Als ik tijdens mijn bachelor een nieuw studieboek opensloeg, kon ik in één oogopslag zien hoe goed ik door de stof heen zou komen. Een lange lap tekst zonder tussenkopjes? Onoverzichtelijk. Geen samenvatting aan het eind van een hoofdstuk? Onhandig. Alleen maar zwart en grijs aan de binnenkant? Onaantrekkelijk. Als student is het van belang dat een boek prettig en gemakkelijk is om uit te studeren. Je brengt er uiteindelijk heel wat uurtjes in door.

Via mijn stageplek mocht ik de kopij-overdracht van het studieboek ‘Portaal’ bijwonen bij uitgeverij Coutinho. Ik loop stage bij het lectoraat Meertaligheid en Geletterdheid van NHL Stenden. Het lectoraat bestaat uit een groep mensen die zich bezighoudt met het doen van taalonderzoek binnen het onderwijs en is erg op de praktijk gericht. Deze stage kent een ontzettend breed takenpakket. De ene dag sta ik op de basisschool opnames te maken van kleuters, de andere dag zit ik op kantoor te werken en weer een andere dag kijk ik mee bij colleges over taal bij de pabo. En zo kwam ik ook bij de kopij-overdracht bij Coutinho terecht.

Voor de zes auteurs van ‘Portaal’ is het een bijzonder moment: een boek waar twee jaar aan gewerkt is, wordt overgedragen aan de uitgeverij. ‘Portaal’ is een boek over taalonderwijs dat ontwikkeld is voor studenten aan de pabo. Het boek wordt nu voor de zesde keer uitgegeven, om het zo actueel mogelijk te houden. Het leert studenten hoe kinderen taal leren en hoe je als leerkracht goed taalonderwijs kan bieden. Daarbij bereidt het de pabostudenten ook voor op de ‘kennisbasistoets’: een toets waarbij de taalkennis en -vaardigheden getest worden. 

Studenten als doelgroep

Ik ben als stagiair uitgenodigd om de vergadering van de uitgeverij bij te wonen. Het doel van deze vergadering is het door de auteurs overdragen van het boek aan de uitgeverij. Maar dat betekent niet dat het letterlijk uit handen gegeven wordt: de auteurs krijgen veel gelegenheid om mee te beslissen over hoe het boek er uiteindelijk uit komt te zien. Ook ik mag meedenken en mijn mening geven. Als ik binnenkom zitten de auteurs al klaar voor de vergadering. Ik kom binnen met mijn stagebegeleider en we worden hartelijk ontvangen. Ik krijg van iedereen een hand en word meteen voorzien van koffie. Er heerst een positieve, uitgelaten sfeer en iedereen is geïnteresseerd in mij  en mijn opleiding. Kort daarna sluiten de medewerkers van Coutinho aan, die de vergadering zullen leiden.

Bij het productieproces van een studieboek moeten praktische en esthetische keuzes gemaakt worden. Je bent niet alleen bezig met de inhoud van het boek zelf, maar ook met alles eromheen: hoe komt het boek eruit te zien? Daarbij denken de auteurs en uitgeverij niet alleen na over wat ze zelf mooi vinden, maar ook wat goed is voor de uiteindelijke gebruikers van het boek: de pabostudenten. Er wordt nagedacht over icoontjes, vetgedrukte begrippen, de omslag en illustraties. De term ‘studeerbaarheid’ valt tijdens de vergadering dan ook meerdere keren. ´Met vier kleuren inkt wordt het voor studenten nog duurder´ merkt een auteur terecht op. ‘Het zou toch ook wat zijn als studenten meer geld moeten betalen, omdat wij zo nodig meer kleuren in het boek willen?’ 

Meer dan een boek alleen

De uitgeverij wil niet komen met een boek alleen, maar met een zo breed mogelijk scala aan hulpmiddelen om studenten daadwerkelijk te helpen. Zo wordt er nagedacht over wat er op de bijbehorende website moet komen te staan. Moet er misschien een oefentoets komen van alle vetgedrukte begrippen? Gaan studenten die wel echt gebruiken?  Ook wordt er nagedacht over de volgende stap: marketing. Hoe zorg je dat het boek goed gepromoot wordt en hogescholen het boek ook daadwerkelijk willen gaan gebruiken? 

Ik vond het bijwonen van de kopij-overdracht een heel leuke ervaring. Er komt veel meer kijken bij het publiceren van een studieboek dan ik had verwacht. Ik werd ook echt bij de vergadering betrokken, zo heb ik bijvoorbeeld meegedacht over wat voor een omslag mooi zou zijn. Ik vond het indrukwekkend om te zien hoe de samenwerking tussen auteur en uitgeverij verliep, waarbij het belang van het uiteindelijke publiek niet uit het oog verloren werd. Dus, de volgende keer dat je een studieboek openslaat: weet dat er over veel meer onderdelen van het boek is nagedacht dan over de tekst alleen!

Wil je meer weten over Portaal en uitgeverij Coutinho? Of wil je meer weten over (een stage bij) het lectoraat Meertaligheid en Geletterdheid? Laat het me dan vooral weten ( v.smit.1 student.rug.nl ), of kijk op deze websites:
https://www.coutinho.nl/
https://www.coutinho.nl/nl/portaal-9789046905760