Herman Melville: Moby Dick

(Atheneum-Polak & Van Gennep, 2009)

Spreker: prof.dr. Wil Verhoeven

Plaats: Academiegebouw (Offerhauszaal), Broerstraat 5, Groningen

Datum: 22 maart 2012, 20.00 - 22.00 uur

Toegang: vrij, aanmelding niet verplicht  

Over de lezing

De Witheid van de Walvis: Moby-Dick en de Betekenis van het Onbekende

Waarom is Moby-Dick wit? Is het gewoon een “freak of nature”? Zo ja, schuilt hier enige betekenis in? Als de witte walvis zich onttrekt aan alle bekende natuurwetten, wat kunnen we dan van hem leren? Als hij geen afwijking der natuur is, dan moet dat toch duidelijk ook iets betekenen. Maar wat? Hoe kan Moby-Dick nou onderdeel zijn van de wetmatigheid van het natuurlijk systeem (het is en blijft immers een walvis), en tegelijkertijd de uitzondering zijn op dat systeem? En wat betekent dat voor de wetten der natuur? En voor de mens die de betekenis van zijn bestaan ontleent aan de wetten? Als Moby-Dick de natuurwetten aan zijn laars kan lappen, bestaan er dan wel wetmatigheden waarin de mens zijn bestaan verankert? Hebben we het misschien aldoor bij het verkeerde eind gehad, en is ons bestaan altijd gewoon een hersenspinselgeweest? Is de mens wellicht juist een “freak of nature”—de uitzondering op het systeem? Zijn wij de Witte Walvis? Maar als wij de uitzondering zijn, hoe kunnen we dan weten wat het systeem is? Is er überhaupt wel een systeem in de natuur, in het universum, in de schepping? Of zijn we gewoon overgeleverd aan onszelf en onze obsessie met de systematiek van het systeem, en met onze plaats daarin? Zijn wij de walvis of kapitein Ahab?

Disclaimer: deze lezing zal geen afdoende antwoorden geven op deze en vele andere vragen omtrent Moby-Dick.