De Archeo-Foodtruck: hoe kom je erachter wat mensen vroeger aten?
Iedereen moet eten om te overleven, dat was vroeger niet anders dan nu. Maar wat aten mensen in het verleden precies? En wat is het verschil tussen eten in de Prehistorie en in de Gouden Eeuw? Om dit te achterhalen, moet je kijken naar het afval dat mensen hebben nagelaten: het materiaal waarmee en waarin ze kookten, het oneetbare keukenafval dat werd weggegooid en ook naar het eten dat is opgegeten, verteerd en uitgepoept.
Archeologen die zich hebben gespecialiseerd in het reconstrueren van dit paleodieet, benaderen dit onderwerp vanuit verschillende onderzoeksdisciplines: onderzoek aan plantenresten en dierenbotten, en analyse van aankoeksels op potten en residu van dierlijke bijproducten als melk, boter en vet. Het combineren van deze disciplines helpt de archeoloog niet alleen te reconstrueren wat mensen vroeger aten, maar geeft ook inzicht in de manier waarop het dieet door de eeuwen heen is veranderd. Smaken verschillen, maar eten we nu echt heel anders dan vroeger?
Presentatoren
| Canan Cakirlar | Canan Cakirlar is universitair docent archeozoölogie. Door de botten van dieren uit archeologische opgravingen te bestuderen reconstrueert ze hoe mensen en dieren samenleven, hoe en waarom dieren gedomesticeerd werden en op welke manier wilde dieren een rol bleven en blijven spelen in onze maatschappij. |
| Francesca Slim | Francesca Slim is archeozoöloog en bestudeert voor haar promotieonderzoek varkensbotten uit Turkije en Griekenland. Ze wil achterhalen in hoeverre de relatie tussen mens en varken veranderde in de periode tussen 1500-700 v.Chr, een periode waarin er op sociaal, economisch en politiek vlak in dit gebied veel gebeurde. Of dat invloed heeft gehad op de manier waarop mensen varkens houden en gebruiken, zal haar onderzoek uitwijzen. |
| Matilda Siebrecht | Matilda Siebrecht is ‘microwear analist’. Ze kijkt voor haar promotieonderzoek naar de microscopisch kleine sporen die achterblijven na gebruik van prehistorische gereedschappen door Arctische samenlevingen. De verschillende gebruikssporen op gereedschappen van bot, ivoor en gewei, helpen haar te bepalen hoe ze gemaakt werden. Ook kan uitwisseling tussen verschillende samenlevingen op deze manier in beeld worden gebracht. |
| Merit Hondelink | Merit Hondelink is promovendus en onderzoekt als archeobotanist wat mensen aten in de Vroegmoderne tijd. Dit doet ze door zaden en vruchten uit beerputmonsters (oude poep en keukenafval) te vergelijken met de ingrediënten in recepten uit oude kookboeken. Zo leren we of we echt anders zijn gaan eten en koken dan vroeger. |
| Özge Demirci |
Özge Demirci is archeoloog, gespecialiseerd in lipide residu-analyse op vroeg aardewerk. Voor haar promotieonderzoek bestudeert zij antieke kookpotten die gebruikt werden door vroege jager-verzamelaar-visser-gemeenschappen (Swifterbant-cultuur) in Nederland. Ze onderzoekt of deze potten voor specifieke (culinaire) doeleinden gebruikt werden door chemische analyses uit te voeren op de verkoolde resten die in de potten zijn achtergebleven. Ze kijkt ook naar verschillen in het gebruik van de potten tussen groepen binnen de Swifterbant-cultuur. |
| Safoora Kamjan | Safoora Kamjan werkt als archeozoöloog en is geïnteresseerd in wat de eerste boeren in Nederland aten. Voor haar promotieonderzoek kijkt ze naar 5000 jaar oud afval uit de omgeving van Den Haag. Met behulp van onder andere botten en tanden van koeien onderzoekt ze of deze boeren vee hielden en welke rol vleesconsumptie en melkconsumptie speelden in hun samenleving. |
| Taravat Talebi | Taravat Talebi is palynoloog en bestudeert voor haar promotieonderzoek stuifmeel (pollen) dat door planten wordt geproduceerd. Door te bepalen van welke plantensoorten het stuifmeel uit archeologische contexten afkomstig is, reconstrueert ze niet alleen de vegetatie en de invloed van de mens daarop, maar ook wat mensen vroeger verbouwden en dus aten. |
| Youri van den Hurk | Als archeozoöloog doet Youri van den Hurk onderzoek naar walvisachtigen. Mensen jagen al eeuwen op walvissen. Voor zijn promotieonderzoek (UCL) bestudeert Youri met behulp van archeozoölogisch materiaal en historische bronnen de relatie tussen mens en walvis in de middeleeuwen en hoe deze in de loop van de tijd veranderde. |
| Dimitris Filioglou | Dimitris Filioglou is promovendus en onderzoekt de mobiliteit van dieren. Hij bestudeert hoe pastorale activiteiten de samenlevingen in antiek Griekenland beïnvloedden. Daartoe bestudeert hij de dierlijke resten van een aantal archeologische sites, in combinatie met antieke bronnen en biochemisch en etnoarcheologisch bewijs. |
Waarom mag je deze demonstratie niet missen?
Smaken verschillen, maar in hoeverre eten we echt anders dan onze voorouders? Nieuwsgierig? Neem een kijkje door de microscoop en zie welke plantensoorten er vroeger werden gegeten. Kijk door een loep en herken de snijsporen die gemaakt werden bij het hapklaar maken van een geslacht dier. Laat je verrassen door wat je kunt afleiden uit aangebrande voedselresten op een oude potscherf. Zie wat we kunnen leren van experimentele archeologie! Doe mee, kijk mee, luister mee en denk met ons mee: wat aten mensen vroeger, hoe veranderde dit door de tijd heen en hoe kunnen we dit onderzoek verder uitbreiden?
| Laatst gewijzigd: | 09 augustus 2022 09:34 |