Onderzoeker met idealen werkt aan praktijktoepassing

Sociaal psycholoog Nina Hansen is een doener. Ze past het liefst theoretische inzichten uit onderzoek in de praktijk toe, zodat dat leidt tot direct bruikbare aanbevelingen. ‘Ik wil de verbinding tussen de wetenschap en de praktijk bevorderen.’

^{Tekst: Gert Gritter, afd. Communicatie/ Foto’s: Hesterliena Wolthuis}

Culturele veranderingen begrijpen

Hansen bestudeert culturele veranderingen die worden veroorzaakt door modernisatie op het microniveau, zoals identiteit en intermenselijke relaties. Ze onderzoekt bijvoorbeeld de effecten van internationale ontwikkelingsprojecten zoals microfinanciering of educatieve projecten in het mondiale zuiden. ‘Samen met collega’s uit het vakgebied economie onderzoek ik hoe microkredietprogramma’s de positie van de vrouwen kunnen versterken, maar soms ook onbedoeld negatieve gevolgen kunnen hebben. Als vrouwen een microkrediet ontvangen, kan dit ook hun positie in een traditionele cultuur veranderen waar tot nu de man de hoofdkostwinner was. Dit leidt soms tot meer huiselijk geweld. De sociale en culturele psychologie kan ertoe bijdragen de sociale complexiteit waarin mensen leven beter te begrijpen en op basis hiervan interventies met lokale partners te ontwikkelen. In Sri Lanka hebben we bijvoorbeeld trainingssessies voor vrouwen mét hun echtgenoten ontwikkeld.’

Leren vanuit de praktijk

Geregeld is Hansen voor veldonderzoek op locatie. ‘Voor mijn werk is het essentieel met mensen in gesprek te gaan, goed te luisteren en aan hun leven deel te nemen om zo belangrijke inzichten in hun leven te krijgen. Samen met studenten was ik een poos “embedded” in een dorp in West-Ethiopië, waar we aan hun dagelijkse leven mochten deelnemen en onder andere een bruiloft bijgewoond hebben. Dat was voor ons allemaal een indrukwekkende levenservaring.’

Bertha

Die tijd in het dorp heeft haar belangrijke inzichten in de cultuur van de taalminderheid Bertha gegeven en de rol van moedertaalonderwijs voor het hele dorp. In het kader van een grote evaluatie voor de Nederlandse overheid over de invloed van internationale samenwerking voor ontwikkeling bekeek ze wat het effect was van de ontwikkeling van schoolboeken in Bertha en het geven van onderwijs in Bertha door mensen uit de eigen gemeenschap. Verder is ze op dit moment betrokken bij onderzoeken naar empowerment van jonge vrouwen in Bolivia en bij een internationaal project van de Wereldbank en het UNHCR in de twee grootste vluchtelingenkampen in Kenia.

Actuele ontwikkelingen

Hansen is ook geïnteresseerd in veranderingen van het leven in Europa als gevolg van ‘modernisatie’, in de context van migratie en integratie. De lockdown in maart 2020 gaf haar de gelegenheid de focus te richten op een urgent thema dat dichter bij huis ligt. Samen met een team van studenten, de organisaties ‘Groningen Verwelkomt’ en ‘Heel Groningen helpt’ alsmede drie Syrische onderzoekers deed ze onderzoek naar de gevolgen van de lockdown voor statushouders. Hun belangrijkste bevinding was dat de integratie in de maatschappij nagenoeg stagneerde. De praktische aanbeveling aan beleidsmakers was daarom nieuwkomers en Nederlanders tijdens de pandemie met elkaar in contact te brengen. In een landelijke webinar presenteerde het team concrete adviezen om Nederlandse vrijwilligers en coaches met de nieuwkomers ook tijdens een lockdown in contact te laten blijven.

Problem-based learning

Haar ervaringen in de nationale en internationale praktijk heeft Hansen gebruikt voor het ‘Societal Challenge Lab’. Dit interdisciplinaire vak heeft ze samen met socioloog Liesbet Heyse aan de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen ontwikkeld. Studenten leren op basis van concrete problemen uit de praktijk hun kennis toe te passen en ‘evidence-based’ interventies te ontwikkelen en te monitoren en evalueren. Hansen: ‘Studenten van onze faculteit leren theoretische kennis in concrete actuele probleemsituaties toe te passen. Elke jaar worden 16 gemotiveerde studenten geselecteerd die dan in kleine interdisciplinaire en internationale teams onder tijdsdruk aan een opdracht werken. Die opdrachten komen van lokale en (inter)nationale organisaties, die graag advies vanuit de wetenschap willen. Elk jaar kiezen Liesbet Heyse en ik een urgent maatschappelijk thema in de context van migratie/integratie. Het blijkt voor studenten erg inspirerend te zijn om kennis te maken met de complexiteit van de échte wereld en hun analyses en adviezen dan aan de opdrachtgever en een panel van experts te presenteren.’

Motivatie

Als onderzoeker kan Hansen haar idealen nastreven. ‘Als nieuwsgierige student wilde ik begrijpen hoe culturen veranderen, welke psychologische, economische en juridische factoren veranderingen beïnvloeden. Ooit wilde ik misschien diplomaat worden. Maar als wetenschapper heb ik de vrijheid onderzoekthema’s te kiezen en de best passende onderzoekmethodes te kiezen en daarna de inzichten met relevante partijen te delen. Dit geeft ook veel nieuwe inzichten voor de theorieontwikkeling in de wetenschap.’ Hansen is inmiddels een expert in het ontwikkelen en monitoren en evalueren van ontwikkelingsprogramma’s met sociale impact en heeft ruime veldervaring in Afrikaanse, Aziatische en Latijns-Amerikaanse landen. Ze wordt geconsulteerd door regeringen en organisaties over de hele wereld, zoals de UNHCR en de Wereldbank, maar ook ‘grassroot’.

Groningen

Hansen studeerde psychologie, sociologie, economie en rechten in Göttingen (Duitsland) en psychologie in Berkeley (Californië). Vervolgens promoveerde ze in de sociale psychologie in Jena (Duitsland). Inmiddels werkt ze als universitair hoofddocent bij de afdeling sociale psychologie. Deze kenmerkt zich door het sterke verband tussen theorie en praktijk kenmerkt, zoals ook beoefend door collega’s als Tom Postmes en Linda Steg. Buiten de psychologie zoekt Hansen interdisciplinaire samenwerkingen op met collega’s in de sociologie in SCOOP (centrum voor de interdisciplinaire studie van duurzame samenwerking als een belangrijk kenmerk van veerkrachtige samenlevingen) en de economie. Een bijkomend voordeel van Groningen: Hansens familie in Noord-Duitsland is goed bereikbaar – als er tenminste geen dichte grens is vanwege een pandemie.

Contact

Nina Hansen