Het klimaatangstkompas: hoe moeten we omgaan met zorgen over het klimaat?

Steeds meer mensen maken zich in toenemende mate zorgen over de klimaatverandering. Op het moment dat die zorgen blijven aanhouden en moeilijk te controleren zijn, spreken we van klimaatangst. Om in deze situatie hulp te bieden hebben Anne van Valkengoed en Linda Steg van de Faculteit Gedrags- en Maatschappij Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen het Klimaatangstkompas ontwikkeld, een innovatief hulpmiddel dat een overzicht geeft van manieren waarop mensen met hun klimaatangst kunnen omgaan.

Omgaan met klimaatangst is een uitdaging voor iedereen die het ervaart en voor de professionals in de geestelijke gezondheidszorg die hen helpen. Welke acties bieden de meeste verlichting? Moeten we meedoen aan een protest voor het klimaat, of ons richten op het verminderen van onze eigen koolstofuitstoot? Moeten we verontrustend nieuws over het klimaat uit de weg gaan, of moeten we uitdagende emoties onder ogen zien? Met het Klimaatangskompas hopen van Valkengoed en Steg te helpen bij het vinden van manieren om zowel geestelijke als lichamelijke gezondheid te beschermen.

Het kompas brengt verschillende manieren in kaart waarop mensen met klimaatangst kunnen omgaan. Daarnaast helpt het om te begrijpen hoe manieren, die op het eerste gezicht niets met elkaar te maken lijken te hebben, toch een samenhangend geheel kunnen vormen. Van Valkengoed: ‘Het belangrijkste is dat het kompas laat zien dat acties om klimaatverandering aan te pakken en acties om onze emoties te beheersen twee kanten van dezelfde medaille zijn.’

Van Valkengoed en Steg hopen dat het Klimaatangstkompas in de praktijk een handig hulpmiddel wordt om mensen met klimaatangst te helpen om te bepalen op welke omgangsmanieren ze kunnen vertrouwen, en om nieuwe manieren te ontdekken.

Het kompas omvat drie soorten manieren waarop je kunt omgaan met klimaatangst:

1. Probleemgerichte (gericht op klimaatverandering en de gevolgen ervan) of emotiegerichte (gericht op de emoties en stress veroorzaakt door klimaatverandering) manieren.
2. Matiging (verminderen of vermijden van de stressfactor) of aanpassing (voorbereiden op, aanpassen aan en leren leven met de stressfactor).
3. Individueel gericht (manieren uitgevoerd door één persoon zonder interactie met anderen) of collectief gericht (manieren waarbij sprake is van een groepsinspanning)

Steg: ‘Minder vliegen kan bijvoorbeeld worden beschouwd als probleemgericht, matiging en individueel gericht en het deelnemen aan een demonstratie als probleemgericht, verzachtend en collectief georiënteerd. Klimaatverandering vormt een existentiële bedreiging die de mentale en fysieke vastberadenheid van hele generaties op de proef stelt. Het vinden van manieren om deze dreiging zowel individueel en collectief het hoofd te bieden is noodzakelijk.’

Meer informatie

• Traci White
• Anne van Valkengoed
• Linda Steg
• Artikel: The climate anxiety compass - A framework to map the solution space for coping with climate anxiety