Alle ogen op twee leiders, maar volgers zijn beslissend: column in het FD
Datum: | 14 maart 2022 |
De Oekraïnse president Volodymyr Zelensky maakte als nieuwe president geen indruk, maar gooit nu hoge ogen in oorlogstijd. Het laat zien dat groot leiderschap niet zozeer aangeboren is, maar afhankelijk is van de context. Autocratische leiders als Vladimir Poetin hebben bovendien volgers nodig om hun positie te handhaven, schrijven hoogleraren Janka Stoker en Harry Garretsen in hun nieuwe column in het FD.
Leiders die geen tegenmacht dulden, lijken vatbaarder voor het idee van de ‘geboren’ leider die altijd en overal succesvol zou kunnen zijn. Poetin zou zomaar een adept van historicus Thomas Carlyle’s Great Man Theory kunnen zijn – in elk geval omarmt hij het idee van de absolute leiders wiens oordeel niet in twijfel mag worden getrokken. Zijn tegenstander in de oorlog in Oekraïne, president Volodymyr Zelensky, lijkt de laatste te zijn die geloof in zoiets als ‘grote mannen’. Juist in deze acute oorlogssituatie laat hij zien hoe leiderschap in crisistijden eruit kan zien, en wat dit kan betekenen voor het moreel en de verbondenheid in een land.
De oorlog in Oekraïne legt een vergrootglas op politieke leiders, en hun beslissingen doen er in sterke mate toe. Leiderschap is daarmee, juist in crisistijden, belangrijker dan ooit. Leiderschap kan niet los worden gezien van de context.
Bij Poetin is het de vraag hoelang hij aan de macht kan blijven als grote, leider, juist ook door de context. Autocratische leiders zoals Poetin komen en blijven aan de macht door middel van een giftige combinatie van destructief leiderschap, een instabiele context met slecht functionerende instituties én vatbare volgers. Juist dat laatste element lijkt momenteel voor Poetin de zwakste schakel te zijn.