Planken vol biografieën zijn er geschreven over de beruchtste dictator uit de geschiedenis: Adolf Hitler (1889-1945).

Engelsman Laurence Rees, bekend van BBC-documentaires, boeken en zijn eigen website over de Tweede Wereldoorlog, voegde daar deze biografie aan toe, waarin hij het ‘charismatische’ leiderschap van Hitler aan een onderzoek onderwerpt. Op basis van interviews en bronnenonderzoek bekijkt Rees daarbij de periode vanaf Hitler’s aankomst in 1913 in München tot de nederlaag van de Duitse troepen bij Stalingrad op 2 februari 1942, het keerpunt in de oorlog dat tegelijkertijd het tijdstip markeerde waarop het charismatische leiderschap van Hitler steeds meer afnam.

Bij zijn analyse maakt Rees, zonder het expliciet te zeggen, gebruik van de vijf elementen van charismatisch leiderschap zoals die 100 jaar geleden door Weber zijn geformuleerd. Volgens Weber moet een charismatisch leider over bijzondere gaven en kwaliteiten bezitten, moet er sprake zijn van een sociale crisis of een wanhopige situatie, moet de leider een vernieuwende oplossing voor het probleem hebben, heeft hij of zij volgers nodig die geloven in zijn visie en zijn krachten, en moet blijken dat de krachten van de leider zodanig sterk zijn dat er successen geboekt worden in de strijd tegen de crisis. Aan de hand van vele citaten uit gesprekken, dagboeken, interviews en boeken van allerlei Duitse en buitenlandse hoofdrolspelers ontleedt Rees waaruit het charismatisch leiderschap van Hitler bestond. Zijn conclusie is dat Hitler precies op het juiste moment op de juiste plaats was; hij vertolkte de angsten en boosheid die er onder brede lagen van de bevolking heersten en droeg radicale oplossingen aan om aan alle ellende een einde te kunnen maken. Bovendien wist hij zijn ‘oplossingen’ voor de problemen in Duitsland goed te verkopen door gebruik te maken van moderne retorische en propagandatechnieken.

De lezer krijgt met Rees’ biografie een goed leesbare introductie in de opkomst van de nationaal-socialistische beweging in het Duitsland van de twintiger jaren, de machinaties waarmee ze begin dertiger jaren aan de macht wist te komen, de wijze waarop binnen de kortste keren de wankele democratie in Duitsland opzij werd geschoven en de maatregelen waarmee de partij een wurgende greep op alle maatschappelijke facetten wist te verwezenlijken. De lezer krijgt ook beter inzicht in de combinatie van situationele en persoonlijke factoren die bepalen hoe het komt dat iemand als charismatisch leider wordt gezien. Al met al dus interessant leesvoer voor een ieder die niet alleen geïnteresseerd is in geschiedenis maar ook in van alles wat te maken heeft met charismatisch leiderschap.