Leidt onafhankelijkheid van commissarissen altijd tot goed ondernemingsbestuur?

Promovendus Gerwin van der Laan deed onderzoek naar goed ondernemingsbestuur. Regelgeving op dit gebied (zoals de Nederlandse Corporate Governance Code, de Code Tabaksblat) gaat uit van positieve effecten van onafhankelijkheid van commissarissen. Van der Laan wijst in zijn proefschrift echter op tegengestelde effecten van onafhankelijkheid en macht van bestuurders en commissarissen. Waar onafhankelijkheid in één beslissingssituatie voordelig is, is het in een andere situatie nadelig voor de prestaties van de raad van commissarissen. De invloed van macht en onafhankelijkheid is context-afhankelijk, aldus Van der Laan.

Uit het onderzoek van Van der Laan blijkt dat macht en onafhankelijkheid uiteenlopende effecten hebben op het ondernemingsbestuur en de prestaties van een onderneming. Gepercipieerde gelijkheid – een maatstaf van afhankelijkheid – tussen de bestuursvoorzitter en de voorzitter van de raad van commissarissen in Noorse ondernemingen is bijvoorbeeld positief gerelateerd aan de inspanningen van de commissarissen. Ondernemingen waarin deze gelijkheid gevonden wordt, kennen een betere prestatie van de raad van commissarissen in de sfeer van zowel de strategische als op de toezichtstaken van de raad. Dit is dus een indicatie dat onafhankelijkheid geen panacee is.

Daar staat tegenover dat in de context van codes van goed ondernemingsbestuur een onafhankelijke raad van commissarissen in staat is om de naleving van richtlijnen op het gebied van beloning van bestuurders te bewerkstelligen. Dit wijst op het belang van de macht van bestuursvoorzitters. Er bestaat echter geen aanwijsbaar verband tussen deze macht en de beloning van de bestuursvoorzitter.

Curriculum vitae
Gerwin van der Laan (Appingedam, 1981) volgde de research master economie en bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek binnen de afdeling International Economics and Business aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Hij promoveert op 22 januari 2009 (16.15 uur) tot doctor in de economie en bedrijfskunde bij prof.dr. H. van Ees en prof.dr. A. van Witteloostuijn. De titel van het proefschrift is: Behavioral corporate governance: four empirical studies. Inmiddels werkt Van der Laan als universitair docent aan de Universiteit Utrecht en als postdoctoraal navorser aan de Universiteit van Antwerpen.