Promotie Tobias Stark: Gemengde scholen bevorderen integratie. Kabinetsbeleid eenzijdig.

Het mengen van autochtone en allochtone leerlingen draagt niet bij aan hun leerprestaties, zegt het kabinet. Projecten die gemengde scholen moeten stimuleren worden daarom niet langer ondersteund. Een gemiste kans, zo laat onderzoek van socioloog Tobias Stark zien. Want op gemengde scholen kunnen leerlingen een positieve houding krijgen ten opzichte van andere bevolkingsgroepen. ‘De leerprestaties mogen dan gelijk blijven, maar gemengde scholen bevorderen de integratie wel degelijk,’ aldus Stark. Hij promoveert 8 september 2011 aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Dit voorjaar besloot het Kabinet Rutte geen beleid meer te ondersteunen dat het mengen van allochtone en autochtone leerlingen op scholen stimuleert. Aanleiding vormde onderzoek waaruit bleek dat een gemengde school weinig tot geen extra effect heeft op de prestaties van leerlingen. Maar de gemengde scholen zijn wel degelijk waardevol: ze bevorderen de integratie van verschillende etnische groepen. Stark: ‘De visie van het kabinet is op dit punt eenzijdig. Onderwijs gaat niet alleen om het overbrengen van kennis, maar ook om het opvoeden van leerlingen tot volwaardige burgers.’ En precies dat gebeurt op gemengde scholen, zo laat Starks onderzoek zien. Als het mengen goed wordt begeleid, verbetert de beeldvorming van de leerlingen over andere etnische groepen.

Individuele ervaringen

Voor zijn onderzoek ondervroeg Stark meer dan 2000 leerlingen op zo’n 40 scholen in Arnhem. Een deel van de leerlingen werd van groep 7 tot in de brugklas gevolgd. Uit het onderzoek blijkt dat op gemengde scholen positieve relaties kunnen ontstaan tussen leerlingen van verschillende herkomst. Op de positieve ervaringen met individuele klasgenoten baseren de leerlingen hun mening over de etnische groep van de klasgenoot, zo blijkt. Leerlingen in gemengde klassen die positief omgaan met klasgenoten van andere groepen, hadden later in het schooljaar ook een positiever beeld van de etnische groep van de klasgenoten in zijn geheel. Volgens Stark is dit van belang voor de samenleving. ‘Als kinderen en jongeren leren positief naar mensen van andere groepen te kijken, zullen ze later makkelijker met elkaar omgaan. Dit versterkt de sociale cohesie en leidt tot minder discriminatie.’

Soms averechts

Maar het mengen van leerlingen kan ook averechts werken, zo laat het onderzoek zien. In de schoolklassen die Stark onderzocht, gingen Nederlandse leerlingen die hun Turkse klasgenoten niet leuk vonden in de loop van het schooljaar juist negatiever kijken naar Turken in het algemeen. En allochtone leerlingen die hun Nederlandse klasgenoten niet leuk vonden, kregen een slechter beeld van alle Nederlanders. Leraren moeten het onderling contact dan ook actief stimuleren, aldus Stark. Uit zijn onderzoek blijkt dat kinderen hun vrienden vaak kiezen op basis van gedeelde interesses, zoals muziek of kledingstijl. Stark: ‘Daar kunnen leerkrachten op inspelen. Als leerlingen bewust worden gemaakt van een gezamenlijke interesse, zien ze eerder overeenkomsten dan verschillen, en zullen ze sneller vrienden worden.’

Curriculum Vitae

Tobias Stark (Duitsland, 1980) studeerde sociale wetenschappen aan de universiteiten van Konstanz en Mannheim in Duitsland. Hij verrichtte zijn onderzoek aan de afdeling Sociologie van de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen, en binnen de landelijke onderzoeksschool ICS (Interuniversity Center of Social Science Theory and Methodology). Het onderzoek werd gedaan in opdracht van het instituut voor Integratie en Sociale Weerbaarheid (ISW) en het Gemeenschappelijke Overleg Woningcorporaties (GOW) Arnhem. Stark promoveert bij prof.dr. A. Flache, prof.dr. R. Bosker en prof.dr. R. Veenstra, en blijft als onderzoeker verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. De titel van zijn proefschrift is Integration in Schools. A Process Perspective on Students’ Interethnic Attitudes and Interpersonal Relationships.  

Meer informatie

Meer informatie: Tobias Stark, tel. 050-363 6237 (werk)

Over onderzoeksschool ICS: http://www.ics-graduateschool.nl/