Meneer Luckel was een enorm aardige man. Hij was mijn leraar Engels op het gymnasium. Toen hij mij eens op een moeilijk moment juist inschatte en een luisterend oor bood, zei mijn vader over hem: ‘die man is geen leraar geworden, zo is hij geboren’. 

En hoewel het leraarschap voor meneer Luckel beslist meer was dan alleen een beroep, ben ik het toch met deze uitspraak oneens. Natuurlijk moet je van nature een groot empathisch vermogen hebben om een goede leraar te kunnen zijn. Maar daarmee bén je nog geen leraar. Daarvoor moet je toch echt een opleiding volgen.

Als je leraar Nederlands wil worden, dan kan dat op verschillende manieren. Allereerst is daar de hbo-opleiding docent Nederlands, waarin je in vier jaar wordt klaargestoomd om les te geven in het mbo, het vmbo of de eerste drie leerjaren van het havo of vwo. Dit heet een tweedegraads lesbevoegdheid.

Maar als je ook in de bovenbouw van het havo of vwo wil lesgeven, heb je een zogenaamde eerstegraads lesbevoegdheid nodig. Die kun je op de universiteit halen na je studie (bachelor + master) Nederlands.

Dan bestaat er ook nog een zogenaamde hbo-master, bedoeld voor tweedegraads docenten die willen upgraden en die uiteindelijk dus ook leidt tot een eerstegraads lesbevoegdheid.

Meesterlijk vrijgezel 

Ik deed ooit een bachelor Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen en haalde in mijn minorruimte mijn tweedegraads lesbevoegdheid. De combinatie van de universitaire opleiding en een tweedegraads bevoegdheid heb ik bij sollicitaties vaak moeten uitleggen. Meestal trok de potentiële werkgever uiteindelijk een gezicht van ‘het zal wel’ en was meestal gewoon blij dat er een sollicitant zat met werkervaring en een diploma. Lang leve het lerarentekort, dat scheelt een hoop lastige vragen tijdens de sollicitatieprocedure!

Toen ik een tijd geleden bedacht dat ik graag ‘eerstegrader’ wilde worden, kwam de hbo-master mij voor als een onlogische keuze. Ik had immers geen hbo-vooropleiding. Praktisch gezien is zo’n hbo-master hartstikke handig ingedeeld voor een werkende volwassene met een drukke baan in het onderwijs, want alle vakken die je moet volgen worden op één dag ingeroosterd. Ik heb collega’s die zo’n opleiding doen en die klagen voortdurend over het niveau, de enorme berg opdrachten en hun chronische tijdgebrek. Eén collega is al twaalf jaar met de hbo-master bezig. We hopen allemaal vurig dat hij nog voor zijn pensioen zijn diploma haalt. 

Al met al liep ik niet erg warm voor het hbo-traject en koos ik voor de vertrouwde universitaire omgeving. Mijn collegerooster viel met enig gepuzzel wel met mijn lesrooster op school te combineren. Het voordeel van de masteropleiding in Groningen is bovendien dat er een behoorlijke mate van vrijheid is in het inrichten van het programma.

Zo zijn er naast enkele ‘vaste’ onderzoekscolleges een aantal tutorials te volgen, waarin je, in overleg met de docent, een eigen onderzoeksopdracht kunt doen. En dat sluit nu reuze aardig aan bij mijn werk. Voorsorterend op mijn eerstegraads bevoegdheid heeft mijn teamleider op school mij namelijk bij gebrek aan ander personeel onmiddellijk op de atheneum 4-klas ingezet, zodat ik voor het eerst in twaalf jaar leraarschap eens behoorlijk literatuuronderwijs mag verzorgen.

In de master volg ik nu de tutorial ‘Literatuurgeschiedenis in de klas’ waarin ik een mooie lessenreeks mag maken over Mei van Herman Gorter. Als ik dat een beetje behoorlijk doe, krijg ik netjes mijn studiepunten, komt die lessenreeks op literatuurgeschiedenis.org, ontvang ik van die site daarvoor óók nog een financiële vergoeding en heb ik bovendien mooi materiaal dat ik in mijn lessen op school kan gebruiken.

De master sluit dus met een beetje creativiteit hartstikke mooi aan bij mijn werk, ook al is deze leerroute oorspronkelijk niet eens bedoeld als deeltijdopleiding.

Ouwe knar

Dit is mijn laatste blog voor deze site en ik mag misschien ter afscheid als ouwe knar op deze plaats toch wat ongevraagd advies geven aan alle (jonge) mensen die nu Nederlands studeren of overwegen dat te gaan doen.

Dat advies is kort en simpel: haal je lesbevoegdheid! Leraar ben je misschien nog niet, maar je kunt het wel worden. Je kunt daarmee nog een jaartje langer student zijn en je hebt meteen nog een extra diploma. Ook al denk je nu misschien dat je er niets mee zult doen, je hebt gegarandeerd een prima betaalde baan, die bovendien heel goed in deeltijd te combineren is met iets anders. Schrijven, dichten, studeren, promoveren, reizen, in de kroeg zitten, kinderen opvoeden of een combinatie van al deze dingen. Het onderwijs is dus beslist geen eindstation, maar kan wel een prima basis bieden om daarnaast de dingen die je wil te doen, zonder dat je je al te druk hoeft te maken over geld. 

Ik ben altijd verbaasd dat scholen niet meer reclame maken voor hun arbeidsvoorwaarden, want wie wil er nou geen twaalf weken vakantie per jaar en een studiebeurs van de zaak? Deze hele studie kost mij geen cent. Mijn collegegeld wordt vergoed en mijn studieverlofuren worden gewoon netjes doorbetaald. Lijkt mij een betere deal dan een Tesla van de baas.