Onderzoeker

Pure is het onderzoeksinformatiesysteem (CRIS) van de Rijksuniversiteit Groningen, waarin alle onderzoeksoutput binnen de universiteit wordt opgeslagen. Het archiveren van publicaties in een open access repository van de universiteit wordt ook wel green open access genoemd. Leer hoe je jezelf en je publicaties kunt presenteren in Pure.

Auteurswet

Het auteursrecht is het exclusieve recht van de maker van een werk (letterkunde, wetenschap of kunst) om dit werk openbaar te maken en te vermenigvuldigen. Het auteursrecht ontstaat automatisch op het moment dat de maker het werk maakt. De auteur hoeft daarvoor niets aan te vragen of te registreren (artikel 1 van de Auteurswet).

Rechten voor de maker

De maker van een werk is degene die de geestelijke creatie tot stand heeft gebracht (artikel 4 Auteurswet). De maker is bijna altijd ook de auteursrechthebbende; degene die het auteursrecht heeft. De Auteurswet kent ook een aantal bepalingen en afwijkingen van de hoofdregel (artikel 7 Auteurswet). Echter, de heersende praktijk op het gebied van wetenschappelijk onderzoek is bij Nederlandse universiteiten anders; niet de universiteit als werkgever, maar de onderzoeker wordt als maker aangemerkt.

Overdracht auteursrecht 

Als de maker een privé-persoon is, duurt auteursrecht tot 70 jaar na zijn dood; het recht gaat over op de erfgenamen. Als de maker een instelling is, duurt het auteursrecht tot 70 jaar na de eerste openbaarmaking van het werk.

Artikel 2 van de Auteurswet bepaalt dat gehele of gedeeltelijke overdracht van auteursrecht alleen schriftelijk kan plaatsvinden. De overdracht bestrijkt alleen die bevoegdheden die uitdrukkelijk in de overeenkomst zijn vermeld of die noodzakelijk uit de aard of strekking van de overeenkomst voortvloeien.

Licentie

Met een licentie kan eenzelfde resultaat bereikt worden als met een overdracht. Een licentie is niets anders dan de toestemming van een auteursrechthebbende aan een ander om bepaalde handelingen die vallen onder het auteursrecht uit te voeren. Anders dan bij overdracht behoudt de maker bij een licentie het auteursrecht.

Auteursrecht behouden

Het onderscheid tussen overdracht van auteursrecht en een licentie is belangrijk als je je werk wilt publiceren bij een uitgever. De Nederlandse Universiteiten hebben een modelovereenkomst (Licentie tot publiceren) ontwikkeld waarmee je als auteur je auteursrecht behoudt bij het sluiten van een overeenkomst.

Creative Commons

Open access-literatuur wordt gepubliceerd onder vrije licenties (zoals Creative Commons-licenties). Door een Creative Commons-licentie aan je publicatie toe te kennen, behoudt je al je rechten, maar geef je anderen toestemming om het werk te verspreiden, te delen met anderen en - met sommige licenties - te bewerken. Met een keuze uit zes standaardlicenties (gratis beschikbaar) kun je bepalen in welke mate je werk verder mag worden verspreid en onder welke voorwaarden.

Vanaf 1 mei 2021 worden de uitgeversversies (publisher’s version) van alle korte publicaties (artikelen en boekhoofdstukken) van UG-/UMCG-medewerkers die niet eerder open access zijn gepubliceerd openbaar gemaakt via Pure. Dit gebeurt steeds na zes maanden en met vermelding van de bron van de eerste openbaarmaking.

Dit is mogelijk dankzij artikel 25fa van de Auteurswet (ook bekend als het amendement Taverne), dat onderzoekers van Nederlandse universiteiten het recht geeft om hun korte wetenschappelijke publicaties na een korte embargoperiode open access toegankelijk te maken.

Open access betekent vrije, onmiddellijke en permanente toegang tot academisch onderzoek. Door je onderzoek open access te publiceren onder een vrije licentie stel je lezers in staat om het materiaal vrijuit te raadplegen, verspreiden en hergebruiken. Het open access-team van de Universiteitsbibliotheek informeert en adviseert je over alles omtrent open access en open science in bredere zin met informatie over publiceren, uitgeversdeals, archivering in Pure en meer.

Publiceren bij University of Groningen Press

University of Groningen Press (UGP) ondersteunt redacties en auteurs bij het oprichten en publiceren van digitale wetenschappelijke tijdschriften en boeken. Met deze dienstverlening wil UGP haar kennis over digitaal publiceren en het hosten van tijdschriften en boeken inzetten om redacties en auteurs verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen te ondersteunen.

Het Digital Competence Centre (DCC) ondersteunt uw onderzoek gedurende de hele onderzoeks(data) levenscyclus, vanaf de subsidieaanvraag tot FAIR data archivering. De website van het DCC geeft een overzicht van de aangeboden diensten en geeft informatie over alle aspecten van onderzoek op het gebied van IT en data bij de Rijksuniversiteit Groningen.

Hoewel de gegevens vaak openlijk beschikbaar zijn voor iedereen, verwerk je nog steeds persoonlijke gegevens wanneer je als onderzoeker sociale media-gegevens wilt verwerken. Daarom zul je in je onderzoek rekening moeten houden met juridische en ethische overwegingen, zoals bijvoorbeeld t.a.v. privacy, informed consent en rechtmatige toegang.

Verder dien je je te houden aan de bepalingen en voorwaarden van het betreffende platform.

Voor meer informatie over de bovengenoemde aspecten: Digital Competence Centre (DCC)’s website: Using Social Media Data waar ook de ‘DCC guide to using social media data in research’ te vinden is.