Wetenschappers en jongeren onderzoeken samen hoe aanvraag psychosociale hulphond beter kan

Jongeren met psychische problemen kunnen veel baat hebben bij een hulphond. Maar de aanvraag van zo’n hond is allesbehalve eenvoudig. Een groep jongeren die dit zelf ondervond, gaat het komende jaar samen met onderzoekers Steffie van der Steen en Annemiek Harder onderzoeken hoe dit proces verbeterd kan worden.

Sinds Robin (29) begin 2023 een hulphond kreeg, is diens leven aanzienlijk verbeterd. “Mijn hond Doerak voelt het gewoon veel eerder aan als ik gespannen raak. Dan springt hij tegen me aan waardoor ik weet: ik moet even iets doen om rustig te worden of afleiding zoeken. Doordat hij dat doet, wordt het ook niet zo erg.”

Ook Alynda (26) heeft veel baat bij haar hulphond, een golden retriever genaamd Boika. “Boika is nog in opleiding, maar ik merk nu al dat ze me heel goed aanvoelt. Afgelopen dinsdag had ik een rotavond. Dan komt ze bij me liggen en word ik rustiger. Ze is altijd bij me, gaat overal mee naartoe, en daardoor voel ik me veilig. Ik zou niet meer zonder haar kunnen.”

Willekeur

Hulphonden kunnen een positieve invloed hebben op het leven van mensen met psychische problemen. Maar omdat de honden intensieve training nodig hebben, zijn ze erg duur: ze kosten al snel 25.000 euro of meer. Zorgverzekeraars vergoeden dit bedrag alleen bij bepaalde aandoeningen. Een hulphond wordt bijvoorbeeld niet vergoed bij een posttraumatische stressstoornis of autisme. Mensen die last hebben van deze aandoeningen zijn aangewezen op de gemeente, die de hond soms vergoedt vanuit het WMO-budget. Maar toewijzingen door de gemeenten lijken willekeurig en duidelijke richtlijnen ontbreken.

Lang traject

Dit ondervonden ook Robin en Alynda, die de hele aanvraagprocedure als een “drama” hebben ervaren. Robin: “Bij mij heeft het alles bij elkaar uiteindelijk ruim anderhalf jaar geduurd en liep het zelfs uit op een hoorzitting. Uiteindelijk haalde ik een deel van het bedrag op via crowdfunding en vond de gemeente een ander potje voor het resterende deel.” Alynda kreeg de kosten vanuit de WMO vergoed, maar ook bij haar ging dit niet zonder slag of stoot. Net als Robin schakelde zij een advocaat in en was ze alles bij elkaar ruim een jaar bezig met het hele traject. Energie die ze eigenlijk niet had.

ZonMW project

Om ervoor te zorgen dat anderen niet hetzelfde moeizame pad hoeven te bewandelen, onderzoeken Robin en Alynda samen met leeftijdsgenoten Gunou, Mylèn, Maaike en Robin het komende jaar hoe de aanvraag van een hulphond beter kan. Dat doen ze in het kader van het nieuwe ZonMW project ‘Onderzoek voor en door jongeren’. In dit project worden jongeren en onderzoekers aan elkaar gekoppeld om samen een vraagstuk rond mentale gezondheid aan te pakken. De groep van Robin en Alynda werd gekoppeld aan de onderzoekers Steffie van der Steen van de Rijksuniversiteit Groningen en Annemiek Harder van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Samen onderzoek doen

In september 2023 gaat het onderzoeksproject echt van start. De jongeren gaan dan samen met Van der Steen en Harder data verzamelen en analyseren. Ze gaan onder andere aan de slag met een literatuuronderzoek, vragenlijsten en diepte-interviews met mensen met en zonder hond. Ook gaan ze in gesprek met gemeenten, zorgverzekeraars, psychologen en opleiders van de honden. Workshops over wetenschappelijk onderzoek van ZonMW zorgen ervoor dat de jongeren goed beslagen ten ijs komen. Alynda: “En Steffie en Annemiek weten natuurlijk wat precies de bedoeling is. Wij denken mee en geven input. De samenwerking voelt heel gelijkwaardig.”

Kruisbestuiving

Projectleider Steffie van der Steen is enthousiast over het project. “Ik vind het fascinerend wat dieren voor mensen kunnen betekenen. Psychosociale hulphonden leren je kennen als persoon, met al je eigenschappen en ook dingen waar je het moeilijk mee hebt. Ze kunnen je bijvoorbeeld uit je slaap halen als je een nachtmerrie hebt. Door dit onderzoek samen met de jongeren te doen breng je de praktijk naar het onderzoek en het onderzoek naar de praktijk. Die kruisbestuiving is heel waardevol en ik vind het fantastisch om daaraan mee te mogen werken.”

Toekomst

Zowel de jongeren als de onderzoekers benadrukken dat het doel van het project niet is om iedereen van een hulphond te voorzien. Van der Steen: “Uiteindelijk willen we graag een beslisboom, maken waarmee duidelijk wordt voor wie een hond zinvol is en voor wie niet. Zodat iedereen op dezelfde manier behandeld wordt en het niet uitmaakt of je in Apeldoorn woont of in Rotterdam.” Alynda vult aan: “We hopen dat ons onderzoek ervoor zorgt dat de procedure eenvoudiger wordt. Dat anderen niet dezelfde strijd hoeven aan te gaan, dat ze sneller weten waar ze aan toe zijn.”

> Profielpagina Steffie van der Steen