Inclusion: a question of attitudes? A study on those directly involved in the primary education of students with special educational needs and their social participation

Promotie: mw. A.A. de Boer, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Inclusion: a question of attitudes? A study on those directly involved in the primary education of students with special educational needs and their social participation

Promotor(s): prof.dr. S.J. Pijl, prof.dr. A.E.M.G. Minnaert

Faculteit: Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Klas-assistent heeft ongewild een negatieve invloed op de acceptatie van leerlingen met beperkingen

De aanwezigheid van een klas-assistent heeft een negatieve invloed op de acceptatie van leerlingen met beperkingen. De klas-assistent brengt vaak veel tijd door met de leerling met een beperking en legt daardoor extra aandacht op de beperking van het kind. Hierdoor wordt de leerling negatief bestempeld en valt het eerder buiten de groep. Dit is een van de conclusies uit het promotieonderzoek van Anke de Boer. Zij vindt dat er nagedacht moet worden over andere vormen van ondersteuning in de klas.

Door de invoering van diverse beleidsvormen gaan er steeds meer kinderen met beperkingen naar de reguliere school in plaats van naar het speciaal onderwijs. De term ‘inclusief onderwijs’ wordt hiervoor vaak gebruikt. Een belangrijke gedachte achter inclusief onderwijs is dat kinderen met beperkingen in het reguliere onderwijs meer mogelijkheden hebben voor sociale contacten met kinderen uit de buurt. Hoewel een grote groep kinderen met beperkingen inderdaad aansluiting vindt bij leeftijdsgenoten zonder beperkingen, is dit niet voor alle kinderen het geval. Zij worden niet geaccepteerd door leeftijdgenoten en hebben geen vriendjes in de klas. Om te achterhalen waarom kinderen met beperkingen deze moeilijkheden ondervinden is bij de afdeling Orthopedagogiek van de RUG een onderzoeksproject opgezet. De uitkomsten kunnen gebruikt worden in het ontwikkelen van interventies om de acceptatie van kinderen met beperkingen in het reguliere basisonderwijs te verbeteren.

Anke de Boer richtte haar promotieonderzoek op de rol van de leerkracht, de klasgenoten en de ouders van het kind met een beperking. Zij concludeert onder meer dat de volgende factoren van invloed zijn op de acceptatie van leerlingen met een beperking:

1) Sociale problemen in de klas van meisjes met beperkingen. Meisjes met een beperking die bijvoorbeeld gepest worden of die weinig assertief zijn hebben minder kans om geaccepteerd te worden door de andere meisjes in de klas.

2) De attitudes van klasgenoten. Hoe positiever de attitudes van klasgenoten, hoe meer kans leerlingen met een beperking hebben om geaccepteerd te worden in de klas. Hierbij is het belangrijk dat de jongens vooral worden beïnvloed door de attitude die de groep heeft waartoe zij behoren. Meisjes worden niet beïnvloed door andere meisjes in de klas, maar kijken vanuit hun eigen referentiekader.

3) De aanwezigheid van een klas-assistent. De aanwezigheid van een klas-assistent heeft een negatieve invloed op de acceptatie van leerlingen met beperkingen. De klas-assistent brengt vaak veel tijd door met de leerling met een beperking en legt daardoor extra aandacht op de beperking van het kind. Hierdoor wordt de leerling negatief bestempeld en valt het eerder buiten de groep. De Boer vindt dat er nagedacht moet worden over andere vormen van ondersteuning in de klas.

Anke de Boer (Leeuwarden, 1982) behaalde in 2007 aan de RUG haar Master in Behavioral and Social Sciences. Haar promotieonderzoek valt binnen de onderzoekslijn ‘Inclusief Onderwijs’ van de afdeling Orthopedagogiek & Klinische Onderwijskunde van de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. De Boer blijft als universitair docent werkzaam bij de afdeling Orthopedagogiek van deze faculteit. In juni verschijnt over haar onderzoek een artikel in het onderwijstijdschrift Didactief.