Bouwplaat 'De vrouw. Haar bouw en inwendige organen', Aletta Jacobs

In 1899 publiceerde Aletta Jacobs het anatomieboekje De Vrouw. Haar bouw en haar inwendige organen. Aanschouwelijk voorgesteld door beweegbare platen en met geillustreerden, verklarenden tekst. Tijdens haar studie geneeskunde ontdekte ze hoe artsen met vrouwen omgingen, hoe weinig vrouwen wisten over hun eigen lijf en vooral hoe weinig zij de baas waren over hun eigen lichaam. Het anatomieboekje moest vrouwen helpen meer over hun eigen lichaam te weten te komen. Lezers van het boek konden door het omslaan van flapjes als het ware onder de huid van de vrouw kruipen en steeds dieper in haar lichaam kijken.

Instructies voor het maken van de bouwplaat

Hieronder een korte instructie voor de bouwplaat, die te koop is bij de entreebalie van het Universiteitsmuseum.

Het is handig om eerst het onderstaande filmpje te kijken zodat je alvast een idee krijgt van hoe een en ander in elkaar vouwt.

Knippen

Begin dan met knippen. Gebruik daarvoor een hobbyschaartje van goede kwaliteit.

Vouwen

Het is handig om vervolgens, voordat je gaat lijmen, eerst alles te vouwen, dat voorkomt dat er lijm op plekken komt die moeten bewegen. Om een mooie vouw te krijgen kun je de vouwlijn eerst rillen. Tijdens het rillen drukt het papier een beetje samen waardoor het makkelijker in een rechte lijn vouwt. Rillen kan je bv. doen door met de botte kant van de punt van een schaar langs een lineaal over het papier te gaan. Dat doe je dan aan de binnenkant van de vouw. De kaft met het titelblad heeft twee flapjes die je naar binnen vouwt (staat niet in het filmpje). Daar past aan het eind het model met de platen in.

Lijmen

Na het vouwen kun je gaan lijmen. Doe dat in de volgorde A tot P. Let erop dat alles mooi op elkaar aansluit: zo kun je bijv. bij de ribbenkast er op letten dat het sleutelbeen ook aansluit bij de achtergrond (plaat V).

• Bij onderdeel H (met de nieren en de lever) staat er op de achtergrond linksboven een stippellijntje zodat je weet waar de lever ongeveer moet komen.
• Bij het vlakje K lijm je de dunne darm aan de dikke darm. Daarbij ligt de dunne darm boven de dikke darm, behalve bij het lijmvlakje waar hij juist onder de dikke darm zit.

Dichtvouwen

Bij het dichtvouwen is het de bedoeling dat je de volgorde aanhoudt zoals die te zien is in het filmpje.

Veel plezier met deze unieke reconstructie!

Meer informatie over het anatomieboekje van Aletta Jacobs:

• Artikel Historici.nl, 24 maart 2022 door Rina Knoeff, ‘De vrouw. Haar bouw en haar inwendige organen’ – Aletta Jacobs’ emancipatoire anatomie
• Artikel Universiteitskrant, 8 maart 2022: Aletta Jacobs leerde vrouwen hoe hun lijf werkt