Het verdwijnende midden in Nederlandse steden?
| Datum: | 16 december 2015 |
Al eerder berichtte In the LEAD over het ''verdwijnende midden' in organisaties en op de arbeidsmarkt, als gevolg van onder meer globalisering en technologische ontwikkelingen. Op 11 december presenteerde de Koninklijke Vereniging voor de Staathuishoudkunde (KVS) bij het Ministerie van Economische Zaken haar jaarlijkse preadviezen. De preadviezen 2015, getiteld “De Match tussen Mens en Machine”, zijn gewijd aan de mogelijke gevolgen van technologische ontwikkeling voor de (Nederlandse) arbeidsmarkt. Een kernvraag daarbij is of robots een complement of substituut zijn voor menselijke arbeid. Harry Garretsen schreef samen met Steven Brakman en Gerard Marlet een preadvies over het verdwijnende midden in Nederlandse steden. In het onderstaande treft U respectievelijk een samenvatting van hun bevindingen, de bijbehorende slides en de volledige tekst van het preadvies aan. De hoofdboodschap is dat de werkgelegenheid voor middelbaar opgeleiden inderdaad onder druk staat; de banen in Nederlandse steden zijn derhalve steeds meer aan de uiteinden - dat wil zeggen bij laag- en hooggeschoolden - te vinden.
Samenvatting
Ruwweg vindt er vanaf de jaren negentig een revolutie plaats in het productieproces onder de noemer van fragmentatie. Voor landen als Nederland gaat dit door zowel ICT-ontwikkelingen als globalisering aangedreven proces samen met een verschuiving op de arbeidsmarkt ten koste van het middensegment: het relatieve belang van laaggeschoolde banen en vooral hooggeschoolde banen neemt in ons land toe, met het “verdwijnende midden” als gevolg. Qua aandelen in de werkgelegenheid is deze arbeidsmarktpolarisatie ook voor de Nederlandse steden inmiddels waarneembaar. Steden met een specialisatie in de dienstverlening lijken het meeste te profiteren van deze ontwikkeling. Dit komt mogelijk omdat het voor gespecialiseerde bedrijven en voor gespecialiseerde werknemers in de wereld van de fragmentatie blijkbaar nog aantrekkelijker wordt zich in een stad als bijvoorbeeld Utrecht of Amsterdam maar ook opkomende steden als Zwolle of Arnhem te vestigen. Maar de verandering in de werkgelegenheidsaandelen voor 57 Nederlandse steden laat vooral echter zien dat de gevolgen van de door globalisering en ICT-ontwikkelingen gestuurde fragmentatie zich niet tot de grote steden beperken, de bedoelde relatieve uitholling van het middendeel van de werkgelegenheid treedt overal op, zij het dus waarschijnlijk in verschillende mate naar gelang steden en regio's bijvoorbeeld door hun economische structuur en i.h.b. hun specialisatieproces relatief gevoelig zouden kunnen zijn voor globalisering en (arbeidsbesparende) technologische ontwikkeling. Dit preadvies geeft op z'n best een eerste indicatie van de mogelijke gevolgen van fragmentatie voor de polarisatie van de werkgelegenheid binnen Nederlandse steden. Het is vooral ook een oproep tot nader onderzoek naar de relevantie van de door moderne globalisering en ICT-ontwikkelingen aangedreven veranderingen in het internationale productieproces voor de arbeidsmarkt. En bij dit laatste gaat het dan niet alleen om de polarisatie van banen maar ook om mogelijke polarisatie binnen en tussen Nederlandse steden en regio's.
Zie ook:
Reacties
