Patterns of distribution, dynamics and genetic variation in the peppery furrow shell Scrobicularia plana

Promotie: mw. S. Araujo Santos, 14.30 uur Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Patterns of distribution, dynamics and genetic variation in the peppery furrow shell Scrobicularia plana

Promotor(s): prof.dr. J.L. Olsen

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

De platte slijkgaper doet het nog goed langs de kusten van Zuid- tot Noord-Europa

Langs de Europese kusten met zandig tot modderig sediment is de platte slijkgaper (Scrobicularia plana) een van de meest voorkomende tweekleppige schelpdieren. De soort speelt een belangrijke rol in ecosystemen met zachte sedimenten als consument van vooral diatomeeën op de bodem maar ook van fytoplankton. Daarmee is hij van invloed op de primaire productie. Daarnaast is de platte slijkgaper prooi voor vele soorten wadvogels. In Zuid-Europa wordt hij ook bevist voor menselijke consumptie.

Om de gaten in onze algemene kennis over S. plana te vinden en diens mogelijke kwetsbaarheid voor bijvoorbeeld klimaatverandering, habitatfragmentatie en bevissing in te schatten, heeft Sílvia Araújo Santos de beschikbare kennis over de natuurlijke historie van S. plana gebundeld in een overzicht. De kwalitatieve meta-analyse die zij erop uitvoerde liet geen consistente combinatie van factoren zien die de voor S. plana zo karakteristieke aggregatie zou kunnen verklaren. Vervolgens koos Santos voor een empirische, analytische aanpak met de nadruk op ruimtelijke en temporele patronen en hun relatie tot populatiedynamica en populatiestructuur op drie ruimtelijke schalen: de Europese breedtegraad-gradiënt; binnen de Waddenzee; en op het niveau van specifieke gebieden < 3 km². Santos concludeert onder meer dat de platte slijkgaper zich snel lijkt te kunnen aanpassen aan veranderingen, wellicht niet zo gevoelig zal zijn voor de huidige klimaatveranderingscenario´s en het tot op heden goed doet. Niettemin is het mogelijk dat de soort toch naar het noorden opschuift, hetgeen in Zuid-Europa niet alleen ecologische maar ook economische effecten zal hebben.

Sílvia Araújo Santos (Portugal, 1982) studeerde aan de universiteit van Porto. Haar onderzoek voor haar promotie aan de Rijksuniversiteit Groningen deed zij bij de afdeling Marine Ecology van het Koninklijk NIOZ. Het werd gefinancierd door Fundaçao para a Ciênica e a Tecnologia (FCT), de Portuguese Foundation voor Science and Technology.