Omgaan met ongemak in de klas

In deze maandelijkse blog over onderwijsvernieuwing vertellen docenten over hun innovatieve, creatieve en impactvolle onderwijsinitiatieven. Van bijzondere lesvormen tot nieuwe technieken - alles komt aan bod. Hoe zijn deze ideeën ontstaan en welke impact heeft het op de studenten?

Deze maand: Sepideh Yousefzadeh, Universitair hoofddocent Intersectional Wellbeing and Decoloniality bij Campus Fryslân over omgaan met ongemak in de klas.

Eind jaren tachtig volgde ik in Iran de opleiding tot verloskundige. Ik ging voor het eerst in een andere stad wonen, en mijn hele leven werd een avontuur: ik moest zelf koken, een nieuw sociaal netwerk opbouwen, en begrijpen wat de biologiedocent vertelde. Al snel kwamen de praktijklessen in gezondheidscentra, en ik herinner me nog steeds hoe bang ik was om een mensenlichaam te beschadigen, om een moeder of baby pijn te doen. Maar er was geen ruimte om op de emotionele kant in te gaan; alle lessen waren gericht op het leren van concepten en theorieën.

Als ik nu, als docent, terugdenk aan die tijd, zie ik dat het onderwijs wel heel sterk gericht was op het ontwikkelen van kennis en technische vaardigheden. Tegen de tijd dat ik afstudeerde, had ik op technisch gebied wel het nodige zelfvertrouwen om zwangere vrouwen te helpen. Maar ik was ook heel goed geworden in het opkroppen van mijn gevoelens, en het heeft me jaren gekost om dat af te leren. Ik denk niet dat specifiek die verloskundigenopleiding, die universiteit, of Iran zelf uitzonderingsgevallen waren in hun omgang met gevoelens – dat was destijds wereldwijd min of meer de norm.

Nu, een paar decennia later, is de enige taak van docenten vaak nog steeds het overdragen van kennis aan studenten, terwijl jongeren tegenwoordig veel meer dingen hebben om bang of ongerust over te zijn, vooral in de geesteswetenschappen. In colleges wordt gepraat over maatschappelijke (on-)rechtvaardigheid, en ook via sociale media kunnen studenten het nieuws over dit soort onderwerpen volgen, en de menselijke kant van crises in real-time zien.

In dat kader zie ik het als docent als mijn taak om te begrijpen hoe studenten reageren op zware onderwerpen als ongelijkheid in de gezondheidszorg, en hoe ze zich op emotioneel niveau bewegen in de universitaire wereld. Ik ben begonnen de emotionele reacties van studenten in de klas te onderkennen door een cursus over diversiteit en intersectionaliteit te geven. Ik realiseerde me dat veel van mijn jonge studenten in mijn lessen voor het eerst leren over gender- of etnische ongelijkheid in de gezondheidszorg. En velen horen voor het eerst over de gevolgen van kolonialisme, die nog steeds voelbaar zijn in de gezondheidszorg. Dit alles zou ze best eens te veel kunnen worden. Daarom besloot ik studenten te helpen hun gevoelens te onderkennen en in de klas te delen.

Samen met een aantal kunstenaars geef ik studenten kunstzinnige opdrachten waarin ze hun gevoelens kunnen uiten. Dit is een effectieve methode gebleken, die ik gebruik in mijn colleges over sociale rechtvaardigheid in de context van gezondheid en activisme. Hiermee ben ik in 2021 begonnen in het college “Responsible Activism and Global Health”. Dit was tijdens de pandemie, en de cursus begon midden in de lockdown. Alle colleges en de ondersteuning bij de creatieve opdrachten moesten online.

Samen met twee kunstenaars heb ik de studenten begeleid en geholpen bij het maken van voorstellingen (Alessandro Savenije) of stripverhalen (Arnaldo Tagliacozzo). In 2022 kregen we naast de pandemie ook te maken met de wederopstanding van de Taliban in Afghanistan en de oorlog in Oekraïne. Toen was het onmogelijk om níet stil te staan bij de gevoelens van angst en hulpeloosheid die de studenten tijdens discussies lieten zien. Daarom heb ik toen de kunstopdrachten nog een keer gedaan. Sommige studenten werkten in groepjes aan hun opdracht, terwijl anderen liever alleen werkten. Sommigen richtten zich op de oorlog, anderen op persoonlijke kwesties. Ze stopten allemaal veel passie in hun opdracht.  

Een holistische benadering van onderwijs met oog voor lichaam, geest, en ziel in de klas is niet nieuw. In dekoloniale onderwijsbenaderingen wordt veel aandacht besteed aan de gevoelens van studenten (Ng, 2018) (Flockemann, 2020) (Yousefzadeh, 2022).

Ik heb deze benadering inmiddels in een aantal verschillende groepen en cursussen gebruikt, en ik vind dat studenten de keuze moeten krijgen om al dan niet hun gevoelens te delen. Niet iedereen vindt het prettig om zich met kunst bezig te houden of zijn gevoelens te uiten. Coaching door kunstenaars die ervaring hebben op het gebied van sociale rechtvaardigheid is van essentieel belang. En om een veilige, vertrouwelijke sfeer te creëren, moeten docenten misschien ook bereid zijn hun eigen kwetsbaarheid te tonen in de klas.

Meer informatie

• Sepideh Yousefzadeh

• Lees de andere edities van New Ways of Teaching

Bronnen

• Flockemann, M. (2020). “Connecting Mind to Pen, to Eyes, to Face, to Arms and Legs”: Toward a Performative and Decolonial Teaching Practice. Cambridge Journal of Postcolonial Literary Inquiry, 7(3), 286-296.
• Macrine, S. L., & Fugate, J. (2021). Translating embodied cognition for embodied learning in the classroom. Paper presented at the Frontiers in Education, 337.
• Millner, N. (2022). Unsettling feelings in the classroom: scaffolding pedagogies of discomfort as part of decolonising human geography in higher education. Journal of Geography in Higher Education, , 1-20.
• Ng, R. (2018). Decolonizing teaching and learning through embodied learning. Sharing Breath: Embodied Learning and Decolonization.Athabasca UP. Https://Edtechbooks.Org/-NWU ,
• Yousefzadeh, S. (2022). “The light made us uncomfortable at the beginning, but we don’t want it to turn off again”: On decolonization and global health teaching. International Journal for Students as Partners, 6(2), 128-134.