What is natural? The scale and consequences of marine bioinvasions in the North Atlantic Ocean

Promotie: mw. D. Haydar, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: What is natural? The scale and consequences of marine bio invasions in the North Atlantic Ocean

Promotor(s): prof.dr. W.J. Wolff

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Natuurlijke ecosystemen bestaan niet in de Noord-Atlantische Oceaan

De omvang van mariene bioinvasies is veel groter dan algemeen wordt aangenomen, en natuurlijke ecosystemen bestaan niet in de Noord-Atlantische Oceaan, concludeert Deniz Haydar uit haar promotieonderzoek naar het vóórkomen van exoten in de Noordzee. We blijken mogelijk honderden mariene bioinvasies over het hoofd te hebben gezien. Dat kunnen ook soorten zijn die een belangrijke rol spelen in ecosystemen.

Exoten zijn soorten die door toedoen van de mens buiten hun natuurlijk verspreidingsgebied worden verplaatst. In de Noordzee is het aantal exoten de laatste dertig jaar sterk toegenomen, zoals dat wereldwijd ook het geval is. Eén van de belangrijkste transportmiddelen voor exoten in de Noordzee is de verplaatsing van oesters voor de oesterkweek. Deze levende oesters dragen een rijke epiflora en -fauna op hun schelpen. Het uitzetten van een klein aantal oesters kan resulteren in een groot aantal introducties van exoten. Dit komt doordat op een enkele oester een groot aantal soorten en individuen meelift, en doordat de (exotische) Japanse-oesterbanken in Nederlandse wateren een substraat vormen voor nieuwe exoten.

Organismen worden per definitie als inheems beschouwd, tenzij er een sterke aanwijzing is dat zij geïntroduceerd zijn. Cryptogene soorten zijn soorten waarvoor niet is aangetoond dat zij inheems of geïntroduceerd zijn. Dit kunnen ook onopgemerkte historische invasies zijn. De mens bevoer de wereldzeeën lang voordat biologen begonnen te beschrijven welke organismen aan onze kusten voorkomen. Op basis van onderbroken distributiepatronen die niet door natuurlijke verspreidingmechanismen kunnen worden verklaard, maakte Haydar een schatting van het aantal cryptogene soorten en daarmee historische introducties in de Noord-Atlantische Oceaan.

Deniz Haydar (Groenlo, 1976) studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar zij haar promotieonderzoek uitvoerde bij de vakgroep Marine Benthic Ecology and Evolution (MarBEE) van het Centre for Ecological and Evolutionary Studies. Het werd gefinancierd door NWO-ALW, en een klein deel door het Schure-Beijerinck-Popping fonds. Haydar werkt als docent biologie en Bèta-coördinator op het H.N. Werkman College in Groningen. Verder was zij betrokken bij het Beagle-project van de VPRO. Het onderzoek dat dat zij aan boord van het schip heeft gedaan, was een vervolg op het onderzoek dat deel uitmaakt van haar proefschrift.