Achtergrondinformatie

Laagfrequent Geluid

Het zit hem in de naam: LFG, geluid van een lage frequentie. Maar wat betekent dit precies? Wanneer we het over geluid hebben, hebben we het vaak over geluidsgolven. Deze golven kunnen we vergelijken met golven die ontstaan wanneer je je been op en neer beweegt aan de waterkant van een meer. De resulterende golven bewegen zich naar de overkant. Wanneer zo’n golf de overkant bereikt, oefent deze kracht uit op de oever; erg grote golven, golven van een grote amplitude, klappen met zwaar geweld op de kant. De kracht die zulke golven uitoefenen op een oppervlak, ofwel de druk, kan worden gemeten. Hoeveel golven er per seconde de overkant bereiken heet de frequentie en wordt uitgedrukt in Hertz (Hz).

Geluid bestaat ook uit golven, niet in het water, maar in de lucht. Geluid werkt net iets anders dan watergolven, maar heeft eveneens een frequentie en amplitude. Het ritme van een wiebelend been in het water maakt golven van dezelfde frequentie, en het trillen in het ritme van het toerental van een automotor maakt golven in de lucht. Hoewel een algemene definitie ontbreekt, duiden we in Nederland geluid met een frequentie van onder ongeveer 100 Hz vaak aan als Laagfrequent Geluid (LFG). Heel veel bronnen stralen LFG uit. Een belangrijk verschil met hoogtoniger geluid is dat LFG minder gedempt wordt door ramen en muren.

De druk die golven met bepaalde frequenties uitoefenen op het oor, ofwel het geluidsniveau, meet een geluidsexpert in decibel (dB). Door enige tijd te meten kan een expert de geluiden identificeren en mogelijk de bijbehorende bron opsporen. Meer dB betekent in de regel dat we het geluid harder horen. Hoe wij het geluid waarnemen, de geluidssensatie, is echter niet alleen afhankelijk van het geluidsniveau, maar ook van de frequentie van het geluid.

Geluidssensatie

Ons gehoor bepaalt hoe gevoelig we zijn voor verschillende geluidsfrequenties. Het oor heeft een complexe structuur die ervoor zorgt dat geluid van een erg hoge frequentie, maar ook geluid van een erg lage frequentie minder sterk wordt doorgegeven; we zijn minder “gevoelig” voor zulk geluid, zelfs al is het geluidsniveau (in dB) erg hoog. In het gebied daartussen, waar de frequenties van de menselijke stem liggen, zijn we het meest gevoelig. Het niveau van LFG moet behoorlijk hoog liggen willen we het kunnen horen, want de mens is hier niet zo gevoelig voor.

De gevoeligheid van het oor voor verschillende frequenties hebben wetenschappers vastgesteld door metingen te verrichten bij grote aantallen mensen van alle leeftijden. Wetenschappers hebben ook de gehoordrempel gemeten voor mensen van verschillende leeftijden. De gehoordrempel is het laagste geluidsniveau dat bij een bepaalde frequentie nog hoorbaar is. Daaruit is gebleken dat we met de leeftijd steeds minder gevoelig worden voor geluid. Bijvoorbeeld, zelfs voor de 5% best horenden in de leeftijdscategorie 50-60 ligt de geluidsdrempel ongeveer 2 dB hoger dan de gemiddelde drempel van mensen tussen de 18 en 25 jaar. In KNO-onderzoek wordt de gehoordrempel vooral gemeten in het spraakgebied, vanaf 125 Hz, dus LFG valt hier helaas buiten.

Een goed gehoor, of erg gevoelig?

Wanneer mensen hinder van LFG ondervinden, komt het vaak voor dat anderen, bijvoorbeeld huisgenoten van deze mensen, het geluid niet horen. Een logische gedachte is dat deze mensen juist goed geluid van lage frequenties kunnen horen, oftewel een beter gehoor hebben. Om dit te onderzoeken hebben verschillende wetenschappers de gehoordrempel gemeten van mensen die last hebben van LFG. De meeste resultaten wezen uit dat deze mensen niet beter konden horen dan anderen: hun gehoordrempels, ook bij lage frequenties, zaten dicht bij de verwachte gehoordrempel.

Het kan wel zo zijn dat een geluidsexpert of milieu-inspecteur een geluid meet dat boven de gehoordrempel, maar onder de toegestane norm ligt. In hoeverre dit geluid klachten veroorzaakt is afhankelijk van de persoon. Een meetbaar geluid dat boven de gehoordrempel maar onder de norm ligt kan natuurlijk best vervelend zijn, zeker voor iemand die erg gevoelig is voor dat geluid.

Uit ons onderzoek blijkt dat veel mensen die last hebben van LFG bovengemiddeld geluidsgevoelig zijn. Iemand die erg geluidsgevoelig is ervaart “normale” geluiden veel eerder als hinderlijk en indringend. Geluiden die voor de meeste mensen op de achtergrond blijven, kunnen voor mensen die bovenmatig geluidsgevoelig zijn juist op de voorgrond treden.