Oratie: prof.dr. T.T. Postmes, Understanding how groups form and societies transform: communication, identity and social reality

Oratie: prof.dr. T.T. Postmes, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Titel: Understanding how groups form and societies transform: communication, identity and social reality

Leeropdracht: Sociale psychologie

Faculteit: Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Er wordt vaak beweerd dat mensen veranderingen schuwen. Ten onrechte: het succes van moderne communicatietechnologie illustreert het gemak waarmee de mens een nieuwigheid omarmt. Groepen, organisaties en samenlevingen maken eveneens periodes van stormachtige verandering door. De ontwikkelingen in de Nederlandse samenleving sinds 2001 illustreren dit fenomeen goed: eeuwenlang was ons land een baken van tolerantie, nu geeft het gehoor aan politici die een decennium geleden zouden zijn weggezet als xenofobe dorpsgek. Wat zijn de sociaal-psychologische processen die hierbij een rol spelen?

Postmes gaat in zijn inaugurele rede in op de rol van communicatie tussen personen en in kleine groepen. De invloed van deze micro-conversaties wordt vaak onderschat. Onderzoek laat zien dat dergelijke communicatie een sterke invloed heeft op de vorming en transformatie van enerzijds sociale identiteiten, en anderzijds de waargenomen sociale realiteit. Onderzoek laat ook zien hoe deze factoren gezamenlijk ons sociale gedrag kunnen beïnvloeden. Dit proces wordt onder meer geïllustreerd aan de hand van een serie onderzoeken naar xenofobie en discriminatie onder scholieren. De resultaten van dit onderzoek vertonen overeenkomsten met de hierboven genoemde veranderingen in Nederland.