Veni-beurzen voor veertien Groningse onderzoekers

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) kent aan veertien onderzoekers van de RUG en het UMCG een Veni-financiering van maximaal €250.000 toe. De laureaten kunnen met dit bedrag gedurende drie jaar hun eigen onderzoeksideeën verder ontwikkelen. De Veni-laureaten gaan onder andere onderzoek doen naar het leven rond jonge sterren, het mechanisme achter op zonne-energie aangedreven zee-naaktslakken, nauwkeurige voorspellingen in uitzonderlijke economische omstandigheden, verbeterde protontherapie en duurzame uitvaarten.

Veni maakt, samen met Vidi en Vici, onderdeel uit van het NWO-Talentprogramma. Veni is gericht op excellente onderzoekers die onlangs gepromoveerd zijn. Binnen het Talentprogramma zijn onderzoekers vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. Op deze manier stimuleert NWO gedreven en vernieuwend onderzoek. NWO selecteert onderzoekers op basis van de kwaliteit van de onderzoeker, het innovatieve karakter van het onderzoek, de verwachte wetenschappelijke impact van het onderzoeksvoorstel en mogelijkheden voor kennisbenutting.

Naast de Veni-financieringen kent de NWO aan vijf ervaren onderzoekers aan de RUG Vidi-beurzen toe, zo werd woensdag 4 november bekend.

De veertien Veni-laureaten van de RUG zijn: dr. Ivana Drienovská, dr. Elise Jerschabek Laetz, dr. Eelco Tromer, dr. Zoé Christoff, dr. Jana Declerq, dr. Christiaan van der Kwaak, dr. Tom Boot, dr. Brenda Mathijssen, dr. Björn Mitzinneck, dr. Patrick Deelen, dr. Anouk van der Hoorn – Klingenberg, dr. Claudia van Borkulo, dr. Veronica Allen, en dr. Nichole Barry.

Dr. Ivana Drienovská, Faculteit Medische Wetenschappen/UMCG - Uitbreiding van het enzym universum: niet-natuurlijke aminozuren beter bekeken

Een veelbelovende strategie om nieuwe enzymen te maken is om genetisch gecodeerde, niet-natuurlijke aminozuren in te bouwen. Er zijn nu echter nog weinig voorbeelden van zulke enzymen. In dit voorstel wordt een reeks niet-natuurlijke aminozuren beschreven die een hoge katalytische potentie hebben. Hiermee kan een duurzame generatie biokatalysatoren worden ontworpen.

Dr. Elise Jerschabek Laetz, Faculty of Science and Engineering - Hoe slakken op zonne-energie chloroplasten stelen en verhongering voorkomen

Op zonne-energie aangedreven zeenaaktslakken zijn een evolutionair mysterie; ze kunnen fotosynthetiseren door functionele chloroplasten van algen te stelen. Met behulp van deze energie kunnen ze langere periodes zonder eten. Dit onderzoek gaat het mechanisme hierachter ontrafelen door de chloroplastopslag, -behoud en energiekosten van het bezitten van vreemde organellen te bestuderen.

Dr. Eelco Tromer, Faculty of Science and Engineering: Breken met Nucleaire Conventies - Hoe parasieten chromosomen verdelen

Gelijke verdeling van chromosomen tijdens celdeling is essentieel voor het voortbestaan van leven. In eencellige parasieten is dit proces opmerkelijk snel geëvolueerd, resulterend in onconventionele celdelingsmechanismen. De onderzoeker gaat moleculaire innovaties binnen deze systemen bestuderen in verwanten van de malariaparasiet, in de hoop aanknopingspunten voor nieuwe therapieën te vinden.

Dr. Zoé Christoff, Faculty of Science and Engineering - Sociale Netwerken en Democratie

Welke impact hebben sociale netwerken op democratie? In het tijdperk van 'nepnieuws' is deze vraag maatschappelijk relevanter dan ooit. Dit project ontwikkelt een algemene theorie over de interactie tussen netwerken en democratie, test de resultaten op het recente stemsysteem ‘vloeibare democratie’, en biedt concrete aanbevelingen die de democratie bewijsbaar waarborgen.

Dr. Jana Declercq, Faculteit der Letteren: Praten over chronische pijn - de discursieve constructie van het lichaam in behandelgesprekken in een pijnkliniek

In onze samenleving en gezondheidszorg worden lichaam en geest gewoonlijk als aparte eenheden gezien. Onderzoek toont echter dat ziektes, vooral chronische ziektes, een samenspel van lichaam, geest en socioculturele aspecten zijn. Dit project onderzoekt de spanning tussen deze twee perspectieven in de communicatie tussen gezondheidsprofessionals en chronische pijnpatiënten in pijnklinieken

Dr. Christiaan van der Kwaak, Faculteit Economie en Bedrijfskunde - Onconventioneel monetair beleid en financiële crises

Sinds de financiële crisis hebben centrale banken ongekende hoeveelheden staatsobligaties gekocht. De literatuur bekijkt alleen of dergelijk beleid de negatieve effecten van financiële crises kan verminderen. Mijn onderzoek kijkt verder en onderzoekt of dergelijk beleid tot nieuwe financiële crises kan leiden, en zo ja, hoe deze voorkomen kunnen worden.

Dr. Tom Boot, Faculteit Economie en Bedrijfskunde - Voorspellen als het erom spant

Nauwkeurigheid van econometrische voorspellingen wordt gemeten over lange tijdsperiodes. Deze gemiddelde nauwkeurigheid zegt weinig over de kwaliteit in perioden van crises, politieke veranderingen en onconventioneel monetair beleid – tijden waarin juist behoefte is aan nauwkeurige voorspellingen. Dit project ontwikkelt nauwkeurigheidsmaatstaven op maat gemaakt voor uitzonderlijke economische omstandigheden.

Dr. Brenda Mathijssen, Faculteit Godsgeleerdheid en Godsdienstwetenschap - Duurzame uitvaartpraktijken in een multiculturele context

In veel Westerse samenlevingen zijn groene uitvaartpraktijken in opkomst. Er is weinig bekend over de culturele constructie, betekenis en diversiteit van deze praktijken. Dit kwalitatieve onderzoek bestudeert hoe mensen met verschillende etnische en religieuze achtergronden natuurbegraafplaatsen gebruiken, en geeft inzicht in de rol van de natuur in wereldbeschouwing en betekenisverlening.

Dr. Björn Mitzinneck, Faculteit Economie en Bedrijfskunde: Samenwerkingsmodellen voor de toekomst - Samen sterk in het realiseren van de energietransitie

Voor een succesvolle energietransitie is snelle implementatie van duurzame technologieën essentieel. Het organiseren van effectieve samenwerkingsverbanden tussen gemeenten, bedrijven en burgers kan daarbij helpen. Desalniettemin, ontbreekt specifieke kennis over hoe dergelijke samenwerkingsverbanden het beste vorm kunnen krijgen. Daarom analyseert deze studie organisatievormen die belangen van diverse partners bij elkaar brengen.

Dr. Patrick Deelen, Faculteit Medische Wetenschappen/UMCG - Hoe veel voorkomende ziektes en zeldzame ziektes aan elkaar zijn gerelateerd

In Nederland hebben 1 miljoen mensen een zeldzame ziekte. Bij slechts 30% van deze patiënten is de genetische oorzaak bekend. Door kennis over de genetica van veelvoorkomende ziekten te integreren met gen netwerken kan ik voor genen voorspellen of ze een zeldzame ziekte veroorzaken, en meer patiënten een diagnose geven.

Dr. Anouk van der Hoorn – Klingenberg, Faculteit Medische Wetenschappen/UMCG - Spaar het brein, verbeteren van protontherapie door innovatie van beeldvorming

Radiotherapie voor hersentumoren doodt de tumor, maar beschadigt ook gezond hersenweefsel. Deze schade geeft geheugenproblemen, met grote gevolgen voor patiënten. Protonen geven vermoedelijk minder schade dan fotonen, maar enige schade blijft ontstaan. Met nieuwe MRI en PET scans gaan onderzoekers deze schade in beeld brengen om protontherapie te gaan verbeteren.

Dr. Claudia van Borkulo, Faculteit Medische Wetenschappen/UMCG - Een multi-tijdschaal netwerkmodel: Het integreren van snel en langzaam veranderende symptomen van mentale stoornissen

Om de last van depressie te verminderen, moeten symptomen bestudeerd worden op de juiste tijdschalen. Huidige analysemethoden zijn ongeschikt voor variabelen met verschillende meetfrequenties. Dit project streeft naar het ontwikkelen van een multi-tijdschaal netwerkmodel dat de huidige methodologische grenzen doorbreekt en onderzoek naar symptoomdynamiek op de juiste tijdschalen mogelijk maakt.

Dr. Veronica Allen, Faculty of Science and Engineering - Het volgen van de moleculen van het leven rond jonge sterren

Wetenschappers weten niet hoe het leven op aarde is ontstaan, maar moleculen vanuit de ruimte hebben waarschijnlijk bijgedragen. Astronomen gebruiken radiotelescopen om rondom verschillende soorten jonge sterren deze bouwstenen van het leven te zoeken, en te onderzoeken hoe ze op kometen belanden die ze naar de jonge aarde kunnen brengen.

Dr. Nichole Barry, Faculty of Science and Engineering - Het waarnemen van de gloed van het vroege Universum

Het ontstaan van de eerste sterrenstelsels in het vroege universum is een mysterie. Het zwakke licht van waterstof zou door astronomen waargenomen kunnen worden, maar minuscule fouten in de signaalverwerking maken dit onmogelijk. Door het combineren van Amerikaanse, Australische en Nederlandse software zou deze periode toch waargenomen kunnen worden.