Uitleg over het project: Vrienden in de klas

Achtergrondinformatie

In het afgelopen decennium is er steeds meer nadruk gelegd op de mogelijkheid om leerlingen met beperkingen en/of gedragsproblemen onderwijs te geven in een reguliere onderwijssetting (o.a. voormalig Cluster 4 leerlingen, tegenwoordig leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften genoemd). Het recent ingevoerde Passend Onderwijs beleid legt hier nog meer nadruk op: door de zorgplicht hebben scholen de verplichting passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen, ongeacht de extra ondersteuningsbehoefte van leerlingen.
Veel ouders van kinderen met deze zogeheten ‘extra ondersteuningsbehoeften’ geven de voorkeur aan onderwijs in een reguliere setting zodat hun kind meer in contact komt met kinderen uit de buurt. Immers, een speciale school staat vaak niet in de buurt waardoor kinderen het contact met andere leeftijdsgenoten snel verliezen. Toch blijkt dat fysieke aanwezigheid onvoldoende is om sociale contacten op te doen voor kinderen met extra ondersteuningsbehoeften. Aanwezig zijn in een reguliere onderwijssetting is slechts een basisvoorwaarde voor acceptatie in de klas.

De invoering van Passend Onderwijs heeft ertoe geleid dat er nog meer nadruk wordt gelegd op het onderwijzen van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften en leerlingen die dit niet hebben in één klas. Hierbij is het van belang dat er niet alleen gelet wordt op passende ondersteuning in de schoolse vaardigheden, maar er dient ook aandacht te zijn voor de acceptatie van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Uit diverse onderzoeken blijkt dat kinderen met emotionele- en of gedragsproblemen vaak problemen ervaren in de acceptatie door klasgenoten en het sluiten van vriendschappen. Dit is een zorgelijke constatering, want afwijzing door leeftijdsgenoten en het ontbreken van vriendschappen in de basisschoolleeftijd heeft vaak negatieve effecten op de ontwikkeling van kinderen, zoals lage leerprestaties, depressiviteit, internaliserend en/of externaliserend probleemgedrag.

De moeilijkheden in de acceptatie en vriendschappen en de gevolgen hiervan geven aan dat het belangrijk is om de situatie voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften in de reguliere klas te verbeteren. Met het project “Vrienden in de Klas” willen we hierin voorzien.

Doelen van het onderzoek

·         We gaan inventariseren wat er op dit moment in het Nederlandse basisonderwijs wordt gedaan om de acceptatie en vriendschappen van leerlingen met gedragsproblemen en/of sociaal-emotionele problemen te stimuleren/verbeteren. Dit willen we gaan doen door een grootschalig (digitaal) vragenlijstonderzoek onder leerkrachten en ambulant/intern begeleiders..

·         We gaan de behoeften van kinderen met gedragsproblemen en/of sociaal-emotionele problemen aan interventies in kaart brengen door hen te interviewen over hun ervaringen in eerdere onderwijsjaren.

·         De uitkomsten van bovengenoemde onderzoeken leiden naar verwachting tot handvatten voor het ontwikkelen van een interventie. Nadat de interventie is vormgegeven gaan we een effectonderzoek uitvoeren zodat we kunnen nagaan of de interventie leidt tot de gewenste effecten, namelijk het verbeteren van de acceptatie en vriendschappen van leerlingen met gedragsproblemen en/of sociaal-emotionele problemen.