Terugblik 2016-2017: van Nobel tot ontstaan van het leven

De zomervakantie is losgebarsten en hoewel de wetenschap gewoon door gaat, zal het de komende weken even wat rustiger zijn op de nieuwspagina van Science LinX. Daarom een terugblik op het afgelopen academisch jaar (en een kleine vooruitblik).

Het staat buiten kijf wat het hoogtepunt was in de afgelopen tien maanden. Op 5 oktober meldde het Nobelprijscomité dat RUG-chemicus Ben Feringa een van de drie winnaars was van de Nobelprijs voor Chemie in 2016. De winst van de belangrijkste wetenschappelijke prijs ter wereld bracht een heel circus op gang, met een impromptu internationale persconferentie, filmpjes, lezingen en uiteindelijk de echte uitreiking in Stockholm, begin december.

Feringa kreeg de prijs voor zijn onderzoek naar moleculaire motoren. Hij maakte een draaiende rotor, een soort ‘windmolen’ en combineerde vier motoren tot een mini-autootje, dat inmiddels in mega-uitvoering langs de Zernikelaan staat. Bij de vele eerbewijzen die Feringa na de toekenning kreeg (zoals het ereburgerschap van de stad Groningen) hoort ook de vernoeming van het nieuwe Natuur- en Scheikundegebouw, dat ‘Feringa Building’ zal gaan heten.

Spinozapremie

Dit was de belangrijkste, maar zeker niet de enige prijs van het afgelopen academisch jaar. In september ontving Bart van Wees, hoogleraar fysica van nanodevices, de Spinozapremie (ook wel ‘de Nederlandse Nobelprijs’ genoemd). Met 2,5 miljoen euro is het bedrag drie keer dat van een (gedeelde) Nobelprijs! Van Wees kreeg de prijs voor zijn onderzoek naar nieuwe materialen waarin nieuwe fysica ontstaat die voor bijzondere eigenschappen zorgt.

Naast deze twee hoogtepunten waren er nog tal van boeiende publicaties van FSE-wetenschappers (o ja, de faculteit veranderde haar naam onlangs van Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen in Faculteit Science and Engineering) in prominente tijdschriften. Scroll maar eens door het nieuwsoverzicht: van evolutie tot sterrenkunde, van spintronica tot koolstof nanobuisjes en veel meer.

Activiteiten

Voor Science LinX zelf was dit ook weer een jaar vol activiteiten. Tijdens het jaarlijkse ‘Zpannend Zernike’ verwelkomde ons programma in de Bernoulliborg weer een recordaantal bezoekers. Ook was er afgelopen najaar de eindtentoonstelling van het Europese project IRRESISTIBLE in Kiel. Dit project stimuleerde informeel leren en koppelde onderzoekers aan docenten op de middelbare school.

Science LinX was verder aanwezig op Eurosonic Noorderslag, de Blaauw sterrenwacht kreeg tijdens de Landelijke Sterrenkijkdagen een record aantal bezoekers, we organiseerden weer de regionale voorronde van de wedstrijd in wetenschapscommunicatie FameLab en er was weer de uitreiking van de Jan Kommandeurprijs voor het beste profielwerkstuk binnen een Natuur-profiel. Er kwamen schoolklassen op bezoek, er vond een heuse ‘Bèta-battle’ plaats en er was een nieuwe tijdelijke tentoonstelling: Imaginary liet de schoonheid van de wiskunde zien.

Chemische evolutie

Diverse onderzoekinstituten en -groepen van de faculteit lieten ook van zich horen dit jaar. Over het onderzoek van het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences (GELIFES) verscheen een boek: leren van de natuur. Het nieuwe Groningen Engineering Center ging van start met een symposium (waarbij Bart van Wees als hoofdspreker optrad). Vanuit de Nationale Wetenschapsagenda is het Origins Center ontstaan, waar veel RUG-onderzoekers aan meewerken. En niet nieuw, maar vijftig jaar jong is de afdeling Polymeerchemie van de RUG. Ook zij organiseerden een symposium.

Nog een paar hoogtepunten die we eruit willen lichten: een film over ‘enzyme engineering’ won een prijs op het Filmfestival Rotterdam, sterrenkundigen gingen uit hun dak toen de eerste gegevens van de GAIA satelliet binnenkwamen en Sijbren Otto ontving een ERC Advanced Grant voor onderzoek naar de oorsprong van leven via chemische evolutie. En we kregen nieuwe buren: het energieneutrale Energy Academy Building ging dit najaar open

Noorderzon

Tot zover de terugblik. Wat is er de komende tijd te verwachten? Op 31 augustus en 1 september organiseert het Origins Center de conferentie Fundamentals of Life in the Universe, met tal van lezingen over het ontstaan van leven, op aarde en in het universum. In november (19-22) is er een bijzonder congres over de Nobelprijs Chemie 2016, met als eregasten Ben Feringa, Jean Pierre Sauvage en Sir Fraser Stoddart. En ook komend jaar zal Science LinX je op de hoogte houden van het laatste wetenschapsnieuws vanuit de faculteit!

En Science LinX doet dit jaar niet echt aan een ‘zomerslaap’: tijdens Noorderzon presenteren wij van 20-24 augustus ‘Evolve’, een interactieve tentoonstelling ter gelegenheid van het congres voor Europese evolutiebiologen dat dan in Groningen plaatsvindt. Dat is nog maar de eerste van tal van activiteiten in het nieuwe seizoen. Wil je alvast meer weten over wat Science LinX in het schooljaar/academisch jaar 2017-2018 te bieden heeft? Kijk dan in onze agenda!