenhuisapothekers. Op die manier wil het centrum onbekende bijwerkingen opsporen. Sinds 2003 kunnen patiënten ook zelf de bijwerkingen van hun medicijnen via internet doorgeven aan Lareb.

Discussie

Het melden van bijwerkingen door patiënten is niet altijd vanzelfsprekend geweest. In het verleden is er een discussie gevoerd over de toegevoegde waarde van de vrijwillige meldingen van medicijnbijwerkingen door patiënten. Van Hunsel: ‘Het was toen de vraag of de meldingen inhoudelijk wel iets toevoegden aan het systeem.’ Om die vraag te beantwoorden heeft Van Hunsel het vrijwillige meldsysteem voor bijwerkingen grondig geëvalueerd.

Kwaliteit van leven

Van Hunsel vergeleek tijdens haar onderzoek de medicijnbijwerkingen die hulpverleners registreerden met de medicijnbijwerkingen die patiënten zelf hadden gemeld. De promovendus ontdekte dat de meldingen door patiënten vaak overeenkomen met de meldingen door zorgverleners en dat ze soms een nuttige aanvulling zijn. Van Hunsel: ‘Zorgverleners melden bijwerkingen met een klinische blik en zij kunnen eventueel de resultaten van laboratoriumtests meesturen naar Lareb. De meldingen door patiënten vullen die informatie soms aan met kennis over de manier waarop de bijwerkingen hun dagelijks leven beïnvloeden.’ Dankzij deze meldingen kunnen ook nieuwe bijwerkingen worden opgespoord en kan de veiligheid van medicijngebruik worden verbeterd. 

Belang

Het aandeel meldingen door patiënten is sinds 2003 toegenomen van 4% tot bijna 16% in 2010. De meeste patiënten blijken uit altruïsme hun ervaringen delen. Ze willen daarmee voorkomen dat anderen last krijgen van dezelfde bijwerkingen. Door de vrijwillige meldingen krijgen patiënten zelf meer vertrouwen in de behandeling met geneesmiddelen en ze leveren een belangrijke bijdrage aan de veiligheid van medicijnen. Van Hunsel: ‘Het is echter jammer dat veel patiënten niet weten dat ze zelf bijwerkingen kunnen melden. Lareb is inmiddels een pr-campagne gestart om een breder publiek daarover te informeren.’

Europese Unie

Deze onderzoeksresultaten zijn extra relevant omdat er nieuwe Europese regelgeving komt die de Europese lidstaten verplicht een nationaal registratiecentrum op te zetten waar ook patiënten medicijnbijwerkingen kunnen melden. Volgens Van Hunsel beschikken weinig Europese lidstaten op dit moment over een goed werkend registratiesysteem voor patiënten. Het Nederlandse systeem werkt goed en kan daarom als voorbeeld dienen voor andere lidstaten.

Curriculum Vitae

Florence van Hunsel (Heerlen, 1981) studeerde farmacie aan de Universiteit Utrecht. Sinds 2005 werkt ze als onderzoeker bij het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb en heeft ze een externe PhD-positie bij de onderzoeksgroep Farmacotherapie en Farmaceutische Patiëntenzorg aan de RUG. Tijdens haar promotieonderzoek behaalde ze ook een master epidemiologie aan de VU. Florence van Hunsel promoveert op 18 november 2011 op haar proefschrift The contribution of direct patient reporting to pharmacovigilance. Haar promotors zijn prof.dr. A.C. van Grootheest en prof.dr. LT.W. de Jong-van den Berg.

Noot voor de redactie

Contact: secretariaat Lareb, tel. 073-646 9700 of Florence van Hunsel, tel. 073-646 9708, e-mail: florence.vanhunsel gmail.com.