Rubber voor de eeuwigheid

Prof. dr. Francesco Picchioni, Chemische Technologie, Rijksuniversiteit Groningen, heeft spreekwoordelijk goud in handen. In 2016 is er een patent aangevraagd op zijn onderzoek dat recycling van autobanden mogelijk maakt voor nieuwe duurzame toepassingen. ‘Recyclen van rubber is echt een maatschappelijk probleem. Het overschot aan gebruikt rubber wordt nu verbrand en dat is slecht voor het milieu. Door onze vinding krijgt rubber uit afgedankte autobanden een nieuwe functie.’

Ongeveer 7 miljoen autobanden worden per jaar in Nederland afgedankt. Het totale gewicht van deze banden is ruim 110.000 ton. Sinds kort geldt de regel dat deze afgedankte autobanden voor 20% moeten worden hergebruikt. Picchioni: ‘We hebben in het lab een toepassing ontwikkeld die van autobandrubber nieuw en elastisch uitgangsmateriaal maakt. Het nieuwe materiaal is duurzaam, geschikt voor groot industrieel gebruik tegen een concurrerende prijs.’

Het werkt!

Een gat in de markt. Uit literatuuronderzoek kwam naar voren dat er wereldwijd weinig interesse was voor het zoeken naar korte termijn oplossingen voor overbodig autobandrubber en er voetstoots van werd uitgegaan dat rubber niet recyclebaar zou zijn. Een constatering die de Groningse onderzoeker en zijn team de eer te na is. Francesco: ‘Een onbegrijpelijk standpunt natuurlijk in een tijd van een circulaire samenleving en voortschrijdende wetenschap.’

Tijd voor actie. Het Groningse team op Zernike Campus dook voor maanden het lab in en ontwikkelde een proof-of-principle dat hergebruik van rubber mogelijk maakt. Een proof-of-principle is een test gericht op het bepalen of de technologie of het principe wat je hebt bedacht daadwerkelijk functioneert en haalbaar is. Een moment van euforie, dat de Groningse onderzoeker op zijn werkkamer aan de Nijenborgh 4 nog een keer beleeft: ‘Een student klopte hier op de deur en riep ‘’Francesco, de PoP werkt!’’ Dan realiseer je als onderzoeker ineens dat je mogelijk een commercieel product in handen hebt waar je patent op kunt aanvragen!’

Screening & Scouting

Voor het haalbaarheidsonderzoek naar het indienen van een mogelijk patent benaderde Picchioni het IP & Business Development team, onderdeel van Northern Knowledge, aan de Kadijk op Zernike Campus. Picchioni: ‘Een belangrijke stap om geen energie te verspillen, want: niet alle kennis is patenteerbaar. Een vinding moet bijvoorbeeld voldoen aan inventiviteit en kennis over de vinding mag nergens ter wereld openbaar gemaakt zijn vóór de datum van de octrooiaanvraag.’ Na enkele weken kreeg Picchioni het verlossende groen licht dat zijn kennis uit het lab ‘uniek’ was en is de patentaanvraag in gang gezet.

Kennisvalorisatie die leidt naar verrassende nieuwe toepassingen: ‘Een van mijn studenten wil de gevolgen van vallen van de fiets verminderen door op de mouw van een jas een patch of lap van elastisch rubber aan te brengen waarbij de rubberen lap de eventuele aanraking met de grond na een val verzacht.’ Een creatieve toepassing waarvoor het hergebruik van rubber zich prima leent: ‘En minder breuken na een fietsval betekent ook minder zorgkosten. Een octrooi op kennis betaalt zich op alle niveaus uit,’ ontsluit de Groningse onderzoeker zijn maatschappelijke drive.

Publiceren én patenteren leiden naar innovatie

Het aanvragen van patenten zit Picchioni inmiddels in de genen. Zo is ook een octrooiaanvraag gedaan op het ontwikkelen van op koolhydraat gebaseerde lineaire polyesters. Een innovatieve methode voor nieuwe toepassingen bijvoorbeeld als water-gebaseerde lijm. Nieuwe uitdagingen binnen de groene chemie die op termijn leiden naar nieuwe publicaties en van daaruit nieuw onderzoek. Een cyclus van kennisvalorisatie die elkaar versterkt: ‘Je moet voor een patentaanvraag even geduld hebben met publiceren, omdat moet worden onderzocht of een vinding ook een vinding is volgens de (Internationale) octrooiwetgeving.’

Maar geduld wordt hier beloond, besluit de flamboyante in Italië geboren Picchionni: ‘’Voor de hoogleraar geeft octrooi op een vinding de erkenning dat je iets nieuws hebt uitgevonden. Publiceren op die kennis versterkt je reputatie als wetenschapper. Voor de universiteit draagt patentering en publicatie van onderzoek bij aan de reputatie die de Groningse universiteit wil uitstralen van maatschappelijk relevant kennisinstituut. Iedereen gelukkig.’

IP-méé met RUG & UMCG! Voor ondersteuning neem contact op: ip-info@rug.nl

• IP & Business Development