Eigen boeven eerst. Insluiting en uitsluiting in de sanctietoepassing

Oratie: mw. prof.dr. M.M. Boone, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Titel: Eigen boeven eerst. Insluiting en uitsluiting in de sanctietoepassing

Leeropdracht: Penologie en Penitentiair recht, vanwege de Stichting Groninger Universiteitsfonds

Faculteit: Rechtsgeleerdheid

Tijdens haar oratie zal prof.dr. Miranda Boone stilstaan bij het begrip ‘bifurcation’, dat in 1977 werd geïntroduceerd door Anthony Bottoms. Hij doelde daarmee op het verschijnsel dat lichte vormen van straffen worden ontwikkeld en toegepast op plegers van lichte delicten, terwijl extra zware straffen worden opgelegd aan plegers van ernstige delicten.

Nederland is een land waar bifurcation ver is doorgedrongen, concludeerden Cavadino en Dignan in 2006 in hun invloedrijke rechtsvergelijkende studie naar sanctiesystemen in de hele wereld. ‘Hoewel je op basis van de politieke ontwikkelingen in Nederland zou verwachten dat Nederland in zijn geheel is opgeschoven van een humane en inclusieve strategie naar een meer harde en uitsluitende strategie van sanctietoepassing, is dat niet wat er is gebeurd’, zo stellen zij. ‘What has happened has been more like a redrawing of the boundaries of the community-to exclude those offenders who are seen like incorrigible lost souls, but still to include less serious and persisting offenders.’

Boone zal bespreken welke vorm bifurcation in Nederland heeft aangenomen. Duidelijk zal worden dat er weliswaar sprake is van bifurcation bij de toepassing van sancties, maar dat die zich niet uitsluitend of hoofdzakelijk heeft gemanifesteerd langs de lijn van ernstige en minder ernstige delictplegers. Boone zal een verklaring geven voor de vorm die bifurcation in de Nederlandse sanctietoepassing heeft aangenomen, zowel op een macro-sociologisch niveau als vanuit een micro-perspectief. Tenslotte zal zij een normatief oordeel geven op basis van juridische principes voor de toepassing van straf.