Promotie Vera Munde. Attention please! Alertness in individuals with profound intellectual and multiple disabilities

Belangrijke rol voor begeleiders bij het bevorderen van alertheid van zeer ernstig meervoudig gehandicapten

Het bieden van ondersteuning en begeleiding aan mensen met zeer ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen (ZEVMB) is een complexe taak voor begeleiders. De keuze van het juiste tijdstip voor een activiteit is daarbij een terugkerend thema. Begeleiders en onderzoekers zijn het erover eens dat momenten waarop een persoon alert is een belangrijk beginpunt vormen voor leren en ontwikkeling.

Maar alertheidsuitingen zijn vaak niet goed zichtbaar, omdat mensen met ZEVMB veel en onregelmatige wisselingen in alertheid laten zien. Zowel in de ondersteuning en begeleiding van mensen met ZEVMB alsook in het onderzoek, ervaren begeleiders en onderzoekers dan ook problemen op drie met elkaar samenhangende domeinen: alertheid beschrijven, alertheid meten en alertheid beïnvloeden. Het promotieonderzoek van Vera Munde is erop gericht om de kennis rondom deze drie problemen te verbreden.

De ontwikkeling en het eerste gebruik van de Lijst Alertheid laten zien dat alertheid betrouwbaar geobserveerd kan worden op basis van een klein aantal observatiecategorieën. Daarnaast kunnen fysiologische metingen (zoals hartslag en ademhaling) ter validering ingezet worden. Op basis van meerdere observatiestudies concludeert Munde dat begeleiders een bijzonder belangrijke rol spelen bij het bevorderen van alertheid. Zij kunnen de alertheid van hun cliënten verhogen door zich van het belang van alertheid bewust te zijn, alertheidsuitingen te observeren en vervolgens de stimuleringssituaties aan de individuele mogelijkheden en behoeften van hun cliënt aan te passen.

Vera Munde (Duitsland, 1983) studeerde pedagogische wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen en deed haar promotieonderzoek bij de afdeling Orthopedagogiek, waar zij inmiddels postdoc-onderzoeker is. Het proefschrift verschijnt bij de Stichting Kinderstudies.