Het plaatje ziet er logisch uit: creativiteit leidt tot innovatie, en innovatie leidt tot succes. Natuurlijk! Niet voor niets vinden top managers creativiteit de belangrijkste eigenschap van leiders (1), en niet voor niets vindt de Europese Commissie dat “The main driver of economic growth in the EU is innovation” (2).  Toch zijn hier best wat vraagtekens bij te zetten. Creativiteit leidt lang niet altijd tot innovatie, en innovatie niet altijd tot succes. Hoe dat goed te managen is een belangrijke vraag.  Ik zal dit aan de hand van de volgende twee stellingen of thema’s bespreken: creativiteit is nodig om tot innovatie te komen, en innovatie is nodig om te overleven of te groeien in dynamische markten.

Voordat ik hier op inga, moet ik eerst het verschil tussen creativiteit en innovatie uitleggen. Creativiteit wordt gezien als het genereren van ideeën die zowel nieuw (origineel) als bruikbaar (uitvoerbaar, zinnig, nuttig) zijn. Innovatie wordt meestal gedefinieerd als de implementatie van die ideeën in de praktijk, bijvoorbeeld het invoeren van nieuwe procedures (procesinnovatie) of het introduceren van nieuwe producten of diensten (productinnovatie).

Wanneer leidt creativiteit tot innovatie?

Uit de literatuur is duidelijk dat er een relatie is tussen creativiteit en innovatie. In een recent onderzoek (3) zijn de resultaten van 52 eerdere onderzoeken naar deze relatie samengevat. En ja creativiteit is over het algemeen gerelateerd aan innovatie, maar niet altijd !  Dus het is inderdaad verstandig om creativiteit te stimuleren om tot innovatie te komen. Echter, de auteurs vinden ook dat de relatie tussen creativiteit en innovatie afhangt van andere factoren, en soms niet eens zo sterk is.

De belangrijkste redenen dat creativiteit niet altijd leidt tot innovatie kent iedereen: gebrek aan bereidheid om in creatieve ideeën te investeren en weerstand tegen verandering. Voordat een creatief idee een innovatie wordt moet er heel wat gebeuren: anderen moeten enthousiast gemaakt worden over het idee; er zijn hulpbronnen of investeringen nodig; er moet wellicht een prototype worden ontwikkeld; en de innovatie moet succesvol worden geïntroduceerd (binnen het bedrijf of in de markt). Gebleken is helaas dat vooral de meer radicale en originele ideeën in dat proces sneuvelen (bijv. 4). Per definitie is het meestal onduidelijk bij aanvang of zo’n idee uiteindelijk haalbaar is, en de onzekerheid die daarmee gepaard gaat leidt er vaak toe dat ze op de plank blijven liggen - leuk idee, maar te riskant om in te investeren. Ook blijkt dat vooral bij productinnovatie innovatie niet erg sterk samenhangt met creativiteit.

Leidt innovatie tot succes in de markt?

Uit de literatuur is ook duidelijk dat innovatie belangrijk is voor organisaties om te overleven en groeien (5). Maar ook die relatie is niet eenduidig. Het is namelijk ook niet goed om voortdurend te veranderen als organisatie; dat zou veel te veel investeringen vergen en het duurt altijd even voordat innovaties beginnen te renderen. Dit probleem heeft zijn weerslag in een fundamenteel dilemma voor organisaties: het spanningsveld tussen exploratie en exploitatie (6). Aan de ene kant moeten organisaties kapitaliseren op wat ze hebben (exploitatie). Dat vereist stabiliteit, efficiency, en controle over bijvoorbeeld productieprocessen. Aan de andere kant kan een exclusieve focus op exploitatie op de langere termijn tot problemen leiden, als je voorbij gestreefd wordt door organisaties die innovatiever zijn. Daarom moet je als organisatie ook op zoek naar nieuwe producten en procedures (exploratie). Exploratie vereist flexibiliteit, vrijheid van handelen en levert op de korte termijn geen voordeel op.

Onderzoek laat overtuigend zien dat het gaat om de juiste balans tussen exploratie en exploitatie, iets wat in de literatuur ‘ambidexterity’ (tweehandigheid) wordt genoemd (zie 7): een goede balans tussen innovatie en stabiliteit is nodig voor lange termijn succes. Tegelijkertijd is zo’n goede balans moeilijk te bereiken, omdat voor exploratie andere processen en structuren nodig zijn dan voor exploitatie.

De automatische relatie tussen creativiteit en innovatie en tussen innovatie en succes is er dus niet: als je aan één tandwiel draait gaan niet automatisch de andere twee meedraaien. Dat betekent dat het proces van creativiteit en innovatie goed gemanaged moet worden. En hoe je dat doet dat managen, daarover weten we nog veel te weinig.

Nieuw innovatie-onderzoek aan de RUG - Geïnteresseerd?

In de komende vijf jaar ga ik, samen met twee promovendi en een postdoc aan dit probleem werken (Subsidie NWO). We gaan onderzoeken hoe creativiteit het best gemanaged kan worden, en hoe organisaties hiervan het beste de vruchten kunnen plukken.  De bedoeling is om een groot aantal organisaties (in Noord Nederland) te onderzoeken en te bekijken hoe zij omgaan met creativiteit en innovatie.

Welke zijn uw ervaringen hiermee? Ik werk graag met u samen om tot meer inzicht te komen in deze processen. Indien creativiteit en innovatie uw belangstelling hebben, dan kom ik graag met u in contact (b.a.nijstad rug.nl).

Literatuur

 (1) IBM (2010). IBM 2010 global CEO study: creativity selected as most crucial factor for future success. https://www-03.ibm.com/press/us/en/pressrelease/31670.wss

(2) European Commission (2013). Innovation Union: A pocket guide on a Europe 2020 initiative. http://ec.europa.eu/research/innovation-union/index_en.cfm.

(3) Sarooghi, H., Libaers, D., & Burkemper, A. (2015). Examing the relation between creativity and innovation: A meta-analysis of organizational, cultural, and environmental factors. Journal of Business Venturing, 30, 714-731.

(4) Baer, M. (2012). Putting creativity to work: The implementation of creative ideas in organizations. Academy of Management Journal, 55, 1102-1119.

(5) Mahmood, I. P., & Rufin, C. (2005). Government’s dilemma: The role of government in imitation and innovation. Academy of Management Review, 30, 338-360.

(6) March, J. G. (1991). Exploration and exploitation in organizational learning. Organization Science, 2, 71-87.

(7) Derbyshire, J. (2014). The impact of ambidexterity on enterprise performance: Evidence from 15 countries and 14 sectors. Technovation, 34, 574-581.