RUG-gebouwen: de Universiteitsbibliotheek

De Rijksuniversiteit Groningen is meer dan alleen het Academiegebouw zoals we dat nu kennen. In deze serie, gebaseerd op de podwalk en het boekje In het spoor van de Academie , zetten we verschillende gebouwen (en een kunstwerk) van de RUG en hun geschiedenis in het zonnetje. In deze aflevering: de Universiteitsbibliotheek.

           
Tegenover het Academiegebouw bevindt zich de Universiteitsbibliotheek (UB). De eerste academische bibliotheek in Groningen dateert al van 1615, één jaar na de stichting van de universiteit. Het is daarmee een van de oudste bibliotheken van Nederland, die inmiddels beschikt over een rijke collectie van meer dan 3 miljoen boeken, waaronder waardevolle middeleeuwse werken.

Het is de enige universitaire bibliotheek in Nederland die altijd min of meer op dezelfde locatie is gebleven. In de loop der tijd heeft zij wel vier verschillende behuizingen gehad, om steeds weer te voldoen aan de behoeften van een groeiend aantal studenten en medewerkers en de eisen van veranderende tijden. Sommige voormalige onderkomens zijn nog steeds in gebruik, waaronder het Universiteitsmuseum.

Het huidige gebouw werd geopend in 1987. Hiervoor moest de rooms-katholieke Sint-Martinuskerk (niet te verwarren met de Martinikerk) worden gesloopt. Hoewel deze kerk in 1956 bij de stichting van het bisdom Groningen de status van kathedraal had gekregen, stond zij al geruime tijd leeg. De afbraak ging niet zonder protest, mede omdat het gebouw op de monumentenlijst stond en het ontworpen was door de gerenommeerde architect Pierre Cuypers (bekend van het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam).

In 1895 had op deze plaats de middeleeuwse Broer- of Academiekerk hetzelfde lot ondergaan. Deze kerk had twee eeuwen lang bij de universiteit gehoord, maar werd vanaf 1815 (opnieuw) voor de katholieke eredienst bestemd. Tijdens de sloop in 1982 werden de stoffelijke resten die in en om de Martinuskerk waren gevonden (ook van strenge calvinisten) herbegraven op het R.K. Kerkhof. De grafzerken van 12 hoogleraren waren in 1909 al verplaatst naar de kelder van het Academiegebouw; de gedenksteen voor Ubbo Emmius is tegenwoordig te zien in de hal.

Het huidige gebouw is een creatie van architect Piet Tauber. De grote glazen voorgevel is een opvallend kenmerk. Hierdoor ontstaat een helder zicht op de centrale hal, met zijn grote en ruime trapportaal, die zich verbreedt in de hoogte. De functie van het uitlenen en inzien van boeken is onder meer geëvolueerd naar die van het faciliteren van lezen en studeren. Er zijn nu 2100 studieplekken verdeeld over 4 verdiepingen voor studenten, die daar – zeker in tentamenperioden – graag gebruik van maken. Behalve een waardevolle academische rol is de UB daardoor ook een heel belangrijke sociale rol in het studentenleven gaan spelen.

Meer weten?

Bekijk ook de eerdere edities over

• Het Academiegebouw
• Het Ubbo Emmius-monument

Ben je geïnteresseerd in de gebouwen en geschiedenis van de RUG? Je kunt de podwalk ‘In het spoor van de Academie’ gratis downloaden. Ga naar de App Store (Apple) of Google Play (Android) en zoek ‘Op stap met Aletta’. En bij de I-shop (universiteitswinkel) is het wandelboekje ‘In het spoor van de Academie’ verkrijgbaar voor € 9,95.