Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Omarm de onzekerheid: Mondige studenten door specificatiegerichte toetsing

Door Laurent Krook en Anastasios Sarampalis
07 juli 2023
decoratieve afbeelding
New Ways of Teaching

In deze maandelijkse blog over onderwijsvernieuwing vertellen docenten over hun innovatieve, creatieve en impactvolle onderwijsinitiatieven. Van bijzondere lesvormen tot nieuwe technieken - alles komt aan bod. Hoe zijn deze ideeën ontstaan en welke impact heeft het op de studenten?

Deze maand Laurent Krook , docent Psychologie en Anastasios Sarampalis , hoogleraar Psychologie over specificatiegerichte toetsing.

Onzekerheid is een ongemakkelijke uitgangspositie, en toch moeten wij elke dag honderden beslissingen nemen op basis van onvolledige, onbetrouwbare en tegenstrijdige informatie. Juist binnen de wetenschap is dit uitgangspunt van onzekerheid bijzonder belangrijk, gezien wij daarin vaak beslissingen moeten nemen op basis van onvolledige informatie.

decoratieve afbeelding
Laurent Krook

Dit concept vormt het referentiekader van onze cursus Onderzoeksmethoden: Theory and Ethics, een vak waarin 600-700 tweedejaars psychologiestudenten met zeer diverse achtergronden, interesses, vaardigheden en beweegredenen te maken krijgen met een zeer moeilijk onderwerp: hoe moeten we bewijsmateriaal begrijpen en evalueren en conclusies vormen terwijl we nadenken over dit proces van kennisvergaring?

Met deze context als achtergrond van onze cursus en de pandemie als katalysator voor verandering, kwamen we tot het besef dat traditionele toetsingsvormen ofwel te reductionistisch zijn om alle leerresultaten uitgebreid te kunnen beoordelen (bv. meerkeuze-examens) ofwel te onrealistisch zijn binnen vakken van deze omvang (bv. essays). Er was een behoefte aan een evenwichtige toetsingsvorm die overeenstemt met onze eigen pedagogische waarden van toetsen moet in het bijzonder een duidelijke, voortdurende en transparante vorm van evaluatie zijn die inzicht geeft in het leerproces tijdens de gehele opleiding en niet alleen aan het eind. Het inzetten van de specificatiegerichte toetsing sloot goed aan bij deze waarden.

Een duidelijk pad naar een evenwichtige manier van toetsen

decoratieve afbeelding
Anastasios Sarampalis

Specificatiegericht toetsen is een vorm van beoordelen die gericht is op de specifieke leerresultaten of "specificaties" voor elke taak die leerlingen tijdens de cursus kunnen voltooien. Deze aanpak schept duidelijke en specifieke verwachtingen voor de leerlingen en zorgt ervoor dat alle studenten op basis van dezelfde criteria worden beoordeeld. Door alle leerresultaten op te splitsen in specifieke opdrachten en taken, en de exacte vereisten voor het voltooien van een taak te specificeren, begrijpen studenten beter wat ze moeten doen om te slagen en kunnen ze hun vorderingen beter in de gaten houden.

Door deze vorm van toetsen kunnen studenten kiezen welke taken of reeksen taken ze willen voltooien en daarmee welk cijfer ze voor de cursus willen halen. Voor de examinator wordt de beoordelingsprocedure nu ook eenvoudiger; deze hoeft slechts voor elke afzonderlijke taak een voldoende of een onvoldoende te geven - zij het met enige flexibiliteit - of, waar mogelijk, de taken automatisch te laten beoordelen. In onze cursus resulteert dit in het volgende beoordelingsschema (figuur 1), dat verdeeld is in vier afzonderlijke reeksen van opdrachten waarvoor de studenten kunnen kiezen. Wat belangrijk is om op te merken, is dat deze reeksen oplopend van opzet zijn, wat betekent dat de leerlingen, om een hoog cijfer te halen, alle onderliggende reeksen taken die overeenkomen met de lagere cijfers ook moeten afmaken.

decoratieve afbeelding
Fig. 1. De weergave van de specifieke taken in het beoordelingsplan, verdeeld in vier sets van opdrachten

Voordelen en impact van specificatiegerichte toetsing binnen de cursus

Voor de studenten betekent deze aanpak meer flexibiliteit en autonomie, omdat ze kunnen kiezen welke specificaties ze willen halen en wanneer ze die willen afwerken. Dit bevordert de motivatie en de inzet van de studenten, omdat zij meer betrokken worden bij het leerproces en in hun eigen tempo naar de gestelde deadlines kunnen toewerken. Wij hebben gemerkt dat dit nadenken over en het geven van zeggenschap over hun eigen leertraject ook heeft geleid tot kwalitatief goede werkstukken tijdens de cursus.

Wat wij daarnaast ook waarderen aan specificatiegerichte toetsing is dat het bijdraagt aan het kweken van een houding bij studenten die gericht is op groei, omdat het belang van het zich voortdurend verbeteren en beheersen wordt benadrukt. Door te focussen op specifieke taken - en dus verschillende leerresultaten - worden leerlingen aangemoedigd om fouten en mislukkingen te zien als kansen voor groei en ontwikkeling, en niet zozeer als een simpele weerspiegeling van hun intelligentie of bekwaamheid.

Hoewel dit geen wondermiddel is voor elke cursus of opleiding, zijn wij er stellig van overtuigd dat de specificatiegerichte aanpak een geweldige aanvulling is op ons vak vanwege de grote betrokkenheid die wij bij onze studenten zien. De opzet van deze cursus, en de flexibiliteit die het specificatiegerichte toetsen met zich meebrengt, resulteert elk jaar in talloze opmerkingen, ideeën, suggesties en andere vormen van interactie met onze studenten. Ten slotte schept de methode van specificatiegericht toetsen een kader waarin psychologische onderzoeksmethoden (maatschappelijk) relevant, interessant, nuttig en boeiend worden.

Als je wilt weten of specificatiegericht toetsen geschikt is voor jouw cursus, neem dan contact met ons op of luister naar de Degrees of Freedom-podcast episode die we onlangs hebben opgenomen over specificatiegericht toetsen, en waarin we uitgebreid reflecteren op de ervaringen van onze studenten en onszelf met deze toetsvorm tot nu toe.

Meer informatie

Laatst gewijzigd:11 november 2024 12:25
View this page in: English

Meer nieuws

  • 16 december 2024

    Jouke de Vries: ‘De universiteit zal wendbaar moeten zijn’

    Aan het einde van 2024 blikt collegevoorzitter Jouke de Vries terug op het afgelopen jaar. Daarbij gaat hij in op zijn persoonlijke hoogte- en dieptepunten en kijkt hij vooruit naar de toekomst van de universiteit in financieel moeilijke tijden.

  • 10 juni 2024

    Om een wolkenkrabber heen zwermen

    In Makers van de RUG belichten we elke twee weken een onderzoeker die iets concreets heeft ontwikkeld: van zelfgemaakte meetapparatuur voor wetenschappelijk onderzoek tot kleine of grote producten die ons dagelijks leven kunnen veranderen. Zo...

  • 24 mei 2024

    Lustrum 410 in beeld

    Lustrum 410 in beeld: Een fotoverslag van het lustrum 2024