European Researchers' Night: ‘Je krijgt er veel positieve energie van’

Ook dit jaar organiseren de vier Schools voor Wetenschap & Samenleving van de Rijksuniversiteit Groningen de European Researchers' Night in Forum Groningen. Op 27 september wordt het Forum omgetoverd tot een ‘science hotspot’, om de wetenschap dichter bij het publiek te brengen. Drie onderzoekers blikken terug op de editie van afgelopen jaar. ‘Het publiek was zeer betrokken en actief.’

Tijdens de 2023-editie van de European Researchers' Night (ERN) gaf universitair docent Jasperina Brouwer een workshop over mantelzorg. Na haar presentatie legde ze het publiek verschillende scenario’s voor. De aanwezigen konden reageren met een eens/oneens-bordje. ‘Ik heb het als heel erg leuk ervaren. Het publiek deed enthousiast mee. Ook mijn moeder zat in de zaal. Ze zag mij voor het eerst presenteren. Daar heeft ze het nog steeds over.’

Dilemma’s

De scenario’s gingen over het sociale mantelzorgnetwerk van mensen. ‘Ik stelde bijvoorbeeld de vraag: als je nu iemand moet bellen om mantelzorg te verlenen, heb je dan iemand in jouw netwerk? Ook vroeg ik of mensen zelf direct mantelzorg kunnen verlenen. De meeste aanwezigen konden iemand bellen en wilden zelf ook mantelzorg verlenen, maar bij langdurige zorg begonnen mensen toch te twijfelen.’

Ook het soort zorg kwam aan bod. ‘De meeste mensen willen wel steunkousen aandoen, maar het instellen van een infuuspomp of het toedienen van sondevoeding is een ander verhaal.’ Het leverde volgens de universitair docent interessante eerste indrukken op. ‘Ik sta er natuurlijk ook als onderzoeker. Hoewel het geen representatief onderzoek is, biedt zo'n bijeenkomst een eerste indruk van de opvattingen van mensen, bijvoorbeeld over de taakverdeling in de zorg.’

Datzelfde geldt voor de verdeling van de verantwoordelijkheid, vervolgt Brouwer. ‘Als mensen meer mantelzorg gaan verlenen, wie is er dan verantwoordelijk als er wat fout gaat? Ik kreeg de indruk dat het publiek vond dat de zorgprofessional uiteindelijk verantwoordelijk blijft, maar ik weet uit interviews met zorgprofessionals dat een deel daar anders over denkt. Dat zijn voor de komende jaren grote vraagstukken in het debat omtrent de taakverdeling in de zorg.’

Actief en betrokken

Universitair docent Anastasiia Krushynska deed mee aan twee onderdelen van de ERN. Ze hield een quiz over geluidsoverlast en liet tijdens een expositie in de centrale ruimte voorbeelden zien van haar onderzoek. ‘In onze onderzoeksgroep maken we onder meer metamaterialen die geluidsoverlast kunnen reduceren door geluid te absorberen. Grappig genoeg kon ik onze materialen meteen demonstreren aan belangstellenden door de harde muziek in het Forum.’

Verschillende bezoekers toonden volgens Krushynska ‘veel interesse’ voor de tentoongestelde toepassingen, zoals 3D-geprinte kaakimplantaten of vleugels voor drones. ‘Zo stelde een medewerker van de gemeente Groningen verschillende vragen over onze geluidsabsorberende materialen en was een dokter geïnteresseerd in de kaakimplantaten. Ook was het mooi om het grote publiek de mogelijkheden van 3D-printers te tonen. Veel mensen kennen 3D-printers vooral van speelgoed of souvenirs. Maar grote bedrijven, zoals ASML en Philips, maken op grote schaal gebruik van deze techniek.’

RUG-promovenda Dagmar Heeg deed eveneens mee aan de ERN. Ze vertelde het publiek tijdens een workshop over het AI-systeem ChatGPT. ‘Ik had het niet verwacht, maar de zaal zat helemaal vol. Het onderwerp kunstmatige intelligentie nog meer te leven onder de mensen dan ik al dacht.’ Tijdens de workshop besprak Heeg zes ethische kwesties rondom ChatGPT, zoals het energieverbruik, het gevaar van misinformatie en de ‘ingebakken’ vooroordelen. ‘Het liefst geef ik interactieve colleges, waar het publiek mij onderbreekt en tegenspreekt. Bij de ERN was het publiek gelukkig zeer betrokken en actief. Ik merkte dat iedereen graag meepraat als het over ethiek gaat.’

Netwerk

Naast de interessante inzichten, zorgde de avond ook voor nieuwe contacten, vertelt Heeg. ‘Na de workshop kreeg ik meerdere verzoeken om zowel binnen en buiten de universiteit een workshop te geven over AI.’ Ook Brouwer heeft een soortgelijke ervaring. Via de ERN kwam ze in aanraking met Buurthelden, een nieuw platform uit Groningen dat ouderen en jongeren wil verbinden. ‘Het gevolg is dat we samen een initiatief voor sociale activiteiten opzetten in een buurthuis in Delfzijl. Ik heb zelf jaren als verpleegkundige gewerkt en het contact met mensen spreekt mij erg aan. Het is heel mooi dat mijn onderzoek op deze manier niet alleen beperkt blijft tot mijn bureau.’

Universitair docent Krushynska heeft nog wel een tip voor de organisatie. ‘Het evenement heet de Europese Nacht van de Onderzoeker. Het onderdeel ‘Europa’ zou nog meer aandacht mogen krijgen, bijvoorbeeld door onderzoekers van andere universiteiten uit Europa uit te nodigen.’ Volgens Brouwer werkte de avond in het Forum bovenal ‘inspirerend’. ‘Je krijgt er veel positieve energie van. Dit is een uitgelezen kans om de mens achter het onderzoek te laten zien. Je komt als onderzoeker bovendien in een andere setting, waar je een breed publiek bereikt.’ Dat beaamt Heeg. ‘Deze link met de maatschappij is heel waardevol. Het is een goede manier om als onderzoeker uit de universitaire bubbel te komen en concreet te maken hoe jouw onderzoek verbonden is met de maatschappij, dat is de kracht van de avond.’

Kom je ook naar het Forum op 27 september om je onderzoek te delen en erover te discussiëren met het publiek? Registreer online vóór 31 mei 2024 of mail naar g.matouskova@rug.nl!

Wil je ook graag in contact komen met een jong publiek? Je kunt je via dezelfde link aanmelden voor Zpannend Zernike, het wetenschapsfestival voor kinderen op 5 en 6 oktober 2024.

De European Researchers’ Night wordt mede gefinancierd door de Europese Commissie onder het ‘Horizon Europe - Research and Innovation’ programma, grant No. 101162172.