De kansen van duurzaamheid

In de Europese wet- en regelgeving vinden er voortdurend ontwikkelingen plaats over duurzaamheidsverslaggeving. Hierdoor komen we steeds meer te weten over de manieren waarop bedrijven omgaan met duurzaamheid. Wat houdt duurzaamheid precies in en wat betekent dat voor Nederlandse ondernemingen? Bijzonder hoogleraar prof. dr. Nancy Kamp-Roelands van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) weet hier meer over te vertellen.

Sinds klimaatverandering op de radar is komen te staan, zien ondernemingen zowel risico’s als kansen. Europa heeft als ambitie om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Ondernemingen moeten daarom drastisch hun bedrijfsmodel gaan aanpassen om rekening te houden met hun milieu-impact. Zij moeten toekomstscenario’s ontwikkelen en een duidelijk tijdpad formuleren, inclusief tussentijdse doelen. Waar oliemaatschappijen nog worstelen met de timing van de energietransitie, zijn andere ondernemingen volop bezig met het identificeren van mogelijke kansen. Een sprekend voorbeeld is DSM, dat ooit begon als mijnbedrijf maar inmiddels bezig is met gezondheid, voeding en biowetenschap. Ook Signify, het vroegere Philips Lighting, focust op de kansen van duurzaamheid. Zo ontwikkelden zij de ledlamp en zijn ze nu bezig met het leasen van licht.

Duurzaamheid

De impact van klimaatverandering is steeds duidelijker waar te nemen in Nederland. De temperatuur loopt op, de zeespiegel stijgt en er dreigt steeds vaker een watertekort. Het is dan ook niet gek dat er steeds uitgebreidere wet- en regelgeving komt om duurzaamheid op de kaart te zetten in het bedrijfsleven. Sinds 2021 is de Taxonomieverordening effectief, die vastlegt wat men verstaat onder ‘ecologisch duurzame economische activiteiten’ om de duurzaamheidsinformatie betrouwbaarder te maken. Vanaf 2024 zal de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) gaan gelden voor alle grote beursgenoteerde ondernemingen en vanaf 2025 voor alle grote ondernemingen. Dankzij dit richtlijnvoorstel wordt het verplicht om meer gedetailleerde en vergelijkbare duurzaamheidsinformatie op te nemen in het bestuursverslag.

Prof. dr. Nancy Kamp-Roelands, RA is bijzonder hoogleraar niet-financiële informatie, integrale verslaggeving en assurance aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde aan de RUG. Zij is al ruim 30 jaar werkzaam op het gebied van duurzaamheid: ‘Duurzaamheid is een containerbegrip. De inhoud varieert steeds, omdat de maatschappelijke issues natuurlijk steeds anders worden.’ Hoewel duurzaamheid ooit begonnen is bij milieuproblematiek, valt er inmiddels veel meer onder dan alleen klimaat. Het heeft betrekking op economie, milieu en sociale aspecten.

De rol van bestuursleden

De verantwoordelijkheden van bestuursleden op het gebied van duurzaamheid nemen toe. Kamp-Roelands benadrukt het belang van de mindset van bestuursleden: ‘Zie het als een kans. Er wordt niet alleen transparantie gevraagd over het hier en nu, maar ook nadrukkelijk over de duurzaamheidsstrategie van ondernemingen tot en met 2050. Aan bestuurders is dan ook de taak om sturing te geven aan die lange termijnvisie. Hoe duidelijker je die richting in kaart brengt, des te beter je je onderneming kunt aansturen in een omgeving waarin iedereen wel een mening heeft en waarin dingen snel en vaak veranderen.’ Door duurzaamheid op te nemen in het beleid, kunnen ondernemingen nieuwe waarde creëren. Vaak legt men de focus op de problematiek die speelt rondom duurzaamheid, maar juist de manier waarop die uitdagingen omgezet kunnen worden in kansen is van groot belang.

Beleid moet zich focussen op dat waar de organisatie het allergrootste verschil kan maken: ‘Je hoeft het niet allemaal zelf te doen. Juist de dialoog en de interactie met stakeholders zijn heel erg relevant. Duurzaamheid betreft complexe onderwerpen, dus betrek er ook zeker kennis bij vanuit kennisinstellingen of andere onafhankelijke partijen. Probeer niet alleen vanuit de lange termijn terug te redeneren, maar ook vanuit de huidige maatschappelijke problemen.’ Kamp-Roelands ziet dat ondernemingen veel rapporteren over operationele aspecten, maar dat hun strategie nog niet gericht is op het vervullen van de maatschappelijke behoeften op de lange termijn. Dit vraagt wellicht ook andere kennis en competentie van de mensen die ze in dienst hebben: ‘Bedenk wat jouw organisatie uniek maakt en hoe dat kan worden ingezet voor duurzaamheid.’

DSM & Signify

Laten we terugkeren naar de eerder genoemde voorbeelden: DSM en Signify. Deze bedrijven tonen aan dat het weldegelijk mogelijk is om het beleid aan te passen op de kansen die duurzaamheid biedt. Waar DSM ontstaan is uit een koolmijnbedrijf, is het inmiddels actief bezig om klimaatneutraal te worden. Zij bouwen een nieuw hoofdkantoor waar duurzaamheid centraal staat en verzorgen daarnaast allerlei duurzame innovaties. Zo werkt DSM momenteel mee aan een methaanreducerend voeradditief voor koeien genaamd Bovaer.Ook Signify is actief bezig met duurzaamheid. Zij richten zich op een circulaire economie. Er wordt zo weinig mogelijk CO2 uitgestoten en zoveel mogelijk afval gerecycled. Zo bieden zij met hun LaaS programma (Light as a Service) de mogelijkheid om licht te leasen, waardoor Signify eigenaar blijft van de materialen en dus kan garanderen dat er duurzaam met afval wordt omgegaan.

Om welke organisatie het ook gaat, de mooie woorden van een duurzaamheidsbeleid moeten worden onderbouwd met concrete doelstellingen, een tijdpad en een bedrag dat geïnvesteerd wordt om de doelen vorm te geven. Investeerders zullen hier steeds meer naar gaan kijken. Dit helpt om de transitie naar een duurzame economie te versnellen. Zo kan de bedrijfswereld haar steentje bijdragen in de bestrijding van klimaatverandering.

---

De Rijksuniversiteit Groningen verzorgt de huisvesting van Chapter Zero Netherlands. Aan deze universiteit vindt veel onderzoek plaats dat verbonden is met de onderwerpen waar Chapter Zero Netherlands mee bezig is. Zo houdt de Rudolf Agricola School for Sustainable Development zich bezig met duurzame ontwikkeling en is de Wubbo Ockels School for Energy & Climate bezig met een eerlijkere en groenere energietransitie. Wil je meer weten over duurzaam ondernemen? De University of Groningen Business School biedt twee relevante programma’s aan: ‘ESG Reporting en Assurance’ en ‘Duurzaamheid: Management en Rapportage'.