Population dynamics of black-tailed Godwits in the light of heavy metal pollution

Promotie: mw. M. Roodbergen, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Population dynamics of black-tailed Godwits in the light of heavy metal pollution

Promotor(s): prof.dr. T. Piersma

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

 

Nog geen effecten van zware metalen op gruttopopulaties

In Nederland broedt minimaal 14% van de gruttopopulatie in gebieden met bodemconcentraties zware metalen boven de maximaal toelaatbare concentratie voor vergiftiging. Maja Roodbergen heeft getracht effecten van vervuiling in de vorm van zware metalen op gruttopopulaties te bepalen. In een vervuild gebied en een referentiegebied heeft zij concentraties zware metalen in bodem, regenwormen, gruttoveren en -eieren gemeten en populatiestudies uitgevoerd. Hoewel zware metalen werden doorgegeven aan grutto’s, leken verhoogde concentraties geen direct effect te hebben op onderzochte populatieparameters. In beide gebieden was de reproductie te laag voor een stabiele populatie.

De door Roodbergen verzamelde gegevens over reproductie en overleving lieten zien dat de populatieafnames van weidevogels worden veroorzaakt door een afname in nest- en kuikenoverleving en niet in volwassenoverleving. De populatiegroeisnelheid bij weidevogels wordt vooral gestuurd door de volwassenoverleving. Toch kan een chronisch verlaagde reproductie leiden tot een populatieafname.

Aan de hand van populatiemodellen en beschikbare data adviseert Roodbergen de bescherming vooral te richten op de reproductie. Bij de grutto dient de reproductie minimaal te worden verdubbeld. Om dit te bereiken moeten meerdere reproductieparameters tegelijk worden vergroot, met name kuikenoverleving, aandeel broeders en nestoverleving.

Hoewel zware metalen waarschijnlijk geen belangrijke rol spelen in de populatieafnames van weidevogels, kunnen ze in de toekomst een groter risico gaan vormen, aangezien de concentraties zware metalen in Nederlandse bodems toenemen. Roodbergen beveelt daarom aan in veengebieden op percelen met beheersmaatregelen het grondwaterpeil te verhogen. Naast het gunstige effect op weidevogels - door een beter voedseltoegankelijkheid - kan dit de risico’s van vervuiling door zware metalen verminderen, behalve bij gebieden met hoge bodemconcentraties kwik. Toevoegen van calcium aan vervuilde bodems kan bovendien de blootstelling verminderen.

Maja Roodbergen (Suriname, 1977) studeerde biologie in Wageningen. Haar promotieonderzoek deed zij bij de Rijksuniversiteit Groningen, onderzoeksschool Functional Ecology, vakgroep Animal Ecology en bij Ecotoxicologie van Alterra. Haar onderzoek werd gefinancierd door NWO (SSEO project). Inmiddels werkt zij bij SOVON Vogelonderzoek Nederland, als onderzoeker, voornamelijk aan weidevogels.