Vindplaatsscholen

Sinds 2010 werken we met diverse scholen in de regio Noord-Nederland samen rondom diverse onderwerpen die met Wetenschap en Techniek onderwijs te maken hebben. Onderwerpen zijn: ‘de werking van het digitale schoolplein, ‘coaching voor leerkrachten in de onderbouw’, ‘bovenbouwleerlingen en Wetenschap en Techniek talenten’. (Diverse onderzoekers en onderzoeksmedewerkers, zoals Esther Honingh, Milou Prick). De huidige onderzoeker gelieerd aan dit project is Sabine van Vondel.

Wat is een vindplaatsschool?

Een vindplaatsschool is een school die uitblinkt in wetenschap & techniek en talentontwikkeling, en die samen met onderzoekers van TalentenKracht een bijdrage levert aan de ontwikkeling van de Talentenkaart. Deze kaart is een wetenschappelijk instrument dat inzicht geeft in de talentontwikkeling van jonge kinderen op bèta-gebied. De vindplaatsscholen zijn in 2011 samen met onderzoekers - en eventueel schoolbegeleiders van pabo’s en onderwijsadviesdiensten - aan de slag gegaan om de onderzoekende, ontdekkende, nieuwsgierige houding van leerlingen én leerkrachten verder te ontwikkelen en in kaart te brengen (www.platformbetatechniek.nl). De Talentenkaart geeft een overzicht van cognitieve talenten van kinderen en wetenschap- en techniekactiviteiten waarmee die talenten getriggerd worden, en van mogelijke interventies (van leerkrachten, ouders en pedagogisch medewerkers) waarmee de talenten verder tot ontwikkeling komen.

De scholen die een bijdrage aan de Talentenkaart leveren, worden Vindplaatsen genoemd, omdat we als onderzoekers niet direct iets heel nieuws willen gaan doen, maar in eerste instantie willen kijken naar wat scholen al doen op het gebied van wetenschap, techniek en talentontwikkeling in brede zin. Samen met de onderzoekers wordt dan gekeken hoe de activiteiten van de school bruikbaar gemaakt kunnen worden voor de talentenkaart, en overgedragen kunnen worden naar andere scholen of instellingen.

Wat voor onderzoek voert de RUG uit op de vindplaatsscholen?

Er vinden momenteel verschillende onderzoeken plaats op de vindplaatsscholen:

Op enkele vindplaatsscholen vindt onderzoek plaats met betrekking tot het stimuleren van wetenschappelijk denken bij excellente kinderen in de bovenbouw.

School: De Starter, Groningen; Emmaschool, Assen; ’t Broekhoes, Balinge
Contactpersoon:respectievelijk: Folkert Oldersma; Han Sijbring; Albert Wilkens/ Mathijs ter Bork
Betrokkenen RUG: Baukje Veenstra, , Henderien Steenbeek, Paul van Geert

Het onderzoek richt zich op een door de school ontwikkeld lessentraject genaamd ‘Lessencyclus wetenschappelijk denken’. Er is vooral bestudeerd wat voor reacties dit lessentraject opwekt en wat de aansturing van de leerkrachten opwekt bij de kinderen. Daarbij is er speciale aandacht voor de excellente (meer- en hoogbegaafde) leerlingen.

Zowel normaal begaafdeals hoogbegaafde kinderen hebben gedurende vijf weken gewerkt met de Lessencyclus wetenschappelijk denken (LC). Deze Lessencyclus is te gebruiken voor alle leerlingen uit de bovenbouw. Het doel van de Lessencyclus is het leren wetenschappelijk te denken en daarbij de stappen aan te leren om kritisch na te denken en eerlijk onderzoek uit te voeren (waarbij gebruik wordt gemaakt van de empirische cyclus).

Op enkele vindplaatsscholen heeft onderzoek plaatsgevonden met betrekking tothet stimuleren van W&T-talenten van bovenbouwleerlingen, en de rol van leerkrachten daarbij.

School: OBS Jan Bierma, Oldehove; St. Franciscusschool, Wolvega
Contactpersoon: Jur Rensema; Judith Holtzer
Betrokkenen RUG: Henderien Steenbeek, Esther Honingh, Paul van Geert

De begeleiding van de leerkrachten is gebaseerd op het Talentenkracht Video Feedback Coachingsprogramma zoals ontwikkeld door Annemie Wetzels (2010). Wetzels heeft dit coachingsprogramma ontwikkeld voor het begeleiden van leerkrachten in de onderbouw bij het geven van Wetenschap en Techniek lessen. Dit onderzoek is een eerste verkenning naar de toepassing van dit programma in de bovenbouw. Vragen die o.a. centraal staan in het onderzoek zijn: Wat voor invloed heeft leren in een rijke omgeving op de (cognitieve en sociaal-emotionele) ontwikkeling van kinderen? Wat voor rol spelen de interventies van leerkrachten in deze rijke omgeving? Welke interventies roepen talenten in kinderen op?

Op een andere vindplaatsschool heeft onderzoek plaatsgevonden met betrekking tot de effectiviteit van een digitaal schoolplein.

School:’t Vrieske Honk - Vriescheloo
Contactpersoon: Lars van Ravenhorst
Betrokkenen RUG: Baukje Veenstra, Henderien Steenbeek, Paul van Geert

Het digitaal schoolplein is een relatief nieuwe leermethode op het schoolplein buiten waarbij basisschoolleerlingen moeten bewegen tijdens het doen van (educatieve) spellen (www.smartus.com). Met een digitaal schoolplein kunnen kinderen op een echt schoolplein spellen spelen, maar ook zelf spellen ontwikkelen. Vragen die centraal staan in het onderzoek zijn: In welke mate draagt het digitaal schoolplein bij tot het uitlokken van kinderen om onderzoekend en ontwerpend aan de slag te gaan? Hoe leren kinderen in deze context het best van en met elkaar tijdens het gebruik van het digitale schoolplein? Met andere woorden: Wat doet dit materiaal met kinderen? Wat is de educatieve waarde van het digitale schoolplein?